Meer keuze en betere kwaliteit: alcoholvrij steeds populairder

De populariteit van alcoholvrije bieren en wijnen is de voorbije jaren behoorlijk gestegen in ons land. Waar de verdelers in 2013 nog zo’n 8,6 miljoen liter alcoholvrije alternatieven in de rekken kregen, was dat in 2018 gestegen tot bijna 24 miljoen liter. Dat blijkt uit cijfers van de FOD Financiën – op basis van de aangifte van de accijnzen – waarover Le Soir bericht. Vooral tussen 2016 en 2018 is een opmerkelijke spurt te merken: meer dan een verdubbeling.

“Ze kunnen dan nog weken in rekken of magazijnen blijven”, zegt een woordvoerder van FOD Financiën, die aangeeft dat de cijfers niet over de verkoop gaan. Maar de constante groei van de verdeling duidt er natuurlijk wel op dat ook de consument zonder al te veel te waggelen mee stapt in het alcoholvrije verhaal. “Tegenover 2017 is in 2018 het marktaandeel van de niet-alcoholische dranken en de dranken met een laag alcoholpercentage met 20 procent gestegen”, zegt Nathalie Poissonnier, directeur van de Belgische Brouwers.

Ongeveer hetzelfde verhaal bij de supermarkten. Ketens als Delhaize en Colruyt stellen dat het aanbod de afgelopen vijf jaar is verdubbeld. “In ons aanbod van een vijfhonderdtal flessen wijn zitten nu zo’n dertig alcoholvrije varianten. Bij de bieren ongeveer hetzelfde verhaal”, zegt Roel Dekelver, woordvoerder van Delhaize. Ook zogenaamde mocktails of alcoholvrije gin zitten er in het aanbod van in totaal een honderdtal dranken. “Het is een beetje vergelijkbaar met de eerdere boom in vegetarische producten: het nicheaanbod is volwassen geworden.”

Speciaalbiertjes

Het kan snel keren. Wie niet meteen op zoek is naar de roes, maar wel naar de smaak van een glaasje gerstenat moest tot enkele jaren geleden vooral huilen met de pet op. Als het aanbod al bedroevend was, was de smaak dat meestal des te meer. “Het is niet meer te vergelijken met de Tourtel (een Frans non-alcoholisch bier uit de jaren 80, PG/MIM)”, zegt Poissonnier. “Dat was naar het schijnt echt verschrikkelijk.” Het gebrek aan alcohol werd toen gecompenseerd met smaakversterkers, met ongelofelijk zoete of zoute drankjes tot gevolg.

Vandaag heeft elke zichzelf respecterende grote speler, van Alken-Maes tot AB InBev, voor de populairste biertjes een volwaardig en smakelijk ‘0,0%’-alternatief. De specialere biertjes gaan eveneens mee: Brouwerij De Halve Maan bracht vorig jaar naast haar Brugse ook een Sportzot uit, en eind juni begon Genkenaar Stijn Panis met Force Majeure de eerste Belgische brouwerij die enkel op alcoholvrije speciaalbieren focust.

Vanzelfsprekend is die kwaliteitsinjectie allesbehalve. De Halve Maan ontwikkelde een volledig nieuwe filtratietechniek om de Sportzot te brouwen. “Twee jaar hebben we gezocht en geëxperimenteerd alvorens we iets konden uitbrengen waar we onze naam onder wilden zetten”, zegt Xavier Vanneste, die zich op voorhand ook behoedde voor negatieve reacties van de bierpuristen. “Maar het eerste jaar is echt heel veelbelovend. Het is nu zaak de vraag bij te houden.”

Geert Van Lerberghe, directeur van Vinum et Spiritus, ziet dat de opmars bij de wijnen wat achterloopt op de bierwereld. “Maar je ziet ontegensprekelijk hetzelfde fenomeen: vroeger werd de wijn gewoon ontdaan van de alcohol, nu is er een merkbare kwaliteitsverbetering in dat proces.”

De investeringen komen dan ook breder op gang: de families Stassen en Meurens pompten recentelijk 7 miljoen euro in een fabriek nabij Charleroi waar wijnen en bieren – maar evengoed cider of whisky – op een kwaliteitsvolle manier alcoholvrij gemaakt worden.

Tournée Minérale

Volgens Dekelver is die kwaliteit een belangrijke drijfveer. “Doordat de productiewijze nu bijna tot op het allerlaatste moment gelijkloopt met die van de alcoholhoudende variant leunt ook de smaakopbouw er heel dicht tegenaan. Wie Bob is of vanwege gezondheidsredenen niet mag drinken, wil soms ook gewoon van een lekker glaasje wijn genieten.”

Toch zijn er overduidelijk ook andere factoren in de mix. De sociale controle (en kritiek) rond dronken achter het stuur zitten is gegroeid – denk maar aan de ophef over N-VA’er Kris Van Dijck of acteur Sam Louwyck. “Er is ook een algemene mentaliteitswijziging omtrent gezondheid en voeding”, zegt Poissonnier. “Daar passen die alcoholvrije bieren perfect in.”

Het is geen toeval dat de alcoholvrije promoties in de supermarkten vooral in januari en februari hoogtij vieren, de periode van goede voornemens en Tournée Minérale. Dat ‘alcoholvrij’ volgens Belgische Brouwers in de horeca nog een groter succesverhaal is, kun je daar ook aan koppelen: een bevraging van Horeca Vlaanderen in 2017 leerde dat 62 procent van haar leden in februari minder alcoholische dranken verkocht, waarbij de helft ook een daling in de omzet zag.

Al moeten we ons niet verkijken op het gegroeide marktaandeel, zegt Poissonnier. “In het totale plaatje behelst het nog steeds maar 5 procent.” Er blijven in Vlaanderen dan ook cafés zonder alcoholvrij bier. Test-Aankoop deed begin dit jaar die test in bijna 400 Belgische cafés: een derde had geen alcoholvrij pintje in huis.