Naast een analyse van de huidige stand van de klimaatproblematiek bevat het eindrapport van het Panel voor Klimaat en Duurzaamheid 27 ‘ingrediënten om een coherent en beredeneerd beleid’ te voeren. ‘Elke aanbeveling is dringend', stelt het rapport. ‘Wat we opsommen, zal allemaal moeten gebeuren. De situatie is dan ook wat ze is: buitengewoon acuut.’

De centrale gedachte achter de voorgestelde maatregelen luidt dat ‘klimaat en duurzaamheid volkomen met elkaar vervlochten zijn’. ‘We varen met onze Titanic recht op een ijsberg af en kijken enkel of er niet te veel roet uit de schoorsteen komt’, zegt Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck, die samen met UCL-professor Jean-Pascal Van Yperseele de leiding had over het expertenpanel. ‘De oplopende temperatuur is slechts een symptoom van een veel grotere systeemcrisis. Er kan geen sprake zijn van enkel wat bijgestuurde business as usual.’

‘Onmiddellijke betonstop’

De kern van een rationeel klimaatbeleid, zo stelt het rapport, is een doorgedreven en versnelde energietransitie, weg van de fossiele brandstoffen. ‘Bij dat alles is aandacht voor het creëren van draagvlak bij de bredere bevolking essentieel’, zei Van Broeck. ‘Anders krijgen we weer bakstenen en Molotov-cocktails in ons gezicht.’ Daarmee verwijst de Bouwmeester naar de protesten van de gele hesjes, die vrezen dat de aanpak van de klimaatproblematiek hen in de portefeuille zal treffen.

Om een duurzame omslag realistisch te maken, moet onder meer worden ingezet op ander landgebruik, betere ruimtelijke ordening en een slimmer infrastructuurbeleid, stelt het rapport. ‘Dat vergt een grondig herdenken van het woonbeleid, het mobiliteitsbeleid, de voedselproductie- en verwerking. Onze manieren van produceren en consumeren moeten gericht worden op een meer lokale en circulaire economie.’

De wetenschappers vragen een ‘onmiddellijke netto ontbossingsstop’, ‘want we hebben dringend meer natuur- en bosgebied nodig’. Daarnaast is het ‘essentieel om onmiddellijk te stoppen met de inname van open ruimte’. Een betonstop, dus. ‘Maar niet tegen 2040, zoals de vorige regering had voorzien, maar vanaf morgen.’

‘Het is mogelijk om de klimaatopwarming een halt toe te roepen’, besloot Van Yperseele. ‘Maar het is nu of nooit.’

Het klimaatthema staat hoger op de agenda dan ooit. Nooit lagen de kaarten zo goed voor Groen. In de video hieronder vertelt Wetstraatredacteur Christof Vanschoubroek waarom het nu of nooit is voor Groen.

‘Politici zijn de weg kwijt’

‘De wetenschap waarschuwt ons al jarenlang voor de gevolgen van de klimaatopwarming’, zei Anuna De Wever. ‘Al evenlang wordt die boodschap genegeerd. Politici schrijven een beleid over iets waar ze eigenlijk weinig of niets over weten. Wij wilden dat niet alleen aankaarten op de straat, maar hen ook helpen. Daarom zijn we naar Leo Van Broeck en Jean-Pascal Van Yperseele gestapt met de vraag om de politici te helpen, want die zijn de weg kwijt. Dit was pas het begin. Nu hopen we dat de toekomstige politici hiermee aan de slag gaan. Ik hoop dat ook zij deze experten dankbaar zullen zijn.’

'Draagvlak bewaren'

Minister van Omgeving, Landbouw, Natuur en Klimaat Koen Van den Heuvel (CD&V) zegt tegen VRT NWS dat hij zich kan vinden in de voorgestelde maatregelen, maar vreest voor de impact als ze te snel ingevoerd worden. 'Heel wat maatregelen zijn goed, ik herken er ook een aantal die door politieke partijen worden overgenomen in hun verkiezingsprogramma', zegt hij. 'Wel is het belangrijk om een draagvlak te bewaren. De mensen moeten correct worden vergoed.'

Vooral de onmiddellijke invoering van de betonstop is volgens Van den Heuvel niet haalbaar. 'De Vlaamse regering wil de betonstop halveren tegen 2025, en definitief stoppen tegen 2040. Dat zal al heel wat werk vragen, laat staan om dat onmiddellijk te doen', zegt de minister.