Direct naar artikelinhoud
InterviewPrinses Esmeralda

Belgische prinses Esmeralda gearresteerd tijdens klimaatprotest: ‘Wat op ons afkomt, is schrikwekkend’

De politie draagt een betoger van Extinction Rebellion weg in Londen.Beeld Photo News

Net nadat de Belgische prinses Esmeralda (63) in de cel was beland omdat ze deelnam aan klimaatprotest in Londen, probeerden honderden klimaatrebellen in Brussel de tuinen van het koninklijk paleis binnen te dringen in de hoop haar neef, koning Filip, te overtuigen de noodtoestand uit te roepen. ‘Burgerlijke ongehoorzaamheid is de enige vorm van klimaatprotest die wél kan werken’, vertelt de prinses, intussen vrijgelaten, aan de telefoon.

‘Royal Rebellion’ heette de actie die de klimaatorganisatie Extinction Rebellion afgelopen zaterdag uitrolde in hartje Brussel. Honderden activisten die de tuinen van het koninklijk paleis binnendrongen werden opgepakt en de koning, aan wie ze vroegen de klimaatnoodtoestand uit te roepen, kregen ze niet te zien.

Toch smeult er ook in het Belgische koningshuis klimaatrebellie.

Eind vorige week belandde prinses Marie Esmeralda, halfzus van koning Albert, dochter van Leopold III en prinses Lilian van Retie, in Londen in de cel omdat ze aan eenzelfde soort actie van Extinction Rebellion deelnam.

“We bezetten Trafalgar Square en hielden het verkeer tegen. Honderden mensen zijn opgepakt. Ik heb DNA en vingerafdrukken moeten afstaan en ben ondervraagd”, vertelt ze aan de telefoon vanuit de Britse hoofdstad, waar ze al jaren woont. “Ik zat vijf uur in de cel, maar ben niet in verdenking gesteld, al moet ik beschikbaar blijven voor de politie.”

De Belgische Extinction Rebellion-groep had gehoopt dat u dit weekend protesterend voor het paleis in Brussel zou opduiken.

“Dat was niet mijn plan. Ik leef al 21 jaar in Londen. Af en toe kom ik wel naar België voor mijn werk als documentairemaker en journalist. Als dat zou samenvallen met een klimaatactie, dan zou ik zeker meedoen. Ik steun de protesten ten volle.”

Koesterde u de hoop dat de koning echt de klimaatnoodtoestand zou uitroepen?

“Ik weet dat Filip er erg bezorgd over is. Maar hij geniet niet de vrijheid die ik heb. Het Belgische institutionele systeem is complex, en politiek ligt alles erg gevoelig. Dat houdt hem tegen om zich openlijk uit te spreken. Ik ben wel blij dat zijn kabinetschef een delegatie van de klimaatactivisten ontving. Wanneer ik Filip de volgende keer zie, spreek ik hem er zeker over aan.”

Een prinses die zich als klimaatrebel uit: voor velen kwam het nieuws over uw arrestatie nogal onverwacht.

“Mijn engagement is gebaseerd op persoonlijke overtuiging. Ik ben al jaren lid van Greenpeace en WWF-ambassadrice in België. En ik zit het Leopold III-Fonds voor Natuuronderzoek en Natuurbehoud voor. 

“Sinds de wetenschap toont hoe ons huis in brand staat, ben ik ongerust en ook kwaad omdat er zo weinig aan gebeurt. Het helpt dan als bekende mensen, sterren, captains of industry, enzovoort aanhaken. Het is essentieel dat erg diverse mensen meedoen, en dat is duidelijk het geval. 

“De grote verscheidenheid bij Extinction Rebellion valt op. Logisch, de ontwrichting van ons klimaat raakt iedereen. Met ook de steun van prominenten zorg je bovendien voor een buffer tegen de afschuwelijke kritieken die mensen als Anuna De Wever en Greta Thunberg te slikken krijgen. Op Twitter heb ik er nu ook wat gekregen, maar dat is een fractie van wat zij moeten slikken.”

Jane Fonda is ook opgepakt tijdens klimaatprotest. Groen activisme is een nieuw accessoire voor de jetset, hoor je dan.

(blaast) Dat is wel heel cynisch. Fonda is 81. Dan kun je evengoed in je zetel blijven zitten. Zij is ook al lang met dit thema bezig. Ik kan er alleen maar bewondering voor hebben dat zij op haar leeftijd op deze manier haar steun verleent en haar woede en ongerustheid uit, net zoals de vele grootouders die ook in Londen en Brussel meedoen.”

Prinses Esmeralda.Beeld Photo News

Sommigen vinden dat Extinction Rebellion het te ver drijft.

“Niet-gewelddadige burgerlijke ongehoorzaamheid is een nieuwe methode in het klimaatprotest, en ik ben ervan overtuigd dat dit de enige is die kan werken. Alle andere pogingen om politici tot actie aan te manen leverden enkel mooie woorden op. Het gaat allemaal veel te traag. De geschiedenis leert ons dat grote systeemveranderingen er vaak alleen zijn gekomen door niet-gewelddadige burgerlijke ongehoorzaamheid.”

Klimaatactie van Extinction Rebellion aan het koninklijk paleis in Brussel.Beeld Wouter Maeckelberghe

Jaagt alarm slaan mensen niet weg?

“Er is een evenwicht nodig. We moeten wel degelijk wat alarmeren, want wat op ons afkomt, is schrikwekkend. Dat zeggen wij niet, dat toont de wetenschap heel helder. En de populariteit van Extinction Rebellion toont dat ongerustheid ook kan mobiliseren. Maar dan moet je ook de oplossingen laten zien. Tijdens de manifestaties debatteren wij over de vele oplossingen.

“Wij leggen ook contact met mensen die er niet bij kunnen zijn omdat ze moeten werken of in een moeilijke situatie zitten. Klimaatactie betekent ook meer sociale rechtvaardigheid. Ik word kwaad als ik hoor dat dat niet mogelijk zou zijn. (fel) En laten we ermee ophouden te zeggen dat er geen geld is. Als de Notre-Dame in brand staat of de auto-industie in de rats zit, is er plotseling wel geld. Er is altijd geld. Er is overal geld. Doen we niets, dan zullen de kosten van de klimaatschade trouwens nog veel hoger oplopen.”

Onderzoek naar politiegeweld bij klimaatactie

Het begon gemoedelijk, maar het klimaatprotest van Extinction Rebellion zaterdag in Brussel eindigde met honderden arrestaties, waterkanonnen en pepperspray.

Er komt nu een onderzoek naar de incidenten waarbij agenten betogers van Extinction Rebellion met pepperspray aanpakten. Dat bevestigt Olivier Flosse, woordvoerder van de Brusselse politie. “Wij kregen foto’s te zien die tonen hoe mensen die al geboeid waren toch pepperspray in het gezicht kregen. Dat is niet volgens de standaardaanpak en dus heeft de korpschef een onderzoek gevraagd.”

Zowat duizend klimaatbetogers verzamelden zaterdagnamiddag aan het Koningsplein, dat ze afzetten voor het verkeer. De bedoeling was de tuinen van het koninklijk paleis binnen te dringen, maar de politie had de toegang preventief afgezet. Het eerste deel van de actie verliep kalm op het aanpalende Koningsplein. “Maar rond een uur of zes sloeg de sfeer om”, zegt Leen Schelfhout van Extinction Rebellion.

De politie ontruimde het plein met behulp van traangas, waterkanonnen en pepperspray en voerde honderden arrestaties uit. “Hun geweld was intimiderend en buiten alle proportie. Wij zijn in shock”, stelt Schelfhout.

“We hebben permanent overlegd, maar de bezetters weigerden de openbare weg vrij te maken, ook al hadden ze hun actie daarvoor niet moeten staken”, reageert Flosse. “Door die hardnekkigheid moesten wij overgaan tot ontruiming. Sommigen wilden duidelijk gearresteerd worden.”

Video wordt geladen...

De politie rond een betoger van Extinction Rebellion in Londen.Beeld Photo News