Direct naar artikelinhoud
YouTube

Als Nanou fluistert, luistert het internet mee: 11-jarige razend populair op YouTube

Een klein hoekje in een kamer in Damme, een camera en een goeie microfoon. Meer hebben Noah (16) en Nanou (11) niet nodig om hun ASMR-video’s op te nemen.Beeld Wouter Van Vooren

Ze is elf jaar en een rijzende ster op YouTube. Elke video die ze uploadt, wordt tienduizenden keren bekeken. Het enige wat ze daar voor doet is fluisteren in de camera. Maak kennis met Nanou Philips, beter bekend als Nanou ASMR.

Dinsdag 29 januari 2019, rond een uur of drie in de namiddag. De zestienjarige Noah Philips laadt een video op op YouTube. Dat heeft hij al tientallen keren gedaan. Hij houdt van filmen. Hij heeft een eigen bescheiden YouTube-kanaal en zet ook zijn vrienden aan om te vloggen.

De video die hij die bewuste dinsdag oplaadt, wilde hij eigenlijk niet maken. Zijn kleine zus, Nanou (11), wel. 

De twee ontdekten dik twee jaar geleden dat hun interesses elkaar aanvullen. Noah is gefascineerd door film en video, terwijl Nanou graag acteert en presenteert. Als grote broer zag hij het wel zitten om zijn zusje te helpen met haar YouTube-kanaal ‘Nanou Philips’. In hun allereerste productie van welgeteld 36 seconden met passende titel ‘Eerste video!!’ vertelt een dan negenjarige Nanou dat ze uitdagingen wil aangaan, dat ze heftige video’s met haar oudere broers (ze heeft er drie) zal maken, dat ze ‘top tien’-video’s zal presenteren en dat er ook video’s over paarden zullen verschijnen. “Die eerste video was echt slecht”, herinnert Nanou zich nog.

Tegenwoordig krijgen Nanou en Noah alleen maar complimenten voor de kwaliteit van hun video’s. En die kwaliteit uit zich in indrukwekkende cijfers. Hun YouTube-kanaal telt meer dan 20.000 abonnees, hun video’s zijn allemaal samen al meer dan 200.000 keer bekeken. Dat is het resultaat van twee jaar lang experimenteren.

Kijk bijvoorbeeld eens naar ‘VAKANTIE VLOG! (ik heb mezelf gekloond)’, een video van vorige zomer. Het is een eclectisch videoverslag met scènes die uit een psychologische thriller kunnen komen, onnozele geluids- en beeldeffecten en referenties aan de populaire Amerikaanse animatieserie Rick and Morty. Broer en zus groeien door hun gezamenlijk project dichter naar elkaar toe. Voor hun video’s spelen ze – zoals het echte YouTubers betaamt – in op de hypes. Denk aan video’s waarin Nanou haar kijkers leert hoe ze slijm kunnen maken of hoe ze sneakers kunnen personaliseren. Er is één hype waar Noah zijn twijfels bij heeft: een ASMR-video. De video die hij die dinsdag, 29 januari 2019, op YouTube zet.

Maar zijn kleine zus bleef aandringen. Ze sloten uiteindelijk een deal. Als ze met de video ‘AVOND ROUTINE 2.0' 30 likes halen, zou Noah Nanou helpen met een ASMR-video. “Ik was bang dat mensen zo’n video raar zouden vinden. Dat ze mijn zusje niet zouden accepteren. Uiteindelijk zie je een jong meisje in een camera fluisteren.”

Zo voelt het ook wanneer je voor de eerste keer op het YouTube-kanaal Nanou ASMR belandt: raar. Je ziet een heel jong meisje voor de camera. Ze fluistert lief en vriendelijk dat ze een A... S... M... R...-video zal maken. Ze schrijft de letters traag in de lucht en haalt nadien één voor één de meest absurde en uiteenlopende voorwerpen te voorschijn. Daarmee probeert ze rustgevende geluiden te produceren. Het gaat van een tikkend horloge, over een vuilblik vol opgedroogde bladen tot het wrijven met een doekje over de microfoon. Wanneer de wind buiten te hard waait of wanneer ze zelf een voorwerp per ongeluk laat vallen, excuseert Nanou zich met een vriendelijk lachje. “Sorry!”, waarna ze de rust in de video doet terugkeren. De video’s duren soms 15 minuten, soms een uur.

Breinorgasme

Maar wat moeten we denken van fluisterende meisjes op YouTube? Is dat wel oké? Is dat veilig? Zit het internet niet vol van vieze mannen die ‘rare’ fantasieën krijgen bij dit soort filmpjes? Voor mensen die ASMR niet kennen, komen de video’s sowieso bizar binnen. Of ze nu door 11-jarige meisjes of dikke, 40-jarige mannen (ja, die zijn er ook) gemaakt worden.

ASMR staat voor Autonomous Sensory Meridian Response of het euforische of rustgevende gevoel dat mensen krijgen bij het luisteren naar bepaalde geluiden. Het gevoel wordt omschreven als een tinteling op de huid. Meestal start het op de schedel om dan via de nek af te dalen richting ruggengraat. Op YouTube staan maar liefst 45 miljoen ASMR-video’s van mensen die fluisterende, kauwende, slurpende, strelende of andere hypnotiserende geluiden maken.

Er wordt steeds meer wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het fenomeen dat zijn naam te danken heeft aan computerexpert en ASMR-onderzoekster Jennifer Allen. “Jarenlang heb ik gedacht dat ik een hersentumor had”, vertelt ze in technologiemagazine Wired. Maar toen ze via online fora merkte dat er nog mensen zoals zij waren, besloot ze een onderzoek op te zetten. Op die fora werd het tintelende gevoel dat start aan de schedel regelmatig omschreven als ‘braingasm’ of breinorgasme. Om een serieus onderzoek op te zetten zocht Allen een passende term. Die mocht niet te belachelijk klinken, zoals breintinteling, maar ook niet te seksueel, zoals breinorgasme. Uiteindelijk koos ze voor Autonomous Sensory Meridian Response.

Uit recent onderzoek, uitgevoerd door Giulia Poerio van de universiteit van Sheffield, blijkt dat de hartslag van mensen die gevoelig zijn voor zogenaamde ASMR-triggers significant daalt ten opzichte van mensen die niks hebben met ASMR. De effecten zijn volgens Poerio te vergelijken met stressreducerende technieken zoals mindfulness en muziektherapie.

Zowel Nanou als Noah zijn zelf fervente ASMR-kijkers. “Ik ben nogal actief”, zegt Nanou, die op school ook weleens de bijnaam ‘Huppeltje’ te horen krijgt. “Die video’s helpen me tot rust te komen en in slaap te vallen.” En ze is niet alleen. YouTube schat dat er ongeveer 45 miljoen ASMR-video’s op zijn platform staan. Die video’s zijn voor een aantal accounts big business. Grote ASMR-sterren, zoals ASMR Darling, hebben een tot twee miljoen volgers. Taylor Darling verdient al fluisterend 1.000 euro per dag.

Toen Nanou en Noah hun eerste video online plaatsten, schrokken ze van het aantal kijkers. “Op minder dan een dag tijd hadden we enkele duizenden kijkers en verzamelden we meer dan 3.000 abonnees op het ASMR-kanaal”, zegt Noah. “Dat is evenveel als het kanaal waar we nu al bijna drie jaar video’s op posten.” Vooral Noah en mama Isabelle Philips-Decramer houden de statistieken nauwgezet bij. “Ik ben zelf niet zo met die cijfers bezig”, zegt Nanou. “Ik vind het wel ongelofelijk hoe mensen reageren op onze video’s. Wanneer ik YouTube kijk, like, reageer of abonneer ik me bijna nooit.”

Merchandising

Maar dat haar publiek Nanou’s video’s weet te smaken, is een understatement. Sommige video’s worden meer dan 100.000 keer bekeken, er hebben zich meer dan 20.000 mensen geabonneerd en in de commentaren schreeuwen de kijkers om meer. 63 procent van het publiek komt uit Nederland, 31 procent uit België en de overige percentages worden verdeeld over Duitsland (1,4%), de Verenigde Staten (0,9%) en Frankrijk (0,6%). Noah schrikt niet van die cijfers. “In Nederland staan ze al veel verder met YouTube.” Bovendien zijn de Nederlanders gecharmeerd door Nanou’s accent. In de commentaren wordt stevig gediscussieerd of ze nu Nederlands, Belgisch, dan wel Vlaams spreekt.

De twee tieners hebben afgesproken om de opbrengsten uit hun video’s eerlijk onder elkaar te verdelen. Hoeveel dat is, komen we niet te weten. “Maar het zijn nog kleine bedragen”, verzekert mama Philips-Decramer ons. Als we de YouTube calculator van Influencer Marketing Hub mogen geloven heeft de allereerste ASMR-video, die bijna 12.000 keer bekeken is, zo’n 184 euro opgeleverd.

“Het moet vooral plezierig blijven”, zegt de moeder van Nanou. “Zodra dat niet meer geldt, zullen ze er wel mee stoppen.” Ze is in de eerst plaats trots op haar kroost. “Ik vind het fantastisch om te zien hoe ze naar elkaar zijn toegegroeid en hoe ze samen nadenken over hun YouTube-kanaal.” Zo is het gezin van plan om binnenkort merchandise uit te brengen onder het merk Nanou ASMR. “Alle YouTubers doen dat”, zegt Nanou, “maar ik wil geen T-shirt waar mijn hoofd groot op staat. Het moet mooi zijn. En goed voor de natuur. Hoe zeg je dat ook weer?” “Ecologisch”, vult Noah aan, “maar ook geen geitenwollensokkenkleren, hé.”

Voor sommige video’s gaat Nanou een stapje verder. Ze maakt niet alleen rustgevende geluidjes, maar bedenkt er een rollenspel bij. Een vorm van ASMR waar haar kijkers meermaals om hebben gevraagd. Blijkbaar zorgen zulke video’s voor een groter ASMR-effect. Zo is er ‘IK DOE JOUW MAKE-UP’, waarin Nanou professioneel je gezicht reinigt en opsmukt. “Ik doe dan alsof de camera de persoon is die ik help”, zegt Nanou.

Die rollenspelen zorgen soms voor netelige situaties. Eind 2018 verwijderde YouTube een video van de 13-jarige ASMR-ster Life with Mak (1,5 miljoen abonnees), of Makenna Kelly. In de video ‘ASMR - SASSY Police Officer / Cop’ droeg Makenna een politie-uniform met kniehoge botten terwijl ze met een knuppel zwaaide. Haar nogal arrogant gedrag waarbij ze met haar lippen smakte, ‘Don’t Cha’ van The Pussycat Dolls coverde en over Tinder-dates praatte, werd door heel wat kijkers als seksueel gedrag geïnterpreteerd. YouTube vond dat de video in strijd was met zijn richtlijnen om de veiligheid van kinderen op het platform te verzekeren.

ASMR-expert Giulia Poerio benadrukt in Wired dat ASMR en seksuele opwinding niks met elkaar te maken hebben. “Als je hartslag daalt van het kijken naar video’s, ben je niet opgewonden.” Onderzoekers vergelijken ASMR meer met een hoofdmassage waar niemand je voor moet aanraken. En daar kan Elke Boudry van Mediawijs zich in vinden. “Toen ik voor het eerst een ASMR-video met kinderen zag, moest ik ook even slikken”, geeft Boudry toe. Maar na research en overleg met Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, ziet de media-experte weinig kwaad in dit soort video’s. “Zelfs wanneer Nanou tijdens haar rollenspel als dokter in de camera zegt: ‘Trek nu je shirt maar uit’, heeft dat niks met seks te maken.” 

Het komt er volgens haar vooral op neer om als ouder te praten met je kinderen. Wat is er leuk aan video’s maken? Wat niet? Iets waar het gezin Philips zich ten zeerste van bewust is. “We zijn met vier die de reacties onder de video’s in de gaten houden”, zegt de moeder van Nanou. “Bij elke video zijn er één á twee reacties van mensen die we verwijderen. Dat zijn mensen die om een of andere reden hun woede onder de video’s van Nanou ventileren. Maar die verwijderen we meteen.”