Ziekenfondsen willen medicatie alzheimer niet langer vergoeden

Vanaf 1 juli zullen patiënten die net te horen hebben gekregen dat ze aan alzheimer lijden, niet meer kunnen rekenen op de terugbetaling van geneesmiddelen tegen de ziekte. Dat is althans wat het Verzekeringscomité voorstelt, een commissie binnen de ziekteverzekering (Riziv) met vertegenwoordigers van artsen en ziekenfondsen. De maatregel is onderdeel van het budgetvoorstel voor 2020. 

Volgende week stemt de Algemene Raad van het Riziv definitief over het voorstel. Intussen hebben de Christelijke Mutualiteiten (CM) de procedure al opgestart om de terugbetaling van de alzheimermiddelen te herzien. 

De medicatie tegen de ziekte van Alzheimer ligt al een hele tijd onder vuur. Zo stopte de Franse overheid midden 2018 met de terugbetaling nadat de onafhankelijke Haute Autorité de Santé had geconcludeerd dat de beschikbare geneesmiddelen tegen alzheimer niet of zeer weinig werkzaam zijn.

Bij de ziekenfondsen is te horen dat ze geen "harde" stopzetting willen, eerder een uitdoofscenario. Patiënten die vandaag alzheimermiddelen krijgen, mogen op terugbetaling blijven rekenen. "Maar er mogen geen nieuwe patiënten meer bijkomen", zegt Anne Hendrickx, die het dossier bij de Socialistische Mutualiteiten volgt.

“Je kan niet blijven zeggen dat de medicijnen de ziekte vertragen of uitstellen. Dat is absoluut niet juist”, reageert ook alzheimerexperte verbonden aan de Universiteit Antwerpen en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie. 

 Toch zijn de zaken volgens de experte niet zwart-wit uit te drukken. “Het enige positieve effect van de geneesmiddelen is dat sommige patiënten tot twee jaar langer thuis kunnen blijven. Op dat vlak is het beter voor de levensomstandigheden”, zegt Van Broeckhoven. “Een alternatief voor de volledige stopzetting zou dan bijvoorbeeld kunnen zijn om de behandeling na twee jaar stop te zetten waarna de patiënt naar het rusthuis moet gaan, of om ze stop te zetten eens de patiënt naar het rusthuis gaat.”

In de laatste twee scenario’s “spreken we wel weer over een gemiddelde patiënt”, zegt Van Broeckhoven. “Niet alle patiënten reageren er goed op. Men is ook niet zeker of het mogelijke positieve effect komt van de medicijnen zelf, of juist van het nemen van de medicijnen, het placebo-effect dus.”

Volgens de alzheimerexperte is de boodschap vooral dat patiënten niet langer voorgelogen mogen worden. “Je kan niet blijven zeggen dat de medicijnen de ziekte vertragen of uitstellen. Dat is absoluut niet juist. Het is ook niet zo dat ze het geheugenverlies tegengaan”, zegt ze. “Patiënten hebben het recht op juiste informatie. Het is belangrijk dat artsen eerlijk tegen hen zijn. Daarom moet er ook voor gezorgd worden dat er informatie beschikbaar is voor artsen om patiënten juist in te lichten.”

Zo is het bijvoorbeeld belangrijk dat artsen aan hun patiënten duidelijk maken dat ze actief moeten blijven, in contact moeten komen met andere mensen en aan sport moeten doen, klinkt het. “Het is ook belangrijk om patiënten goed op te volgen en om te stoppen met de geneesmiddelen voor te schrijven als er geen noemenswaardige effecten zijn.”

“Misschien zullen mensen dit niet graag horen, maar de zoektocht naar nieuwe medicijnen om de ziekte te genezen, is niet gelukt”, besluit Van Broeckhoven. “We hebben daaruit geleerd dat we alzheimer niet kunnen genezen, maar dat we wel preventief moeten werken. Bij de nieuwe aanpak proberen we in een vroeg stadium een interventie te doen met bijvoorbeeld medicatie of een behandeling. Dat is volgens mij het enige dat werkelijk een effect zal hebben. Daarin moeten we investeren.”