Lichtpunt in brexit-onderhandelingen na ontmoeting tussen Johnson en Varadkar

Begin deze week zag het er nog naar uit dat de brexitonderhandelingen stilaan hun eindpunt hadden bereikt. Johnson beschuldigde de Duitse bondskanselier Angela Merkel er dinsdag van een akkoord “nagenoeg onmogelijk” te hebben gemaakt, waarop de Europese Unie in de verdediging schoot. Europees president Donald Tusk beschuldigde de Brit van een “spelletje zwartepieten” en ook Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker vroeg Johnson met aandrang de schuld niet naar Brussel door te schuiven.

Maar tijdens een ontmoeting met de Ierse premier Leo Varadkar donderdagmiddag zou de Britse premier belangrijke toegevingen hebben gedaan, berichten Britse media. Het gaat dan over Johnsons jongste voorstel om de backstop te vervangen. Dat vangnet vermijdt een fysieke grens tussen EU-lidstaat Ierland en Noord-Ierland, dat deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk, door het Verenigd Koninkrijk voor onbepaalde duur in de douane-unie te houden. Johnson stelt voor om uit de douane-unie te stappen, maar Noord-Ierland zou dan wel de regelgeving voor goederen en voedingsmiddelen tijdelijk afstemmen op die van de Europese binnenmarkt. Dat ziet de EU niet zitten, omdat de controles verre van waterdicht zouden zijn. Bovendien krijgen de Noord-Ierse autoriteiten in Johnsons plan om de vier jaar de kans om het hele regime op te blazen.

Vel van de beer

Over die twee cruciale zaken - de controlemechanismen en het feit dat Noord-Ierland de regeling eenzijdig kan opzeggen - zou Johnson toegevingen hebben gedaan, klinkt het. De pers moet het voorlopig met een korte officiële verklaring van beide leiders stellen, waarin staat dat ze een “gedetailleerde en constructieve discussie” hadden, dat ze “het erover eens zijn dat ze een pad richting een mogelijk akkoord zouden zien”, en dat het gesprek “focuste op de uitdagingen op vlak van douane en toestemming”.

Even later op een persconferentie temperde Varadkar de verwachtingen enigszins. “Het is mogelijk om tot een akkoord te komen tegen eind oktober”, zei hij, “maar verkoop het vel van de beer niet vooraleer die geschoten is.” Bovendien zouden de Britten erbij blijven dat het hele Verenigd Koninkrijk uit de Europese douane-unie moet stappen, meldt The Guardian.

Varadkar is van plan samen te zitten met de taskforce 50, die de brexitonderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk voorbereidt, staat nog in de mededeling. Vrijdag staat er een ontmoeting tussen Michel Barnier en de Britse brexitminister Stephen Barclay op de agenda. Die was normaal voorzien voor vandaag, maar werd opgeschoven. Het feit dat die vergadering niet wordt opgeblazen, is volgens de Britse media alvast geen slecht teken.

Voorzichtig optimistisch

De voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk toont zich voorzichtig optimistisch, al blijft hij er wel bij dat er voorlopig geen werkbaar Brits voorstel op tafel ligt. “Een week geleden heb ik premier Johnson gezegd dat als er tegen vandaag geen voorstel op tafel lag, ik publiekelijk zou aankondigen dat er geen kansen meer zijn (op een akkoord, red.) tijdens de Europese top. Maar ik heb gisteren beloftevolle signalen gekregen van Taoiseach (Iers premier, red.) Leo Varadkar dat een deal mogelijk is. Er is uiteraard geen garantie op succes en de tijd is praktisch op. Maar zelfs van de kleinste kans moeten we gebruikmaken. Een no deal-brexit zal nooit de keuze van de EU zijn.”

Intussen zaten de Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier en de Britse brexitminister Stephen Barclay vrijdagochtend een dikke twee uur samen samen in Brussel. Barnier brieft nu de ambassadeurs van de 27 andere Europese lidstaten. Zondag volgt dan wellicht een ontmoeting tussen de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Emmanuel Macron, weet de Britse krant The Guardian. Dat kan een belangrijke stap zijn richting een brexitakkoord op de Europese top van donderdag en vrijdag. Als er tegen zaterdag 19 oktober geen deal op tafel ligt, is Johnson wettelijk verplicht de EU opnieuw om uitstel te vragen.