Waarom krijg je van de ene wijn hoofdpijn, en van de andere niet?
U zoekt een verklaring voor een mysterie over mens, dier, voeding, gezondheid? Hier moet u zijn.
Zijn het de sulfieten, of is het iets anders? De wetenschap is er nog niet voor 100 procent uit, maar weet wel dit: de belangrijkste oorzaak van wijnhoofdpijn is... domweg te veel drinken.
Nee, je dronk er echt niet te veel van. Die wijn op het kantoorfeestje was vast te goedkoop, waardoor het nu lijkt alsof iemand de binnenkant van je hoofd met fijne boortjes bewerkt. We noemen wijn van 4 euro niet voor niets ‘chateau migraine’, toch? Volgende keer zelf maar een dure fles meebrengen, liefst eentje zonder ‘sulfieten’. Het woord alleen al klinkt alsof dát de marteling in je hoofd veroorzaakt.
Maar klopt dat wel?
Vast staat dat de belangrijkste oorzaak van ‘wijnhoofdpijn’ domweg te veel alcohol en suiker is. Te veel drinken, dus. Omdat je lichaam veel water nodig heeft om alcohol en suiker te verwerken, zal het dat water elders uit je lichaam halen, waaronder je hoofd. Wat flinke pijn kan geven, ook wel bekend als ‘kater’.
Toch kan ook de bescheiden drinker ‘wijnhoofdpijn’ krijgen. Een aantal mensen blijkt namelijk gevoelig voor stoffen die die pijn veroorzaken en die mogelijk meer in de ene dan in de andere wijn zitten.
“De wetenschap is er nog niet voor honderd procent uit, maar we hebben hoofdverdachten”, zegt toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven).
Afbraakstoffen
Op één staan níét de sulfieten, een soort bewaarmiddelen die in bewerkte voedingsmiddelen en vooral in witte wijn zitten, met name in de zoetere varianten. Ze veroorzaken eerder astma-achtige reacties zoals hoesten en niezen. Al lijken ze ook niet compleet onschuldig: er zijn mensen die hoofdpijnvrij blijven door steevast te kiezen voor een fles waar ‘bevat geen sulfieten’ op staat.
“Geen enkele wijn is echter sulfietvrij”, zegt Tytgat. “In het sap van de druif zitten nu eenmaal sulfaten en mineralen, die door bacterieën omgevormd worden tot sulfieten. Wel zullen er in bepaalde wijnen minder sulfieten zitten omdat er minder of geen aan zijn toegevoegd. Het exacte gehalte staat nooit op het etiket.”
Veel verdachter zijn ‘amines’. Dat zijn afbraakproducten van eiwitten die ontstaan bij de fermentatie. “Histamine en tyramine zijn de twee stoffen die wellicht de wijnhoofdpijn veroorzaken”, zegt Tytgat.
Rode wijn bevat meer histamines dan witte, waardoor we rood sneller tot ‘chateau migraine’ omdopen. Maar de hoeveelheid histamine en tyramine, die ook al niet op het etiket staan, varieert ook erg per druivensoort en regio.
“Zelfs het hout waarin de wijnen rijpen kan een verschil maken voor die afbraakstoffen, waardoor sommigen zonder problemen een Californische rode wijn drinken, maar zware hoofdpijn krijgen van bordeaux of bourgogne”, stelt Frederick Freitag (Diamond Headache Clinic), die al meer dan tien jaar onderzoek doet naar de kwestie. Al die effecten variëren ook nog van persoon tot persoon.
Conclusie? Probeer rode of te zoete wijn en wijn met een hoog alcoholgehalte te mijden. Een fles met het misleidende ‘sulfietvrij’ erop kan helpen. Maar misschien ook niet. Sommigen raden een antihistaminemiddel aan. Omdat er echter niet één duidelijke boosdoener is en de verdachten niet op het etiket staan, zijn abstinentie en trial and error de enige zinnige opties.