‘De dagen na de shoot was ik hartstochtelijk verliefd’: Bekende Vlamingen over Stephan Vanfleteren

Het paard als podium: zangeres-model Els Pynoo (2005)

“Ik herinner me niet meer precies wanneer of waarvoor die foto genomen is. Maar het moet zo’n vijftien jaar geleden geweest zijn, in de periode dat we met Vive la Fête op de shows van Chanel speelden. Danny en ik woonden toen net op de boerderij en die foto is bij ons thuis gemaakt.

“Op een dag belde Stephan om te vragen of hij mij mocht fotograferen. Zijn naam zei me niets, dus ik dacht: allez, de zoveelste fotograaf. Maar vanaf het eerste moment had ik een klik met hem, het was alsof wij elkaar al jaren kenden. Hij straalt zo’n naturel uit dat ik mij direct op mijn gemak voelde. Hij laat je helemaal jezelf zijn, volgens mij is dat zijn grootste talent. Bij Stephan draait alles om de mens, in al zijn puurheid. Er is nooit iets fake of geforceerd aan zijn foto’s.

“Tijdens de shoot liet hij mij gewoon doen. Bevrijdend vond ik dat. Op een bepaald moment ben ik in mijn podiumoutfit op mijn paard Louis gekropen, en begon ik als een prima ballerina allerlei dingen uit te proberen. Ik voelde mij precies Pippi Langkous. We zijn een paar uur bezig geweest, maar het leek alsof de tijd stilstond. Het was zo’n rustgevend moment en die foto kwam zo ­spontaan. Het is nog altijd mijn beste foto ooit. Dat beeld is nooit meer overtroffen. Ook het gevoel dat ik bij Stephan heb, is nooit veranderd. Hij stuurt me af en toe nog eens een berichtje en telkens wanneer we elkaar terugzien, ook al gebeurt dat niet zo vaak, blijft er iets vriendschappelijks hangen. Stephan, da’s echt zo’n schone mens.”

Naakte poëzie: acteur en tv-maker Wilfried de Jong (2009)

“Er moest een coverfoto komen voor mijn boek De man en zijn fiets. Stephan had meteen een idee. We moesten naar een ­eenzame kasseistrook van de wielerklassieker Parijs-Roubaix. In mijn oude Benz probeerden we de ochtendzon voor te ­blijven. Het was een steenkoude novemberdag, Allerzielen bovendien. De weerman op de autoradio meldde dat het maar vier graden boven nul was. We kwamen aan op de plek. Leeg, stil. Potentieel zelfmoordgebied.

“Stephan vroeg me in oude wielerkleding op de rug van de weg te gaan staan. Toen begon Stephans charmeoffensief waar ik geen verweer tegen heb. Nooit. Ik geef me altijd aan hem over en verzin waar nodig mee. Samen de grens opzoeken, de grens over als het moet. We waren een halfuur bezig en voelden: dé foto is er nog niet. Ik deed een ander wielershirt aan. Stephan zag hoe ik me omkleedde en vroeg: wil je naakt, met je achterkant? Naakt wordt bij Stephan aangekleed met poëzie. Dat geeft zoveel vertrouwen. Dus trok ik alles uit en ging met een wiel op het pad staan.

“Ik herinner me de modder die tussen mijn tenen omhoogkwam. Zwarte pindakaas. Vanwege de vrieskou zochten mijn kloten bescherming in de buikwand. Achter mijn rug hoorde ik grappen over krimpende penissen. De concentratie was hoog, het resultaat raak. Op een haar na won het boek de prijs voor ‘cover van het jaar’. Dave Eggers bleef ons net voor. Met zijn kleren aan. Slapjanus.

“Na de sessie op de kasseien kroop ik de Benz in, op zoek naar kleren. Op de terugweg vonden we warmte bij verhalen over de dood en de vulva. Het was goed zo en het zal altijd goed blijven. Daar zijn we vrienden voor.”

De muze: zijn vrouw Natacha Hofman (1989)

“Door de zoektocht van Stephan in zijn archieven voor Present hebben we deze vintage print teruggevonden. Jarenlang hebben we deze foto niet gezien. Ik sta nooit graag voor de lens. Wel vervelend als je al meer dan drieëndertig jaar samenwoont met een ­fotograaf.

“Deze foto dateert van toen we nog studenten waren. Het was nacht, ik lag al in mijn bed, de ochtend nadien had ik examen. Hij stond naast het bed, maakte me wakker en vroeg of hij me nog mocht fotograferen. Mijn geliefde, mijn toekomstige man had hoogdringend een portret nodig voor een opdracht. Hij is gek en gedreven, dat wist ik toen al. Half slapend, boos en wenend zat ik uiteindelijk voor zijn lens, gekleed in een nepvacht van een jachtluipaard, die ik uit een jas van mijn grootmoeder had gehaald. Ik vergeef het hem, want hij kan er niets aan doen. Hij is nog altijd even gek.”

Helemaal zoals het moet: acteur Matthias Schoenaerts (2016)

“Ik word niet graag gefotografeerd. Dat klinkt misschien ­tegenstrijdig, maar de interactie met een fototoestel voelt veel rechtstreekser dan die met een filmcamera. Als iemand me wil fotograferen, heb ik dan ook de neiging om me om te draaien. Ik begin dus meestal met weinig goesting aan een fotoshoot.

“Met Stephan was dat anders. Ik kende zijn werk al heel lang. Zijn beelden vielen me altijd op door hun filmisch ­karakter. Ze voelen heel persoonlijk en intiem aan, zonder ­misplaatste tierlantijntjes. Ze zijn sober, maar stralen klasse en warmte uit. Je ziet meteen dat Stephan niet gewoon foto’s neemt, maar echt voelt wat hij fotografeert.

“Ik had Stephan nog nooit ontmoet toen ik vier jaar ­geleden bij hem thuis kwam voor onze fotoshoot. Toch voelde het alsof ik een oude kameraad terugzag. Dat komt omdat Stephan geen gezwollen sfeer creëert. Er is geen artificiële enscenering, geen poespas. We dronken samen koffie, en ­trokken dan zijn studio in om er samen iets van te maken. Het voelde ­vanzelfsprekend en eenvoudig. Precies zoals ik het graag heb.”

De man in de zwarte mantel: acteur Wim Opbrouck (2018)

“Stephan en ik gaan al heel lang mee, we zaten in dezelfde levensfase toen we elkaar leerden kennen. We hebben samen onze eerste professionele stappen gezet, hij als beginnend fotograaf bij De Morgen, ik als debuterend acteur. Doorheen de jaren is er een bijzondere kameraadschap gegroeid die je maar zelden ervaart.

“Voor een shoot met Stephan houd je maar beter enkele uren vrij. De momenten samen zijn zo intens dat je bij elke foto nog precies kunt zeggen waar en wanneer hij genomen is. Stephan bezit de uitzonderlijke gave om je iets te laten doen dat je anders niet zou doen. In zijn streven naar authenticiteit kan hij als fotograaf genadeloos zijn. Hij zoomt in tot op de poriën. Ik vind dat niet erg. Voor Stephan ben ik altijd bereid om tot het ­uiterste te gaan.

“Deze foto is genomen in Bavikhove, bij mij om de hoek, in een mistig veld met een oude vlashoeve op de achtergrond. Het was fris die dag. Stephan en ik zaten samen in zijn jeep, terwijl hij de ­omgeving scande en ik me probeerde warm te houden met de zwarte jas van Toneelgroep Maastricht. Opeens zag Stephan een smeulend vuurtje bij de vlashoeve. De perfecte setting. Daar stond ik dan in de rook, met op mijn bloot bovenlijf de legendarische zwarte mantel die al jarenlang door iedereen van het theatergezelschap gedragen wordt.”

Recht in zijn ziel: muzikant Roland Van Campenhout (2008)

“Ik ken Stephan al van toen hij pas bij De Morgen was begonnen. Hij heeft me al zo vaak gefotografeerd. Maar deze foto uit 2008 is echt legendarisch. Ongelofelijk hoe hij te pas en te onpas blijft opduiken.

“Ik herinner me die shoot nog goed. Ik was samen met een aantal muzikanten bezig met de opnames van een gelegenheidsvideo in een restaurant in Antwerpen. En Stephan was daar om een portret te maken voor de hoes van mijn album Never Enough, dat geproduceerd was door Admiral Freebee. Stephan pakte al zijn materiaal en nam me mee naar buiten. De foto zat meteen goed.

“Bij Stephan heb je altijd het gevoel dat hij recht in je ziel binnen kijkt en hij weet dat ook zo vast te leggen. Het is een wonderbaarlijk figuur, een man uit de duizend. We zijn heel close. Ik heb al vaak bij hem gelogeerd. Mijn bed staat daar altijd klaar.”

Middeleeuwse romance: dichteres Delphine Lecompte (2019)

“Het was een warme maandag, ik voelde me loom en verdoemd. In Stephans studio mocht ik mijn ‘middeleeuws’ gezicht draaien en keren en zo sereen mogelijk kijken. Hij gebruikte oude turnmatten om het licht te dempen, die ­matten vielen soms om en dat was ontwapenend. Ik was niet de enige sukkelaar, niet de enige kunstenaar die soms de mist ingaat.

“Een sledehond betrad de scène, maar hij vond me niet erg interessant. Ik denk dat hij Kosmos heette, het paste bij hem. Stephan en ik, we zwegen en het was teder. Toen kwam er een traan, ik geneerde me, maar Stephan was kinderlijk geestdriftig en dwong er nog meer af. De tranen bleven maar komen, ik gaf me over. Het werd een haast religieuze ervaring.

“Toen Omer, die me naar Veurne gebracht had, me na anderhalf uur kwam halen, was hij teleurgesteld omdat Stephan Vanfleteren niets zei over zijn prachtig nobele zelfgenoegzame kop. Normaal gesproken is hij het die complimenten krijgt over zijn uiterlijk, maar die middag bij Stephan was ik de keizerin, ha! Op de terugweg klaagde Omer over de tijd die Stephan had genomen; hij zag dat ik gloeide en glunderde, en hij voelde zich buitengesloten. De eerste dagen na de fotoshoot was ik hartstochtelijk verliefd op Stephan Vanfleteren, dat ging gelukkig voorbij. Alhoewel…”

Nooit alleen in het bos: zanger Luc De Vos (2004)

Stephan Vanfleteren: “Luc kan natuurlijk zelf niets vertellen over deze foto. Vergeef me dus dat ik het even van hem ­overneem. Ik ben dan ook de enige overgebleven getuige van deze opname.

“We waren alleen. Al ben je in een bos nooit alleen. Er zit altijd wel een eekhoorn of vogeltje op vinkenslag. Maar er waren niet alleen dieren. Tweemaal is de broek weer aangetrokken vanwege passerende fietsers op leeftijd. Het was gelukkig nog de tijd voor de elektrische fiets.

“De foto maakt deel uit van een reeks waarvoor Luc schreef over zijn jeugd en over belangrijke plaatsen in zijn leven. Iedere week sprak ik ergens met hem af. In Wippelgem achter het ouderlijk huis, in de verlaten fabriekshal waar zijn vader had gewerkt, op de wei van Werchter, op de trein van Sleidinge naar Gent… en in een bos in Zaffelare, tussen de varens.

Varens zijn planten die tot de classificatie van de Monilophyta of Pteropsida behoren. Geleerde woorden, men zou me kunnen wijsmaken dat het geslachtsziekten zijn. Maar wat leer ik nog over varens? Dat ze eigenlijk verlegen zijn en de ­schaduw prefereren. Dat geeft plots een nieuw, onbedoeld inzicht in het portret. Want Luc was ook een verlegen man, ondanks zijn uitstraling op een podium.

“Zijn lichte huid in de schaduw, zijn mollig buikje en gezellige borstjes. Luc was verdomd mooi. Vos in het bos. Ik koester deze foto. Ik mis hem. En ik niet alleen. Velen kijken met ons mee, Vossieboy. Want in het bos zijn we nooit alleen.”