‘Hopelijk raken we nog terug op de luchthaven’: Belgen over de brandstofstaking in Portugal
Een dagje aan het zwembad liggen of de nabijgelegen kerk bezoeken? In Portugal is het niet meer voor elke vakantieganger vanzelfsprekend. Het land gaat door een staking gebukt onder een tekort aan brandstof. ‘Diesel is in het zuiden bijna niet meer te krijgen.’
“Morgen nemen we in Lissabon het vliegtuig terug naar België. Maar ja, dan moeten we ervoor zorgen dat we genoeg in de tank hebben zitten om de rit te overbruggen.” Maarten Bossuyt (43) is met zijn vrouw en twee dochters op vakantie in het zuiden van Portugal. Ze liggen noodgedwongen aan het zwembad. De plannen voor een daguitstap zijn opgeborgen, om zeker te zijn dat ze op de bijna 300 kilometer lange verplaatsing naar de luchthaven niet zonder benzine vallen.
“De huurwagen die we kregen, rijdt op diesel. Die is hier in het zuiden bijna niet meer te verkrijgen. Anderhalve dag geleden hebben we nog een laatste keer getankt. Al moesten we daarvoor wel een halfuur tot drie kwartier aanschuiven. Of we de wagen met een volle tank zullen kunnen inleveren? De verhuurmaatschappij heeft gelukkig laten weten dat we de auto mogen teruggeven zoals het mogelijk is.” (lacht)”
Net als Bossuyts familie zijn er nog talloze toeristen in het zuiden van Portugal die beter twee keer nadenken voor ze er zomaar op uittrekken met de wagen. Sinds zondagnacht staken de benzinetransporteurs in het land. De actie zorgt ervoor dat verschillende tankstations stilaan droogvallen. De FOD Buitenlandse Zaken paste zijn reisadvies alvast aan. “Niet dat we afraden naar Portugal te reizen, maar toeristen houden de situatie best wel goed in de gaten”, zegt woordvoerster Benini Nadia.
Tweede keer
Gisterenavond werd er geschat dat zo’n 35 procent van alle tankstations volledig of gedeeltelijk droog stonden. Vooral diesel is dus een probleem. “Het tankstation in het dorp had zondagavond al geen diesel meer”, zegt Peter De Roover, die een bed and breakfast runt in het noorden van het land. “Nu moet ik zelf twee uur verder rijden naar de stad om te tanken. Tja, ik had mijn gasten wel gewaarschuwd, maar was dan zelf vergeten tanken. In april hadden we hier al zo’n staking. Dat viel best wel mee, dus ik verwachtte geen al te grote problemen.”
Het is inderdaad de tweede keer op korte tijd dat de benzinetransporteurs staken. Ze eisen betere werkomstandigheden en een hoger loon. Nu verdienen ze zo’n 650 euro per maand. Tegen 2025 willen ze naar een bedrag met vier cijfers. Toen de transporteurs in april het werk neerlegden, zat uiteindelijk zo’n 40 procent van alle tankstations zonder benzine. Wat volgde, was de grootste industriële impasse die Portugal in jaren had gekend. Uiteindelijk moesten konvooien uit Spanje komen aangerukt om essentiële diensten van brandstof te voorzien.
Na vier dagen eindigde de actie, met de belofte van onderhandelingen. Maar die draaiden op niets uit, waardoor de vakbond besliste om opnieuw te staken. Ze liet weten dat de huidige staking zou blijven duren tot er een akkoord werd bereikt. “We zullen staken voor een dag, een week, een maand, zolang nodig is”, zegt Pedro Pardal Henriques, vicevoorzitter van de Nationale Unie van Transporteurs van Gevaarlijke Goederen.
Omdat de actie nu midden in het toeristische hoogseizoen valt, vrezen veel Portugezen dat de gevolgen niet te overzien zullen zijn. “Voor de toeristische Algarve is het een ramp als dit lang blijft duren”, zegt Kathleen De Looze van de bed and breakfast waar de familie Bossuyt verblijft.
Energiecrisis
Volgens verschillende aanwezige families is de hinder nog beperkt. Al is de actie ook nog geen twee dagen oud. Dat komt doordat de overheid deze keer, in tegenstelling tot in april, wel snel ingreep. Ze riep daags voor de staking een energiecrisis uit, die de transporteurs verplicht om havens, ziekenhuizen en luchthavens te blijven bevoorraden. Alle andere Portugezen mogen maximaal 15 liter tanken. Zij sloegen afgelopen weekend aan het hamsteren, wat resulteerde in ellenlange rijen aan de pompen.
Volgens werkgeversorganisatie ANTRAM lappen de chauffeurs die minimumdienstverlening aan hun laars. De vakbond ontkent die aantijgingen. Omdat op enkele heikele punten een tekort ontstond - de luchthaven van Lissabon zag slechts 10 van de benodigde 25 brandstofleveringen toekomen - greep de regering snel in. Ze beval transporteurs maandagavond terug aan het werk te gaan in die regio’s waar er problemen ontstonden, zoals de Algarve. “Ondertussen hoorde ik op het nieuws ook dat alle militairen en brandweermannen met een rijbewijs voor vrachtwagens opgetrommeld worden”, zegt De Looze.
Dat de regering de koe bij de horens vat, hoeft niet te verbazen. Met de parlementsverkiezingen van oktober in het vooruitzicht komt een staking die poogt het hele land lam te leggen erg ongelegen. Al zijn er ook analisten die denken dat de huidige regering van de socialistische premier António Costa net garen kan spinnen bij de actie. De staking is immers erg onpopulair bij de bevolking. Als de regering goed met de staking omgaat, wacht haar volgens politieke commentatoren een absolute meerderheid. Voorlopig heeft de centrumlinkse partij PS van Costa een voorsprong van 14 procent in de peilingen op haar voornaamste uitdager, de centrumrechtse PSD.