Hand-in-hand-skeletten 'Minnaars van Modena' blijken twee mannen te zijn
In 2009 werden in Italië twee 1.600 jaar oude skeletten gevonden die hand in hand begraven waren. Aangenomen werd dat het om een man en een vrouw ging en het tweetal werd al snel de "minnaars van Modena" genoemd. Nieuw onderzoek heeft nu uitgewezen dat in het graf geen man en een vrouw liggen, maar wel twee mannen.
De twee skeletten werden in de Italiaanse stad Modena gevonden, tijdens opgravingen in de Ciro Menotti begraafplaats uit de late Romeinse tijd, een necropool die dateert uit de 4e tot de 6e eeuw n.C.
De stoffelijke resten waren te slecht bewaard om hun geslacht te kunnen bepalen en al snel werd gedacht dat de skeletten op die speciale manier -hand in hand - begraven waren om "hun eeuwige liefde te tonen", zo zeggen de onderzoekers in een mededeling van de Universiteit van Bologna.
Een nieuwe onderzoeksmethode, analyse van hun tandglazuur, heeft nu echter aangetoond dat het glazuur van de beide individuen een proteïne bevat, amelogenine isoform Y of AMELY, die alleen bij mannen voorkomt. Mannen hebben daarnaast ook amelogenine isoform X of AMELX, vrouwen hebben uitsluitend die tweede vorm.
Een ontdekking die de twee skeletten, die tentoongesteld worden in Modena, uniek en dus nog interessanter maakt, maar ook raadselachtiger.
"Liefdesrelatie uitgesloten"
"In het verleden zijn er al meerdere graven gevonden met twee individuen van wie de handen in elkaar waren gelegd, maar het ging dan telkens om een man en een vrouw", zo zei Federico Lugli van de Universiteit van Bologna, een van de auteurs van de nieuwe studie.
Wat de twee mannen in dit graf met elkaar verbond, moet men nog uitzoeken. "We denken dat deze keuze een bijzondere relatie tussen de twee individuen symboliseert, maar we weten niet welke", zo gaf Lugli toe.
De onderzoeker heeft wel de neiging om elke liefdesrelatie uit te sluiten vanwege de sociale gebruiken en de religieuze beperkingen uit die tijd. Een groot deel van de mensen uit het gebied had zich al bekeerd tot het christendom nog voor de mannen begraven werden, en "sinds 390 wordt 'mannelijke passiviteit' afgekeurd door de wet, gedurende de regeerperiode van Justinianus (527-565) werd seks tussen mannen volledig beschouwd als een misdaad", zo schrijven de onderzoekers in hun studie.
"Hoewel we niet kunnen uitsluiten dat deze twee individuen daadwerkelijk verliefd waren, is het onwaarschijnlijk dat de mensen die hen begraven hebben, besloten een dergelijke band te tonen door hun lichamen zo te plaatsen dat ze hand in hand lagen", zo schrijven de onderzoekers.
"Unieke uitdrukking van een verbintenis"
"Aangezien de twee individuen zowat dezelfde leeftijd hadden, zo'n 20 jaar, waren ze misschien met elkaar verwant, bijvoorbeeld broers of neven", zo zei Lugli.
In de begraafplaats waar de twee skeletten gevonden zijn, lagen nog 11 andere stoffelijke resten, en een aantal daarvan vertoonde verwondingen die wezen op oorlogsvoering, zodat de begraafplaats een oorlogsbegraafplaats kan genoemd worden. Dus misschien waren de twee mannen vrienden of 'legerbuddies' die samen in een gevecht gesneuveld zijn en samen begraven zijn, volgens de onderzoekers.
Aangezien er geen andere voorbeelden zijn van twee mannen die hand in hand begraven werden uit de archeologie of uit de kunst van de late klassieke oudheid, gaat het hier om een unieke 'vrijwillige uitdrukking van een verbintenis tussen twee mannen' uit de Italiaanse late klassieke oudheid, aldus de onderzoekers. Welke verbintenis, dat is voor hen niet duidelijk.
De studie van de onderzoekers van de Universiteit van Bologna en de Universiteit van Modena en Reggio Emilia is gepubliceerd in Scientific Reports van Nature. Dit artikel is onder meer gebaseerd op een telex van het Franse persbureau AFP.
