‘In de drie warmteperioden zagen we telkens oversterfte, met piekwaarden op en vlak na de dagen met temperaturen boven de 30 graden Celcius’, meldt Sciensano.

In en vlak na de eerste warmteperiode (21 juni tot 2 juli) was er een matige oversterfte in alle leeftijdsgroepen van de bevolking, maar vooral bij de 65- tot 84-plussers. Er waren 128 extra overlijdens (+4 procent) bovenop de 2.885 verwachte overlijdens.

De oversterfte bleef in Vlaanderen beperkter dan in Wallonië en Brussel, mogelijk omdat de temperaturen tijdens die periode hoger waren in Wallonië en Brussel, zegt onderzoekster Nathalie Bossuyt.

Hitte-eiland Brussel

Tijdens de tweede hitteperiode (19-27 juli) was er een uitgesproken oversterfte (+17 procent of 400 extra overlijdens bovenop de 2.296 verwachte overlijdens), vooral bij de 85-plussers.

Vooral in Brussel was de oversterfte, met 35 procent extra overlijdens, zeer groot. ‘Een mogelijke verklaring hiervoor zou een stedelijk effect van ‘hitte-eilanden’ kunnen zijn’, zegt Bossut. ‘In steden kan het namelijk veel warmer worden dan in de omliggende gebieden, door blokkering van wind en het vasthouden van warmte in beton, asfalt en stenen. Daardoor kunnen ook de nachttemperaturen er hoger blijven, terwijl het op het platteland wel koeler wordt.’

In de derde periode, van 23 tot 29 augustus, was er opnieuw een duidelijke oversterfte (+10 procent of 188 overlijdens bovenop de 1.795 verwachte overlijdens), vooral bij de 65-plussers. Er was toen oversterfte in Vlaanderen en Wallonië, maar niet in Brussel.

Hitteplannen opvolgen

‘Ondanks de uitgebreide hitteplannen deze zomer, zien we tijdens warmteperioden toch nog oversterfte’, aldus Sciensano. Het instituut roept de Belgen voor de komende zomer alvast op om zich goed te beschermen tijdens de hitte en de aanbevelingen van de regio te volgen.

Sciensano benadrukt dat het, ondanks de duidelijke tendensen, nog te vroeg is om conclusies te trekken over het totaal aantal overlijdens tijdens de zomer van 2019. Bovendien beschikt het instituut nog niet over de specifieke doodsoorzaken, waardoor het niet mogelijk is om te bepalen wat nu precies de oversterfte heeft bepaald.