Met parachute de hoogspanningslijn in: Belgische F-16 stort neer in Frankrijk

De F-16, een toestel met twee plaatsen in de cockpit, stortte om 10.33 uur neer nabij Lorient in Bretagne. Het gevechtsvliegtuig uit 1983 voerde een navigatietraining uit, van de basis in het Waalse Florennes naar een Frans militair vliegveld aan de Golf van Morbihan. Het was in de buurt van die basis dat de F-16 in de problemen kwam.

“Ik heb een van de twee aan de lijn gehad en die zei me dat ze zich allebei goed voelen”, vertelde luchtmachtchef Frederik Vansina op een persconferentie donderdagnamiddag. De piloten waren ervaren gevechtspiloten. Ze gebruikten hun schietstoel op ongeveer 500 meter hoogte. “De piloot heeft mij bevestigd dat hij een motorprobleem had opgemerkt. We gaan nu de exacte oorzaak onderzoeken”, aldus Vansina. Het toestel was volgens het leger in goede staat.

Om de precieze oorzaak van de crash te achterhalen heeft het leger een onderzoeksteam van het Air Safety Directorate ter plaatse gestuurd. Ook de Franse autoriteiten worden in het onderzoek betrokken. Het toestel was niet bewapend. Bij het neerkomen raakte het wel een huis. “Mijn vrouw was thuis en hoorde een enorme explosie, gevolgd door een tweede. Ze is meteen naar de tuin gelopen en zag het brandende vliegtuig”, vertelt bewoner Patrick Kauffer in de Franse pers. “De vleugel van het vliegtuig heeft een deel van ons dak vernield. De bomen in onze tuin stonden in brand.”

Lange geschiedenis

De Belgische luchtmacht vliegt sinds 1979 met de Amerikaanse F-16 van fabrikant Lockheed Martin. In die veertig jaar dienst is het zestien keer misgelopen. Vooral in de beginjaren, toen de piloten nog moesten wennen aan het nieuwe, krachtige toestel. Het laatste ongeval met een Belgische F-16 dateert van 2012. Toen crashte nabij de luchtmachtbasis van Kleine-Brogel een F-16 nadat een vogel in de motor was terechtgekomen. De piloot overleefde het.

Ook deze keer raakten de piloten slechts lichtgewond. Al had het anders kunnen aflopen. Een van de piloten bleef met zijn parachute in een hoogspanningslijn haken. De diensten van de Franse netbeheerder moesten ter plaatse komen om de militair, ongeveer twee uur na de crash, te redden. Aan een hoogspanningslijn hangen is an sich niet schadelijk, zolang er tegelijk geen contact is met een andere stroomkabel of een pyloon die in verbinding staat met de aarde. Dan loopt er een ‘doorslag’ van stroom door het lichaam, die in het geval van een hoogspanningslijn vaak dodelijk is.

Minister van Defensie Didier Reynders (MR) is “heel blij” dat de twee piloten zich konden redden. Op Twitter meldt hij dat het leger zich over hen en hun familie ontfermt. De familieleden werden donderdagavond naar Frankrijk overgebracht. “Om de emoties te laten bekoelen zijn vandaag (donderdag, JVH) alle missies van de luchtmacht opgeschort”, meldde generaal Vansina. Vanaf vrijdag hervat de luchtmacht zijn normale operaties, onder meer boven de Baltische staten.

F-35

De Belgische luchtmacht vliegt vanaf 2025 met de F-35 van Lockheed Martin. Die moeten de stilaan verouderde F-16's vervangen. De regering-Michel tekende in oktober vorig jaar een aankoopcontract voor de F-35 nadat het toestel met voorsprong uit een aanbestedingsprocedure kwam. Ons land zal 3,8 miljard euro betalen voor 34 nieuwe vliegtuigen.

Binnen het leger wordt benadrukt dat deze crash – naar alle waarschijnlijkheid – niets te maken heeft met de nakende vervanging van de F-16. De toestellen zijn inderdaad op leeftijd, maar technisch zijn ze nog perfect in orde. Onder meer tijdens de oorlog in Syrië en Irak hebben ze onlangs hun waarde bewezen in moeilijke omstandigheden, luidt het.