Direct naar artikelinhoud
Polen

Patriottistische kleding is nieuwe trend in Polen

Samuta Radoslaw baat in Lublin zijn Patriottische Winkel uit, een doorslaand succes.Beeld Malecki Piotr

Vrolijk is het niet altijd, maar voor Polen die het vaderland in hun hart dragen wel een must: kleding met patriottische bedrukking. ‘We hebben hier zo geleden, ik wil laten zien dat ik trots ben.’

Verkoper Samuta Radoslaw (32) hangt in het oude centrum van Lublin een Poolse vlag op. Hij staat voor zijn Patriottische Winkel, waar hij allerlei kleding en souvenirs verkoopt. Wie denkt dat dit alleen petjes en vlaggen zijn, heeft het mis. Binnen hangen tientallen shirts met heldhaftige episodes uit de Poolse geschiedenis. Truien met daarop de Slag om Engeland van 1940, waarbij 144 Poolse piloten zo’n 170 Duitse vliegtuigen uit de lucht haalden, zijn op dit moment het populairst.

“De hemden van Poolse piloten in RAF-eenheden lopen echt goed”, glundert Radoslaw, die geschiedenis studeerde en later geïnteresseerd raakte in patriottische kleding. Drie jaar geleden opende hij zijn zaak. In de kledingrekken hangen ook T-shirts van de Opstand van Warschau, toen het verzet in de Poolse hoofdstad in 1944 rebelleerde tegen de nazi’s, en het Beleg van Wenen, waarbij de Polen in 1683 de Ottomanen tegenhielden.

Patriottische kleding is in heel Polen opvallend populair. “Het is een hype in de provincie en in kleinere plaatsen, niet in de grote steden”, zegt Miroslaw Peczak, hoogleraar sociologie van de Universiteit in Warschau. De trend ontstond volgens de hoogleraar een jaar of drie, vier geleden. Het was na het aantreden van de rechts-conservatieve PiS-regering, die nadrukkelijk Poolse historische sentimenten onder de bevolking voedt. Maar Peczak wil het verband niet heel direct leggen.

Teken van verzet

“Waar jongeren zich voorheen vooral op westerse kleding en sneakers richtten, kwam er ineens een hang naar Poolse outfits. Het was een manier om zichzelf te profileren. Voor jonge mensen is de kleding nu ook een teken van verzet tegen de gevestigde orde.”

De toename in Polen van rechtse politieke marsen, zoals de Onafhankelijkheidsmars, heeft de populariteit van de kleding wel verder omhoog gestuwd en een politieke betekenis gekregen. De lijn tussen ‘vrolijke folklore van Poolse symbolen’ en rechts-nationalistische uitingen is volgens Peczak moeilijk te trekken. “Aan de ene kant is het een culturele uiting: Polen die de kleding op een positieve manier dragen en trots zijn op hun land. Anderzijds wordt de kleding bij voetbalhooligans heel politiek gemaakt.” Een hoodie met het Beleg van Wenen uit de 17de eeuw staat dan ineens voor anti-islamstandpunten.

Teken van verzet
Beeld Malecki Piotr

In zijn winkel in Lublin, in het zuidoosten van het land, ziet Samuta Radoslaw allerlei soorten klanten voorbijkomen. “Ook vrouwen en kinderen.” Stelletjes komen soms langs voor een dekbedovertrek. Maar kan je daar wel onder slapen – onder een dekbed waarop zwaarbewapende nazi’s je indringend aankijken? “Het zijn inderdaad niet de vrolijkste afbeeldingen”, beaamt Radoslaw. “Maar de geschiedenis van Polen is ook niet vrolijk.”

De ‘Westerplatte-lijn’ loopt erg goed. Op de kleding en het beddengoed zijn Poolse soldaten te zien die in 1939 zeven dagen lang stand hielden tegen de nazi’s op de Westerplatte. Op de shirts dragen de nazi’s symbolen van hakenkruizen en hun ogen zijn rood gekleurd. “Het gaat bij deze lijn niet om die nazi’s”, verduidelijkt Radoslaw. “Het gaat om de Poolse soldaten die zich tegen hen verzetten. De kleding laat heroïek zien: het verzet.”

‘Wij willen begrip’

In de winkel is Sebastian Trojak binnengekomen, een gemeenteraadslid van Lublin. Hij is gekleed in een net pak, draagt een aktetas en vraagt om twintig kleine Poolse vlaggetjes. “Ik kom steeds vaker in dit soort winkels”, zegt hij. “Ik heb ook behoefte om hier dingen te kopen. De geschiedenis van Polen is zo tragisch, ik word er emotioneel van.”

Het helpt Trojak om patriottische spullen te kopen. “Veel landen in Europa is het makkelijker afgegaan. We hebben hier in Polen zo geleden, daarom wil ik ook laten zien dat ik trots ben op mijn land.” Het steekt Trojak dat er bij de EU zo weinig kennis is over de Poolse geschiedenis. “De Duitsers hebben ons land kapot gemaakt, de Russen onze ziel gestolen. Nu zijn we op zoek naar onze identiteit. Daar hoort deze patriottische kleding bij. De EU zou moeten snappen waarom wij Polen ons op dit moment zo gedragen. We willen begrip.”