Hooggerechtshof buigt zich vandaag over schorsing Britse parlement: Zet Lady Hale alles opnieuw op zijn kop?
Opperrechter Lady Hale en haar 10 collega's bij het Britse Hooggerechtshof moeten beslissen of premier Johnson de wet overtrad door het parlement voor 5 weken naar huis te sturen. Als het antwoord positief is, moet Johnson mogelijk het parlement weer bij elkaar roepen. Het vonnis wordt vandaag verwacht.
"None of this is easy" vatte opperrechter Lady Hale de zaak vorige week samen. Drie dagen lang luisterden de 11 rechters bij het Hooggerechtshof naar getuigenissen van voor- en tegenstanders van de Britse premier Johnson. Tegenstanders argumenteerden dat Johnson de wet overtrad door koningin Elizabeth te vragen de ongebruikelijk lange schorsing van het parlement goed te keuren.
Maar volgens zijn eigen advocaten deed Johnson dat zodat de koningin in een troonrede op 14 oktober de hervormingsplannen van zijn regering bekend kan maken. Normaal gezien wordt het parlement voor zo'n "Queen's Speech" voor een korte tijd opgeschort. Maar vijf weken is bijzonder lang en bijzonder ongewoon.
Liegen tegen de Queen
Johnsons echte bedoeling, zeggen critici, was de brexit te realiseren zonder bemoeienis van het parlement. In dat geval heeft hij gelogen tegen Queen Elizabeth over de ware reden van de opschorting. En dat is een bijzonder ernstige zaak.
Voorstanders van Johnson zeggen dan weer dat hij absoluut niks illegaals heeft gedaan. De schorsing van het parlement is een politieke beslissing en daar mogen rechters zich eigenlijk niet eens mee bezighouden.
Twee verschillende vonnissen
Eerder kwamen twee lagere rechtbanken tot dezelfde tegengestelde conclusie: een rechtbank in Londen oordeelde dat de schorsing van het parlement inderdaad een politieke daad was. Een andere rechtbank, in Schotland, volgde de critici van Johnson en zei in haar vonnis dat Johnson inderdaad de wet overtrad.
Het is nu aan Lady Hale en haar collega's om te beslissen welke redenering het meeste hout snijdt. De rechters van het Hooggerechtshof zijn niet politiek benoemd zoals dat in de VS het geval is. Ze krijgen dus het vertrouwen van politici van beide kanten van het brexitdebat.
We houden ons alleen bezig met de wettelijkheid van de beslissing van de premier. Dat is absoluut geen eenvoudige zaak.
Het is overigens niet de eerste keer dat ze zich over de brexit moeten uitspreken. In 2017 oordeelde het Hooggerechtshof dat het parlement wel degelijk het recht had om over de brexit te stemmen. Daarmee begon de huidige patstelling: tijdens diverse stemmingen raakte het parlement het over niks eens, behalve dat ze een brexit zonder akkoord verwierpen.
Ontslag van de premier?
Het verwachte vonnis kan dus opnieuw grote implicaties hebben. Als het Hof inderdaad oordeelt dat Johnson de wet overtrad, dan moet hij het parlement mogelijk weer bijeen roepen. "Maar wat als hij dat niet doet?" vroegen de rechters tijdens de laatste hoorzitting. "Dan moeten de "speakers" van het Hoger- en het Lagerhuis dat doen", oordeelde een advocaat.
Lady Brenda Hale sloot de debatten af door er nog eens op te wijzen dat het Hof niet zal oordelen over de brexit zelf. "Wij houden ons alleen bezig met de wettelijkheid van de beslissing van de premier om Hare Majesteit te adviseren het parlement te schorsen. Zoals we gehoord hebben is dat geen gemakkelijke zaak." Vandaag het vervolg.
