"Vries filet americain eerst 48 uur in," zegt Nederland. Hoezo? Zes vragen en zes antwoorden

"Vries filet americain minimaal 48 uur in bij -12 graden", meldt het RIVM vandaag. Als het advies wordt opgevolgd, kunnen elk jaar honderden Nederlanders van een infectie gevrijwaard worden die ernstige gezondheidsschade veroorzaakt. En dat levert ook nog eens een bonus op voor de maatschappij, omdat het "tientallen miljoenen euro's aan zorg- en andere kosten kan vermijden", schrijft NOS. 

Het zit zo: filet americain is een bereiding op basis van rauw rundsvlees. Mensen die rauw vlees eten, kunnen de Toxoplasma-parasiet binnenkrijgen en de infectieziekte toxoplasmose ontwikkelen. Gezonde mensen worden er doorgaans niet ziek van, maar onder meer kankerpatiënten en zwangere vrouwen lopen meer risico. In het algemeen lopen mensen met een verminderd afweersysteem het meeste gevaar, want bij hen zijn de symptomen meestal ernstiger. 

Toxoplasmose kan dus voor twee groepen gevaar inhouden: verzwakte mensen of zwangere vrouwen, bij wie de foetus gevaar kan lopen.

Bij mensen met een verzwakt afweersysteem zijn de symptomen ernstiger dan bij anderen: het kan gaan om een ontsteking van de longen, de hersenen en het hartspierweefsel. In sommige gevallen kan het een fatale afloop hebben. Toxoplasmose kan bij zwangere vrouwen overgedragen worden op de foetus, zeker in een later stadium, en dat kan complicaties veroorzaken zoals een aantasting van het zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) van het ongeboren kind of van de ogen.

Omdat de Toxoplasma-parasiet de kat als gastheer gebruikt, kan de mens ook besmet raken door contact met uitwerpselen van de kat (via de kattenbak, bijvoorbeeld), door het eten van ongewassen groenten en het drinken van besmet water.  

Sowieso bestond bij ons al het algemene advies dat zwangere vrouwen best geen rauw vlees eten (naast o.a. ook ongewassen groenten enz.), dus dit advies verandert daar niks aan. Hou ook in het achterhoofd dat het invriezen van preparé dan wel helpt tegen toxoplasmose, maar dat andere bacteriën zoals salmonella veel beter resistent zijn tegen vriestemperaturen, en dus wel kunnen overleven, als het rauwe vlees aangetast zou zijn. Hoe dan ook, naast zwangere vrouwen kunnen ook fysiek zwakkere personen baat hebben bij het invriezen van preparé. 

Het FAVV (Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid) wil liever niet officieel reageren, net als de Hoge Gezondheidsraad. Het gaat hier immers om Nederlands onderzoek, specifiek bij onze noorderburen, en eigenlijk zouden ook bij ons alle parameters eens bekeken moeten worden (zie onder). Maar het laat zich raden dat het geen kwaad kan als we hier in België dezelfde voorzorgsmaatregel in acht zouden nemen. 

We vroegen de Nederlandse onderzoekster Joke van der Giessen van het RIVM of we in België ook zo'n advies moeten uitsturen.

Maar dat hangt ervan af in welk mate België en Nederland hier te vergelijken vallen, zei ze: "Dat is een heel moeilijke vraag. In Nederland zijn 1,6 tot 2 procent van de runderen besmet, zo blijkt uit twee onderzoeken. Dat is op zich natuurlijk niet veel, maar het punt is dat in Nederland op zo grote schaal americain wordt gegeten. Er wordt hier heel veel rauw vlees gegeten, en mede daarom hebben wij dit advies gegeven." In België zouden we dus moeten onderzoeken hoe zwaar beide factoren - besmetting bij runderen en hoeveelheid consumptie - doorwegen en op basis daarvan een beslissing nemen. 

Vanmiddag belde "Nieuwe feiten" al met Joke van der Giessen, herbeluister hier het volledige gesprek: