Muren Notre-Dame dreigen bij wind van 90 per uur in te storten

Doordat het dak en de torenspits bij de brand verwoest werden, komt de veiligheid van de Notre-Dame in het gedrang. De structuur van de gotische kathedraal rust niet op zware muren maar op een herverdeling van het gewicht over gegroepeerde steunpilaren, luchtbogen en tegengewichten. Dat skelet is door de brand instabiel geworden. Bovendien zijn de stenen van de muren zwak geworden door de impact van het vuur, tonnen bluswater en het gesmolten lood van de dakbedekking. Bij de herstelling van de Notre-Dame moet volgens de experts dan ook in de eerste plaats de structuur verstevigd worden.

Architect Francesco Bandarin, voormalig directeur van het World Heritage Center van de Unesco, stelt dat de heropbouw een allesomvattend project moet worden voor de hele structuur van de kathedraal. Twee dagen na de brand nodigde Frans president Macron architecten uit binnen- en buitenland uit om een voorstel voor een nieuwe torenspits in te dienen. 

Maar Bandarin ziet geen heil in de restauratie van aparte delen zoals het dak, decoratieve elementen en de torenspits. Hij wijst erop dat het gewicht van die spits mee bijdroeg aan de stabiliteit van de hele kathedraal. Dat is een van de redenen waarom Bandarin pleit voor een integraal project waarbij ontwerp en uitvoering van de plannen niet los van elkaar mogen verlopen. Gevreesd wordt dat de restauratie van de Notre-Dame dan ook langer zal duren dan de vijf jaar die Macron in het vooruitzicht stelde.

Bandarin wijst er daarnaast op dat de Notre-Dame op de Werelderfgoedlijst staat en dat impliceert dat de principes van conservatie, restauratie en heropbouw van de World Heritage Convention moeten gerespecteerd worden. “Wat verloren ging, moet hersteld worden. Dat sluit het gebruik van moderne technieken en materialen, brandpreventiemaatregelen en geavanceerde bewaking niet uit.”

Ook wis- en bouwkundige Paolo Vannucci, die in 2016 voor de Franse overheid een vertrouwelijk rapport schreef over de te verwachten schade na een mogelijke brand, sluit niet uit dat er muren van de kathedraal zullen moeten afgebroken worden. “Als kalksteen wordt blootgesteld aan hitte van 800 tot 1.000 graden, wat het geval moet geweest zijn tijdens de brand, treedt een proces op waarbij de steen poreus wordt. Worden die stenen daarna nat, dan brokkelen ze af. Het is niet uit te sluiten dat aan het bovenste deel van de kathedraal, de muren die direct aan de hitte werden blootgesteld gesloopt zullen moeten worden.”

Vannucci acht het echter wel haalbaar om de kathedraal binnen de door Macron gestelde termijn te restaureren. “Een studie van de kathedraal van Bourges, die groter is dan de Notre-Dame, heeft uitgewezen dat het dak er in de 13de eeuw in 19 maanden is opgelegd door een ploeg van vijftien tot twintig personen die het hout met de bijl hakten. In Sicilië werd in 2007 na zeven jaar de kathedraal van Noto gerestaureerd, die helemaal ingestort was. Het Colosseum is door de Romeinen op zes jaar tijd gebouwd.”