Verenigde Naties willen dat eilanden met VS-basis Diego Garcia worden overgedragen aan Mauritius
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft een niet-bindende motie goedgekeurd waarin opgeroepen wordt om de eilandengroep Chagos in de Indische Oceaan over te dragen aan Mauritius. Dat is nu nog Brits grondgebied, maar er is ook een van de belangrijkste Amerikaanse militaire bases gevestigd.
In totaal stemden 116 lidstaten voor de motie die was ingediend door Mauritius: 6, onder hen de VS, stemden tegen en 56 landen onthielden zich. De motie is niet bindend, maar heeft wel een groot politiek belang. De stemming was niet onverwacht, zeker nadat begin dit jaar het Internationaal Gerechtshof in Den Haag had geoordeeld dat Groot-Brittannië de Chagoseilanden moest overdragen aan Mauritius, een kleine republiek in de Indische Oceaan.
Volgens dat hof maken de Chagoseilanden deel uit van de eilandstaat Mauritius en moeten de oorspronkelijke bewoners kunnen terugkeren. Het hof en de VN vragen echter niet dat de Amerikaanse basis op het eiland Diego Garcia opgeheven zou worden, enkel dat de soevereiniteit over Chagos wordt overgedragen aan Mauritius.
Daarom even terug in de tijd. Het gebied werd indertijd gekoloniseerd door het Britse rijk. Midden de jaren 60 maakte Londen de Chagoseilanden evenwel los van Mauritius dat in 1968 een onafhankelijke staat werd. Die bleef echter de Chagoseilanden opeisen, maar zonder resultaat.
In de plaats werden de oorspronkelijke inwoners weggevoerd naar naburige eilanden en werd op het eiland Diego Garcia een enorme Amerikaanse marine- en luchtmachtbasis gebouwd. Die was van groot belang tijdens de Koude Oorlog, maar ook daarna. Met de huidige spanningen in en rond de Perzische Golf zou Diego Garcia opnieuw een grote rol kunnen spelen.
Controlepunt van de Indische Oceaan
De basis was van erg groot belang voor de Amerikaanse troepen tijdens de Golfoorlog om Koeweit in 1991 en bij de inval in Irak in 2003, evenals tijdens de oorlog in Afghanistan. Toen werd die vooral gebruikt als steunpunt voor strategische bommenwerpers zoals de B-52's, de B-1 "Lancer" en de B-2 "Spirit". Daarnaast is Diego Garcia ook een grote marinebasis. (Lees verder onder de foto).
Het strategische belang komt door de erg leuke ligging, net midden in de Indische Oceaan op ongeveer gelijke afstand van het Midden-Oosten, Oost-Afrika, India, Zuidoost-Azië en Australië. Het eiland is weliswaar geïsoleerd, maar dat maakt de geheimhouding en de bescherming ervan gemakkelijker.
De Indische Oceaan wordt geopolitiek en economisch alsmaar belangrijker: het is een enorme doorvoerzone voor olie, aardgas en goederen vooral door de opkomst van nieuwe industrielanden zoals India, de landen in Oost-Afrika en Zuidoost-Azië. Om die redenen wil ook China er invloed verkrijgen, onder meer via het "Belt and Road"-investeringsmodel.
Nu wil Mauritius de Amerikanen er weliswaar niet weg, maar hoopt het land geld te krijgen voor de "lease" van Diego Garcia. De VS en Groot-Brittannië -die samen 4.000 militairen op dat eiland hebben- willen ook niet dat andere landen, en zeker China niet, zich in de buurt zou komen nestelen. China heeft nu al een kleine militaire basis naast de Amerikaanse in Djibouti in Oost-Afrika en faciliteiten in Pakistan. India heeft marinebases op de Andamaneilanden, maar ook op de Seychellen, op Madagascar en in Mauritius. De Franse marine heeft er bases op de eilanden Mayotte en Réunion.
VS-bases en steunpunten in het groen