Videospeler inladen...

Steeds meer jongeren ontdekken de opera: nieuw seizoen opent met Verdi's "Don Carlos"

Jongeren vinden steeds vaker de weg naar de opera. Op tien jaar tijd is het aantal bezoekers jonger dan 30 verdriedubbeld bij Opera Vlaanderen, van 7 naar 21 procent. Ze worden op hun wenken bediend, want het nieuwe seizoen opent met een meesterwerk: het monumentale "Don Carlos" van Giuseppe Verdi. Meteen een statement van de nieuwe artistiek directeur Jan Vandenhouwe.

Opera: onbekend is onbemind? De cijfers spreken dat alvast tegen. De bezoekersaantallen stijgen, en opvallend: steeds meer jongeren vinden de weg naar de opera. In de voorbije tien jaar is de gemiddelde leeftijd van de bezoekers bij Opera Vlaanderen gedaald van 53 naar 46 jaar. En vooral de groei van het aantal jongere operafans springt in het oog. De laatste tien jaar is hun aandeel verdrievoudigd: van 7 tot 21 procent. 

De redenen zijn niet ver te zoeken: eigentijdse ensceneringen, modern design en digitale decors, doelgerichte marketing, en een scherpe keuze van stukken met een boodschap die vandaag nog aanspreekt. En daarbovenop nog eens een uitstekende generatie zangers en muzikanten.

Tenor Leonardo Capalbo als Don Carlos en sopraan Mary Elizabeth Williams als Elisabeth de Valois.
VRT

De liefhebbers krijgen als seizoensopener meteen een monument van formaat voorgeschoteld: "Don Carlos" van Giuseppe Verdi. Mezzosopraan Raehann Bryce-Davis vertolkt daarin de rol van prinses Eboli. Als je op zoek bent naar argumenten om van opera te gaan houden, dan ben je bij haar aan het goede adres.

Dat kan je niet vertellen in een gewone song van Ke$ha of Beyoncé. Opera heeft iets groters en eerlijkers. 

Mezzosopraan Raehann Bryce-Davis

Raehann Bryce-Davis: "Opera is zo'n uitvergroting van wat er mogelijk is in het gewone leven. De kostuums zijn groter, het zingen is groter, het orkest is groter. Het graaft naar de diepste kern van ons menszijn en de eerlijkste waarheden die je kan vertellen. Dat kan je niet vertellen in een gewone song van Ke$ha of Beyoncé. Opera heeft iets groters en eerlijkers. Dus je moet zeker komen!"

Videospeler inladen...

"Don Carlos" gaat over verscheurende keuzes. Het is een plot waarin liefde, trouw aan je idealen, en macht een vernietigende tango dansen. 

En het gaat ook nog eens over ons eigen Vlaanderen, dat in de 16e eeuw onderdrukt wordt door de wrede Spaanse koning Filips II.  Vlaamse edelen die van het ware katholieke geloof afdwalen veroordeelt hij meedogenloos tot de brandstapel.

VRT

Zijn zoon Don Carlos is de grote pleitbezorger van onze gebieden, hij wil ze bevrijden van het juk van zijn vader. Filips II dènkt er nog niet aan. De wetten van de Kerk en het ware geloof staan voor hem boven alles.

Dat doet denken aan wat we ook in de huidige tijd zien: religieuze totalitaire staten, of bedreigingen van de vrije meningsuiting. Mede daarom koos de nieuwe artistiek directeur van Opera Vlaanderen Jan Vandenhouwe ervoor om met deze Verdi te debuteren.

"Don Carlos" is echt een boodschap van de Verlichting, de waarden van het humanisme, en dus ja, een belangrijke boodschap voor vandaag."

Artistiek directeur Jan Vandenhouwe

Jan Vandenhouwe: "In tijden waarin mensenrechten of ideeën als vrijheid  toch onder druk komen te staan overal in de wereld is het heel belangrijk om die boodschap van Verdi te verkondigen. Het is echt een boodschap van de Verlichting, de waarden van het humanisme, en dus ja, een belangrijke boodschap voor vandaag."

Videospeler inladen...

De Spaanse koning Filips II dwarsboomt ook nog eens het liefdesgeluk van zijn eigen zoon, Don Carlos. Die is verliefd op de Franse prinses Elisabeth de Valois. Maar Filips pikt het lief van zijn zoon gewoon in, en dwingt haar om met hèm te trouwen.

Want door dat huwelijk kan een vredesverdrag tussen Frankrijk en Spanje bezegeld worden, waarmee een oorlog tussen de twee landen afgewend wordt. Maar voor Carlos wordt zijn lief nu wel ineens zijn stiefmoeder. 

Sopraan Mary Elizabeth Williams als Elisabeth de Valois, bas Andreas Bauer Kanabas als Filips II en tenor Leonardo Capalbo als Don Carlos.
VRT

Regisseur Johan Simons: “Bij opera heb je vaak dat de scènes wat karig zijn, maar hier zijn het hele rijke scènes! Van het ene moment op het andere verandert de geliefde van Don Carlos in zijn moeder. Dat is wel even wennen! En die Elisabeth laat van het ene op het andere moment het staatsbelang prevaleren op het privébelang. Omdat ze denkt: het is belangrijk dat er vrede is tussen Spanje en Frankrijk. Dat is enorm spannend, en ook enorm dapper van haar. Ik vind het ijzersterke vrouwenrollen, en dat is aan mij wel besteed.” 

Videospeler inladen...

Mezzosopraan Raehann Bryce-Davis schittert in de rol van prinses Eboli, een dubbelhartige hofdame. Het is haar debuut in deze rol, en ze is er dol op.

Prinses Eboli is een tijgerin, een leeuwin, een flirt, én heel verstandig.

Mezzosopraan Raehann Bryce-Davis

Raehann Bryce-Davis : "Absoluut! Eboli is een tijgerin, een leeuwin, een flirt, én heel verstandig. Een intrigante, vol passie,  maar ook vol kracht. En je ziet haar van haar gelukkigste tot haar meest wanhopige momenten in deze opera. Geweldig om te zien, de hele breedte van zo'n karakter in één avond."

Videospeler inladen...

Het is een trend in operahuizen over de hele wereld: veelkleurigheid in de cast, ook als de rol dat niet direct voorschrijft. Dat is niet toevallig, zegt de nieuwe artistiek directeur van Opera Vlaanderen.

Jan Vandenhouwe: "Ik denk dat we daarin kleurenblind casten, zo noemen we dat. Ik vind dat het belangrijk is dat hetgeen men op de scène ziet aansluit bij hetgeen men vandaag in de straat ziet. Onze maatschappij is multicultureel en gemengd, en het is ook belangrijk dat men dat op de scène zo ziet."

Videospeler inladen...

De Nederlander Johan Simons is een gevierd theaterregisseur. Maar ook opera spreekt hem aan, en daar heeft de muziek alles mee te maken.

Muziek kan iets bewerkstelligen waarbij alleen nog de ziel of het hart spreekt.”

Regisseur Johan Simons

Johan Simons: “Muziek kan altijd iets vertellen wat woorden niet kunnen zeggen. Van opera wordt altijd gezegd dat het traag is. Er is niets zo snel als een opera voor mij. In tekst heb je drie uur nodig om over de Eerste Wereldoorlog te vertellen van het begin tot het einde, en in opera heb je daar twee minuten voor nodig. Omdat muziek iets kan bewerkstelligen waar het hoofd bijna wordt uitgeschakeld en alleen nog maar de ziel of het hart spreekt.”

Videospeler inladen...

Wat antwoorden de artistiek directeur en de regisseur, als je hen vraagt waarom ze zelf zo van opera houden?

Jan Vandenhouwe: "Er gaat niets boven de kracht van een live orkest, 70 mensen die live aan het spelen zijn zonder versterking. Die zangers die boven dat orkest geraken, ook zonder versterking. En die pure emotie brengen, die je echt ook in je lichaam voelt. Je kan het met niets vergelijken.”

Pure emotie , die je echt ook in je lichaam voelt. Je kan het met niets vergelijken.

Artistiek directeur Jan Vandenhouwe

Regisseur Johan Simons vult aan: “En die muziek is echt meeslepende muziek. Ik ben ook niet grootgebracht met opera of klassieke muziek. Ik ben grootgebracht met kerkmuziek. Dus Bach ken ik wel. Maar toen ik later ontdekte wat voor muziek er nog meer was, ja… Dat is een fantastische ontdekking. Dat hoeft zich niet te beperken tot elektronische pop of weet ik veel. Muziek is zo rijk – voor mij is muziek eigenlijk de eerste kunst.”

Videospeler inladen...

De nieuwe artistiek directeur van Opera Vlaanderen lost een Zwitser af, Aviel Cahn. Jan Vandenhouwe is een Vlaming. En zijn eerste productie gaat over een onderdrukt Vlaanderen dat gered moet worden. Toeval?

Jan Vandenhouwe moet erom lachen: “Nee, ja… Het is interessant dat Gerard Mortier destijds ook met dit stuk debuteerde. Het is dus ook een knipoog naar mijn vroegere mentor. En ja, het is gewoon een mooie boodschap waarin de Vlamingen ook echt staan voor die idealen van vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid.”

Videospeler inladen...

"Don Carlos" van Giuseppe Verdi speelt nog in Antwerpen tot woensdag 9 oktober, en in Opera Gent van woensdag 16 tot woensdag 30 oktober. Alle informatie vindt u hier.

Bariton Kartal Karagedik als Rodrigo, markies van Posa en tenor Leonardo Capalbo als Don Carlos.
VRT

Bekijk hieronder de reportage uit Het Journaal:

Videospeler inladen...

Meest gelezen