Trump vindt reactie Deense premier gemeen nadat hij had geopperd om Groenland te kopen: “Zo spreek je niet over de VS”

Bizarre plotwending in de Trump-Groenland-saga. De Amerikaanse president meldde op Twitter dat Denemarken een "erg speciaal land" is met geweldige inwoners. "Maar met het oog op de opmerkingen van premier Mette Frederiksen, dat ze geen interesse heeft in het bespreken van de verkoop van Groenland, stel ik de ontmoeting uit die over twee weken had moeten plaatsvinden.”

De president, die begin september naar Denemarken zou gaan, heeft eerder toegegeven dat hij interesse heeft in het kopen van Groenland. Dat enorme eiland met circa 58.000 inwoners heeft een autonome status binnen het koninkrijk Denemarken.

Frederiksen zei onlangs tijdens een bezoek aan het eiland dat er geen sprake kan zijn van een verkoop aan de VS. "Groenland is niet te koop. Groenland is niet Deens. Groenland is Groenlands", aldus de Deense premier volgens een lokale krant. "Ik blijf maar hopen dat dit niet serieus is bedoeld." Ook de vorige Deense premier, Lars Løkke Rasmussen, had het laconiek over “een 1 aprilgrap”.

De reactie van Frederiksen kan er bij Trump niet in, zo reageert hij vandaag. Trump vindt het ongepast dat Frederiksen de aankoop een “absurd idee” noemde. “Dat is geen elegante manier om iets te zeggen”, aldus de president aan journalisten in het Witte Huis. “Ze konden neen hebben gezegd, of ‘we doen dat liever niet’ of ‘we praten er liever niet over’.”

Trump eist respect voor de Verenigde Staten. “Je spreekt zo niet over de Verenigde Staten, niet onder mijn bestuur”, aldus de president.

De twee landen zijn NAVO-bondgenoten en, hoewel de VS nooit een duidelijke agenda op tafel legden, werd verwacht dat onder andere over het noordpoolgebied zou worden gesproken.

In een tweet hekelde Trump woensdagavond dat Kopenhagen ongeveer 1,35 procent van zijn bbp aan de NAVO spendeert. “Zij zijn een welvarend land en moeten aan 2 procent zitten”, aldus de president. “Slechts acht van de 28 NAVO-landen komen aan die 2 procent, niettegenstaande de VS Europa ongelooflijke militaire bescherming bieden.”

Dat Trump niet blij is dat hij zijn zin niet krijgt, tot daar aan toe. Maar een staatsbezoek aan een NAVO-bondgenoot afzeggen om die reden, gaat er bij de Denen niet in. De reacties zijn dan ook erg heftig. Koningin Margrethe II, die gastvrouw zou zijn, laat het nog enigszins diplomatisch bij “verrast”. “Het was een verrassing, maar we hebben hier verder niets over te zeggen”, zei de communicatiedirecteur van het paleis, Lene Balleby, aan de Deense openbare omroep DR. 

Premier Frederiksen drukte in een reactie haar “spijt en verbazing” uit over Trumps beslissing. Ze voegde eraan toe dat zij en anderen “uitkeken naar het bezoek” en dat ze “ontstemd” was door de annulering. Ze herhaalde ook dat Groenland niet te koop is. “Ik geloof niet dat Denemarken en de Verenigde Staten in een crisis verkeren”, zei de premier evenwel aan verslaggevers in Kopenhagen. De VS “blijven een van de nauwste bondgenoten van Denemarken”. Ze voegde eraan toe dat de uitnodiging voor de bewoner van het Witte Huis geldig bleef. Trumps bezoek zou de gelegenheid geboden hebben “de nauwe relatie van Denemarken met de VS te vieren”.

Politieke leiders in het Deense parlement, de Folketing, reageren boos. “De werkelijkheid heeft de fantasie ingehaald”, aldus Morten Østergaard van de sociaalliberale partij Radikale Venstre. “Dit geeft aan waarom het belangrijker is dan ooit om EU-landen als onze belangrijkste bondgenoten te beschouwen. De man is ontoerekeningsvatbaar.”

Rasmus Jarlov van De Konservative bestempelt het optreden van Trump als “beledigend”, ook omdat hij denkt dat delen van Denemarken te koop zijn. De tweede man van Danske Folkeparti ziet dan weer geen gronden waarom Trump überhaupt nog welkom zou zijn. “We hebben wel andere dingen te doen.” De partij heeft het ook over een belediging voor de koningin.

Oud-premier Helle Thorning-Schmidt veegt eveneens de vloer aan met Trump. “Dus de president van de Verenigde Staten heeft zijn bezoek aan Denemarken afgezegd omdat het geen interesse had te praten over de verkoop van Groenland? Is dit een grap of zo? Diep beledigend voor het volk van Groenland en Denemarken”, twitterde ze.

Anders Fogh Rasmussen, de gewezen secretaris-generaal van de NAVO en eveneens voormalig premier van Denemarken, noemt het uitgestelde bezoek een “tegenslag”. “Het uitstel door president Trump van zijn bezoek aan Denemarken is een tegenslag voor de diplomatieke relaties tussen onze landen. De veiligheid en milieu-uitdagingen van het noordpoolgebied zijn te belangrijk om in overweging te nemen naast hopeloze discussies zoals de verkoop van Groenland. Denemarken is al decennia een van de dichtste bondgenoten van Amerika. Tijdens dit bezoek konden gezamenlijke belangen worden besproken.”

Volgens Lone Let Larsen, voormalig directrice van het Deens Cultureel Instituut in Brussel, klopt de Deense diplomatie in de VS overuren om de plooien enigszins glad te kunnen strijken. Ze is zelf ook verontwaardigd en denkt dat geen enkele Deen de verkoop van Groenland een goed idee vindt: “We zitten niet meer in de imperialistische periode. Groenland heeft wel zelf gereageerd dat het graag Amerika zou kopen”, aldus Larsen op Radio 1. 

Verschillende Deense media zien de relatie tussen beide landen ondertussen “op het vriespunt” staan. "De Amerikaanse president heeft alle regels uit het diplomatenhandboek geschonden”, aldus de openbare omroep DR.

Ook de Deense krant Berlingske schuwt de gezwollen taal niet: “Dit is zonder voorgaande in de geschiedenis. De naaste bondgenoot van Denemarken, de VS, slaat de deur voor Denemarken dicht, vergrendelt ze en gooit eigenlijk de sleutel weg”. En de krant gaat nog verder: “Je zou kunnen zeggen dat van alle tweets die Trump heeft gepost sinds hij presidentskandidaat was in 2015 en vervolgens tot president werd gekozen, het de tweet is die de geschiedenisboeken zal ingaan. In Denemarken en in de rest van de wereld”.

“Hoe we dit ook draaien of keren, het is een enorm probleem voor Denemarken en een crisis voor de Deens-Amerikaanse betrekkingen, schrijft Philip Chr. Ulrich van Kongressen.com op Twitter.

In tegenstelling tot Trump, gaat voormalig Amerikaans president Barack Obama volgende maand wél op bezoek in Denemarken. Obama zal er de Stad Aalborg bezoeken en daar een lezing over leiderschap en ondernemerschap geven. Vorig jaar en ook tijdens zijn presidentschap bracht Obama al eens een bezoek aan het land.