Direct naar artikelinhoud
Hongkong

Straten van Hongkong weer vol met betogers tegen groeiende invloed China: ‘Dit zijn er zeker een miljoen’

Massaal protest in Victoria Park tegen de uitleveringswet die het mogelijk maakt verdachten uit te zetten naar China en de groeiende macht van Beijing in het semi-autonome Hongkong.Beeld Reuters

Na de eerste massale demonstraties in Hongkong, toen een miljoen mensen kwamen opdagen, werden de betogingen de laatste weken kleiner en gewelddadiger. Maar vandaag zijn er weer enorme aantallen mensen op de been en blijft het vreedzaam. 

Wong Wai-Man stalt op verzoek zijn attributen uit op de tafel in de koffiezaak. Een gasmasker, tegen het traangas; een bouwvakkershelm, tegen de rubberkogels; kledingstukken om zijn gezicht en rijk getatoeëerde armen, waaraan hij ook te herkennen zou zijn, te verbergen voor de politie; en een paraplu. Tegen de voorspelde regen, maar ook “om uit het zicht te blijven van de politiefotografen”.

Het inpakken van zijn ‘demonstratietas’ is routine geworden voor de 36-jarige Wong, die werkt bij een havenbedrijf en bijklust als fitnesstrainer. Het is de elfde week dat hij meedoet aan de massademonstraties in Hongkong. De demonstraties begonnen vanwege de uitleveringswet die het mogelijk maakt verdachten uit te zetten naar China. Op de achtergrond sluimert een grotere onvrede: de groeiende macht van Peking over het semi-autonome Hongkong.

Ondanks de routine is de in het zwart geklede Wong zenuwachtig, bekent hij. Na een veelbelovend begin in juni, toen een miljoen mensen kwamen opdagen, werden de betogingen de laatste weken kleiner en gewelddadiger. Deze week liep het op de luchthaven uit de hand. Demonstranten bezetten de aankomst- en later ook vertrekhal, waarna honderden vluchten noodgedwongen werden geschrapt. De demonstranten hielden bovendien urenlang twee mannen vast – onder wie een journalist van een Chinese partijgezinde krant – en mishandelden hen. Peking noemde de protesten al “neigend naar terrorisme” en dreigde met ingrijpen door speciale politie-eenheden naar het naburige Shenzhen te dirigeren. Die staan daar nog altijd.

Vandaag, na een paar dagen rust en excuses van de demonstranten voor de mishandelingen, moet blijken of de beweging nog voldoende steun geniet onder de bevolking. “Dit is misschien wel de laatste kans”, zegt Wong. “Als er niet genoeg mensen komen, wordt het heel lastig om de autoriteiten nog onder druk te zetten.”

We pakken de bus van de oostelijke wijk Chai Wan, waar Wong met zijn ouders en broer in een appartement woont, naar het centrum. Een protestmars is vandaag verboden, maar mensen mogen wel samenkomen in het Victoria Park, onder de voorwaarde dat ze daar blijven. Op de app Telegram stromen updates binnen, onder meer over de beste looproute naar het park. Een andere appgroep, met 140.000 deelnemers, vertelt waar de oproerpolitie is gespot.

Leider kiezen

Bij elke halte stappen nieuwe demonstranten in de dubbeldekker. Ze zijn te herkennen aan hun zwarte kleding. Die traditie stamt uit 2014, de vorige periode van massale politieke protesten in de stad. Deze ‘parapluprotesten’ waren gericht op vrije verkiezingen. Nog altijd wordt de Chief Executive van Hongkong door Peking aangewezen, terwijl bij de overdracht van Hongkong in 1997 beloofd was dat de burgers zelf mochten bepalen wie hun stad zou leiden. “Dit is voor mij het belangrijkste punt”, zegt Wong. “Alleen als we onze eigen leider kunnen kiezen, weten we zeker dat onze rechten gerespecteerd zullen worden.”

Betogers in de straten van Hongkong op zondag 18 augustus, met paraplu’s tegen de ongenadig harde regen.Beeld AP

Bij de uitstaphalte in het centrum trekt een onophoudelijke stroom burgers voorbij. Ze hebben keurige rijen gevormd waarin ze uiterst traag richting het park bewegen, alsof ze in een arm land in de rij staan voor het stembureau. “Kop op, Hongkong”, schreeuwt een jongen op een trapje in een microfoon. “Kop op, Hongkong”, roepen de wachtenden terug.

Naast de rij duiken voortdurend mensen op die gekleurde plakkaten uitdelen, met teksten als ‘Bevrijd Hongkong’ en ‘Sorry voor het veroorzaakte ongemak. De regering probeert ons te vermoorden’. Twee jongens zamelen geld in voor het ‘noodfonds’ van de protestbeweging, waarmee de advocaten van de al meer dan zeshonderd gearresteerde betogers moeten worden betaald. Sommige arrestanten zijn aangeklaagd voor rellen en riskeren drie jaar gevangenisstraf. “Ze hebben zelfs leden van de vrijwillige medische hulpdienst gearresteerd. Dat soort dingen, daar komt veel van de woede vandaan”, zegt Wong.

Medische hulpdiensten, collectebussen: het valt op hoe goed de beweging is georganiseerd, zeker voor een beweging die geen leiders heeft en uit veel verschillende clubjes bestaat. Zo stuurden betogers voor het weekend al een digitale flyer rond met de demonstratieagenda voor de komende tijd en een lijstje met de collectieve eisen: geen uitleveringswet, ophouden het woord ‘rellen’ te gebruiken, de arrestanten vrijlaten, een onderzoek naar het politiegeweld, invoering van algemeen kiesrecht.

Zeker een miljoen

In het park blijkt dat Wongs zorgen voor niets zijn geweest: honderdduizenden inwoners van de stad zijn gekomen, ondanks de klamme hitte. Het park is zo vol dat de straten eromheen ook zijn volgelopen. “Dit zijn er zeker een miljoen”, zegt Wong hoopvol.

Plotseling slaat het weer om. De lucht trekt dicht en het begint ongenadig hard te regenen. Her en der rennen betogers naar een afdakje om te schuilen. Even lijkt het of het protest in mineur gaat eindigen.

Maar dan verschijnen ze. Als in een zorgvuldig gechoreografeerde openingsceremonie klappen de paraplu’s uit boven de menigte. Zwarte, gele, rode, groene, grijze paraplu’s. Regenboog- en 7-Eleven-paraplu’s. Paraplu’s met bloemen en zwaluwenmotiefjes. En alsof de regen een startsein is geweest, komt de menigte in beweging, een golf van paraplu’s die toch aan een mars begint, ondanks het eerdere verbod. De opkomst is zo hoog dat er simpelweg te veel mensen blijken voor het park. Na overleg met de organisatie geven de autoriteiten het centrum daarom toch vrij.

Later op de avond laat een van de organiserende verenigingen, het Civil Human Rights Front, weten dat er volgens eigen raming 1,7 miljoen mensen zijn gekomen. “De inwoners van Hongkong hebben zich vreedzaam en rationeel tegen het politiegeweld gekeerd en hun sterke overtuiging laten zien om door te gaan.”

Wong heeft de mars tot het eind meegelopen en is aan het einde van de avond weer bij het park aangekomen, kletsnat maar gelukkig. “Het was heel mooi en vreedzaam. We hebben laten zien dat we niet gewelddadig zijn, zoals het stadsbestuur steeds beweert. Nu moeten ze wel op onze eisen reageren.”