Op initiatief van de regering-Michel stemde de Kamer in mei vorig jaar een wet die tot doel had om de werklast van de rechters te beperken. Bepaalde fouten in vonnissen of arresten zouden niet meer automatisch leiden tot de nietigheid, maar konden voortaan rechtgezet worden.

Zo voorzag de wet dat de rechter niet meer zelf de nietigheid kon inroepen als de taalwet gerechtszaken niet gevolgd werd. Die zwaarbevochten wet uit 1935 bepaalt dat rechtszaken in het Nederlandstalige taalgebied van België uitsluitend in het Nederlands kunnen plaatsvinden.

Procederen in een andere taal

Door de nieuwe wet konden alleen de procespartijen zelf protest aantekenen bij het gebruik van een andere taal, en enkel bij het begin van het proces. Bovendien moest die partij daarbij een belang aantonen.

Dat had tot - onbedoeld - gevolg dat een rechter niets kon ondernemen tegen procespartijen die beide een andere taal dan het Nederlands machtig zijn en in die taal wilden procederen. Zo konden twee Franstaligen in de Vlaamse rand rond Brussel of aan de kust hun proces in het Frans voeren. Op die manier werd de taalwet van 1935 grotendeels uitgehold.

Vlaamsgezind protest

Op de wet, die onder meer werd goedgekeurd door de N-VA, kwam veel kritiek uit Vlaamsgezinde kringen. Ook de Orde van Vlaamse Balies tekende protest aan. Ontslagnemend minister van Justitie Koen Geens (CD&V) beloofde een reparatiewet, maar die kwam er nog niet.

In een arrest is het Grondwettelijk Hof vandaag tegemoetgekomen aan de kritiek. Het Hof heeft de bewuste bepaling vernietigd. Het feit dat de rechter op die manier verplicht kan worden een uitspraak te doen aan de hand van processtukken die hij of zij niet begrijpt, schendt volgens het Hof het recht op een eerlijk proces.

'Taalwet opnieuw in ere hersteld'

Joris Van Cauter, een van de advocaten van de verzoekende partijen, zegt in een reactie verheugd te zijn over het arrest. Ook Hendrik Vuye, ex-N-VA-Kamerlid en professor staatsrecht, zegt tevreden te zijn. 'De taalwet is opnieuw in ere hersteld', zegt de Orde van Vlaamse Balies.

Geens' kabinet laat weten dat het Hof ruimte laat voor een wetsaanpassing die de rechter niet meer verplicht bij gebruik van een andere taal de nietigheid uit te spreken, zoals vroeger, maar dat optioneel maakt.