CD&V en Open VLD gaan in op uitnodiging van De Wever

© belga

Open VLD en CD&V zijn, zoals verwacht, bereid om met N-VA te werken aan een nieuwe coalitie. CD&V beklemtoont dat de startnota van De Wever een startpunt is en geen regeerakkoord.

bbd

Morgen begint formateur Jan Jambon aan de gesprekken met CD&V en Open VLD om een nieuwe ‘Zweedse’ coalitie te vormen in Vlaanderen.

Beide toekomstige coalitiepartners geven geen commentaar op alle inhoudelijke punten die de nota maakt. Ze beklemtonen dat de nota een startpunt is van de onderhandelingen, geen eindpunt.

CD&V

De christendemocraten stellen: ‘Het regeerakkoord zal nu geschreven worden. Dat zal samen rond de tafel gebeuren. En daar zullen wij zo veel mogelijk punten uit ons programma gebaseerd op onze waarden naar voren halen.’

CD&V schuift drie kernpunten naar voren.

1) Nabijheid: het verschil wordt gemaakt in beleid dicht bij de mensen. Vandaag zijn er te veel plaatsen in Vlaanderen waar men het gevoel heeft vergeten te worden. Meer investeringen in heel Vlaanderen zijn noodzakelijk. De steden en gemeenten zijn daarin een sleutelpartner.

2) Sociaal: mensen verdienen steun. Zekerheid op zorg, kwaliteitsvol onderwijs, betaalbare facturen. Om de rekeningen te laten kloppen, moeten meer mensen aan de slag.

3) Thuis voelen: Vlaanderen is een plek waar we rechten én plichten belangrijk vinden. Van wie hier wil en mag komen, mag veel verwacht worden.

De stijl

Eric Van Rompuy, niet meteen de grootste minnaar van de N-VA, beklemtoonde al dat de N-VA een andere toon zal moeten aanslaan in de coalitie. De manier waarop de partij de CD&V-ministers Schauvliege en Crevits aanpakte, acht hij niet voor herhaling vatbaar.

Ook Wouter Beke stelde al dat zijn partij wil ‘meewerken aan een respectvolle en verbindende regeerstijl’.

Liberalen

Open VLD geeft veel minder opmerkingen. 'Wij willen deze formatie alle kansen geven en onthouden ons dus van verdere commentaar', klinkt het.

Na afloop van het partijbestuur zei voorzitster Gwendolyn Rutten nog dat het na twee en een halve maand 'tijd is om met het echte werk te beginnen'. Over de startnota van De Wever zeggen de liberalen de de nota een 'eerste aanzet' vormt voor onderhandelingen.

De partij geeft verder nog aan dat ze de afgelopen weken constructieve gesprekken heeft gevoerd met informateur Bart De Wever.

Afschaffing woonbonus wordt delicate ingreep

© Wouter Van Vooren

Bart De Wever (N-VA) stelt voor om de woonbonus geleidelijk te vervangen door lagere registratierechten. ‘Geld lenen is zo goedkoop vandaag dat je dat niet nog eens fiscaal moet stimuleren.’

In de startnota van N-VA-voorzitter Bart De Wever is de mogelijke vervanging van de woonbonus bij aankoop van een woning door lagere registratierechten een van de opvallendste punten. Volgens economen is dat een goed idee. ‘Door de registratierechten - de transactiekosten bij de aankoop van een huis - te verlagen, ga je de arbeidsmobiliteit stimuleren’, reageert Jan Van Hove, econoom van KBC.

De redenering is dat mensen nu een job die te ver afgelegen is niet nemen, omdat aan verhuizen een stevig prijskaartje zit. Maar er zijn natuurlijk nog andere redenen waarom een Vlaming relatief honkvast is.

‘Het zal de arbeidsmobiliteit in elk geval verbeteren’, zegt Edwin De Boeck, hoofdeconoom van de studiedienst van de N-VA. Ook Hans Bevers (Bank Degroof) ziet in de voorgenomen aanpassing waarvan de details nog niet bekend zijn, een hogere arbeidsmobiliteit. Als mensen dichter bij hun werk gaan wonen, zal dat ook het fileverkeer ten goede komen. In de regio Antwerpen wordt er al geklaagd dat mensen niet langer bereid zijn elke dag het filetraject af te leggen.

Vereenvoudigen die handel

De eerste opdracht van Jan Van Hove voor Bart De Wever is de woonfiscaliteit eenvoudiger maken. ‘Die is gewoon te complex.’ Volgens Van Hove wordt het wel voorzichtig sturen. Bij de vorige aanpassing van de woonbonus traden er ongewenste effecten op. ‘Mensen hebben toen geanticipeerd en nog snel een woning gekocht. Dat leidde tot prijsverhogingen die nadien nooit helemaal verdwenen zijn. Het is een van de redenen waarom het vastgoed in België overgewaardeerd is. De overwaardering is bij ons iets meer gestegen dan in de omringende landen.’

De vorige ingreep in de woonbonus was een besparingsoperatie. Bij de zesde staatshervorming kregen gewesten extra verantwoordelijkheden maar vaak slechts 90 procent van de bijgaande middelen.

‘De aanpassing waaraan nu gedacht wordt, is geen belastingverhoging’, zegt Edwin De Boeck, ‘maar een taxshift’. Die zal bovendien geleidelijk gebeuren. Details heeft De Boeck niet. De onderhandelingen moeten ook nog beginnen. Toen eerder al de Nationale Bank de kredietverlening voor huizenkopers wilde bijsturen door excessen in te perken, ging onder meer Open VLD dwarsliggen.

Voordeel naar de koper

De nieuwe hervorming beoogt een aantal zaken, zegt De Boeck. ‘Vooral de verkopers van vastgoed en banken worden beter van de woonbonus omdat die een prijsverhogend effect had. We willen dat het voordeel opnieuw bij de kopers komt te liggen.’ Volgens De Boeck is de timing voor de ingreep ook gunstig. ‘Geld lenen is nu al spotgoedkoop. Het heeft economisch geen zin om dat ook nog eens fiscaal te stimuleren.’

Volgens De Boeck heb je in het huidige systeem zelfs mensen die puur uit fiscale motieven geld lenen voor de aankoop van een huis .

Hoe de nieuwe woonfiscaliteit eruit zal zien, is gissen. De Boeck vermoedt dat het erg geleidelijk zal verlopen. ‘We willen ook geen budgettaire avonturen voor de Vlaamse begroting.’ Nu haalt Vlaanderen substantiële inkomsten uit de vastgoedmarkt. Telkens als er een huis gekocht wordt, worden de registratierechten onmiddellijk betaald én de kosten (de fiscale aftrek) zijn uitgesmeerd in de tijd.

Brusselse lessen

Het is weinig waarschijnlijk dat de registratierechten helemaal op nul komen. In Brussel bijvoorbeeld zijn er al sinds 2017 geen registratierechten meer op de eerste som van 175.000 euro. Wordt een huis gekocht van meer dan 500.000 euro, dan moet men toch op de volledige som 12,5 procent registratierechten betalen. Nog in Brussel is er ook geen gedeeltelijke vrijstelling van de registratierechten voor wie een pand koopt om het te verhuren maar zelf niet in het Brussels Gewest woont. ‘Dat had een negatief effect op de verhuurmarkt. De hervorming die Vlaanderen beoogt, zou positief moeten zijn voor de verhuurmarkt omdat het bezitten van een huis op termijn niet meer fiscaal bevoordeeld wordt’, zegt De Boeck.

De vraag is ten slotte wat zo’n verschuiving van woonbonus naar lagere registratierechten zou betekenen voor de nieuwbouwmarkt. Die is onderhevig aan 21 procent btw. Bestaande woningen of appartementen kopen zou verhoudingsgewijs aantrekkelijker worden.