Nederlandse arts vrijgesproken voor euthanasie bij demente vrouw met wilsverklaring

De arts beëindigde het leven van de 74-jarige patiënte in april 2016. De vrouw was zo diep dement dat zij volledig wilsonbekwaam was, erkent de rechtbank. Maar in deze situatie vindt de rechtbank dat de arts een actuele stervenswens niet hoefde te verifiëren. Vanwege haar situatie was een gesprek daarover met haar niet mogelijk. Ook voldeed de arts aan alle andere eisen rondom levensbeëindiging en daarom is de toegepaste euthanasie niet strafbaar, aldus de rechtbank.

De patiënte had in het verleden een wilsverklaring opgesteld, met een speciale bijlage voor euthanasie. Zij vreesde te eindigen als haar moeder, die twaalf jaar lang dementerend in een verpleeghuis zat. De rechtbank benadrukte dat de vrouw haar euthanasiewens vele malen had herhaald toen zij nog niet ziek was, onder meer met haar artsen, echtgenoot en dochter. Halverwege 2015 ging de vrouw hard achteruit en in januari 2016 wist zij niet meer wat het woord euthanasie betekende.

Het OM wilde met het voor de rechter brengen van deze inmiddels gepensioneerde arts meer duidelijkheid krijgen over wanneer wel of niet zorgvuldig wordt gehandeld bij euthanasie op dementen en heeft dan ook geen straf geëist. Wel moest de rechter beoordelen of de arts voldoende heeft gevraagd of de doodswens nog steeds bestond en als dat niet het geval is of er dan sprake is van moord.

De rechtbank stelt in het vonnis dat het Openbaar Ministerie in ieder geval het recht had om de arts te vervolgen. Volgens de rechtbank heeft de arts zich echter aan alle voorwaarden van de wet gehouden. De rechtbank stelt, anders dan het OM, dat de arts niet meer met de demente vrouw in gesprek hoefde te gaan over haar doodswens. Dat was vanwege haar ernstige ziekte ook niet meer mogelijk en er lag al jaren een duidelijke wilsverklaring van de vrouw dat ze dood wilde. Bovendien had de arts twee collega’s geraadpleegd.

De arts heeft de overtuiging dat de vrouw leed en greep dus terug naar herhaalde wensen om niet zo verder te willen leven. Ze vertelde de rechter tijdens de rechtszaak dat ze het gesprek met de vrouw over haar wensen ook niet meer was aangegaan omdat dit haar alleen maar zou verontrusten. De familie van de demente vrouw staat achter het handelen van de arts en heeft dat tijdens de behandeling van de zaak tegenover de rechter ook benadrukt.

De arts zelf liet eerder via haar advocaat laten weten het een nachtmerrie te vinden om op verdenking van moord in de verdachtenbank te zitten. “Terwijl je naar eer en geweten hebt gehandeld.”

Omdát het OM ook overtuigd is dat de arts naar eer en geweten heeft gehandeld, werd er geen straf tegen haar geëist. Wel heeft de arts volgens justitie de dunne, maar fundamentele grens overschreden door het leven te beëindigen zonder nadrukkelijk verzoek daartoe. De rechtbank is het daar nu niet mee eens.

Het Openbaar Ministerie overweegt in hoger beroep te gaan. Volgens het OM is de zogenaamde actuele verificatie, de vraag of een patiënt echt dood wil, nog wel steeds nodig. Het OM wil eerst het vonnis goed doornemen voor er een beslissing wordt genomen.