Als Trump zich vergaloppeert, veegt Mike Pence de scherven bijeen

“Dit is het grootste privilege van mijn leven: te mogen dienen als vicepresident van een president die zich houdt aan zijn woord aan het Amerikaanse volk”, zei de Amerikaanse vicepresident Mike Pence twee jaar geleden op een vergadering van Trumps kabinet waar iedereen de lof zong van de president. Als Trump volgend jaar opnieuw de verkiezingen wint, mag Pence zijn taken als dienaar voortzetten. Trump liet maandag weten dat hij Pence opnieuw als running mate wil.

Wie Pence (60) ziet, zou niet vermoeden dat hij zelf ambities heeft. Altijd staat hij schuin achter Trump instemmend te glimlachen als de president weer eens een ronkend decreet ondertekent of het vuur opent op een van zijn politieke vijanden. Nooit komt er een onvertogen woord over de president over zijn lippen. Maar volgens mensen die hem kennen koesterde Pence al “vanaf het moment dat hij uit de baarmoeder kwam” het brandende verlangen om president te worden.

Ook al verkeert hij nu in de schaduw van de overheersende voormalige vastgoedmakelaar uit New York, Pence beschouwt zichzelf al jaren als de rechtmatige opvolger van Trump. Volgens sommigen komt zijn bereidheid zich te onderwerpen aan de bazige president voort uit zijn religieuze opvattingen. Zonder dienaar te zijn, kun je geen leider worden, zou hij hebben geleerd van het Bijbelse voorbeeld van Jezus die de voeten van zijn discipelen waste.

Vreemd duo

Eigenlijk vormen Trump en Pence een vreemd duo: de soms grofgebekte schuinsmarcheerder zonder al te veel ideologische bagage naast de diepgelovige christen die er strenge opvattingen op nahoudt. De steile politicus uit Indiana vindt het zelfs ongepast om met een andere vrouw dan zijn echtgenote alleen in een kamer te verkeren.

In 1980 stemde Pence bij de presidentsverkiezingen op de Democraat Jimmy Carter, maar onder invloed van Jerry Falwells conservatief christelijke Moral Majority-beweging verhuisde hij naar de Republikeinse partij. Langzamerhand schoof hij naar rechts op. Hij keerde zich tegen de antirooklobby, tegen abortus (ook in het geval van verkrachting of incest), tegen rechten voor homo’s en tegen te veel overheidsbemoeienis als het gaat om het bedrijfsleven. 

Dat leverde hem de steun op van conservatieve geldschieters, zoals de steenrijke gebroeders Koch, die het op een na grootste familiebedrijf in de Verenigde Staten beheren. Zij hielpen hem bij zijn campagne om in het Congres te komen en later om gouverneur te worden van Indiana. De conservatieve politieke makelaar Ralph Reed had hem aangeraden die tussenstap te maken op weg naar het Witte Huis.

Zijn contacten met conservatieve geldschieters waren voor Trump een belangrijk motief om hem in 2016 te kiezen als running mate bij de campagne voor het Witte Huis. Maar nog belangrijker was dat hij een brug kon slaan naar de conservatief-christelijke kiezers: in die kringen genoot Pence de reputatie dat hij een ‘24-karaats evangelische politicus’ was. 

Rommel

Dat bracht hem even in de problemen, toen Trump in opspraak raakte door de Access Hollywood-opname waarin hij schunnige opmerkingen over vrouwen maakte. Tal van Republikeinen wilden Trump toen lozen. Volgens geruchten zou Pence hebben aangeboden Trump te vervangen als kandidaat, maar dat heeft hij altijd ontkend. In elk geval kwam er ook ditmaal in het openbaar geen kwaad woord over zijn lippen: hij prees Trump zelfs omdat die zijn verontschuldigingen had aangeboden.

Sindsdien beschouwen Trumps medewerkers Pence als de ideale figuur om de rommel achter de president op te ruimen. Elke keer als Trump zich met zijn uitspraken vergaloppeerde, veegde Pence de scherven bijeen. Op dat soort momenten verzuchtten Republikeinen vaak dat het beter was geweest als Pence in het Witte Huis had gezeten. 

Maar Steve Bannon, Trumps geslepen vroegere campagnestrateeg, betwijfelt of de Republikeinen met Pence als presidentskandidaat de verkiezingen hadden gewonnen. Maar, geeft Bannon toe, als running mate is hij ideaal voor Trump: “Zonder Pence kun je niet winnen.”