Een regering met PS en N-VA, kán dat? Preformateur Geert Bourgeois (N-VA): "Tegen 4 november duidelijkheid" 

Sinds vorige week dinsdag zijn Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS) aangeduid als "preformateurs" door de koning. Ze moeten nagaan of er onderhandelingen kunnen starten voor een federale regering waar zowel de N-VA als de PS deel van uitmaken. 

Na gesprekken met hun voorgangers, informateurs Johan Vande Lanotte (SP.A) en Didier Reynders (MR), brachten de preformateurs N-VA-kopstukken samen met een delegatie van de PS. "Deze week zien we ook de andere partijen", zegt Bourgeois. Het gaat dan om de liberalen van Open VLD en MR, de Vlaamse socialisten van SP.A en de CD&V. Die laatsten zijn mathematisch niet nodig in een regering met de PS en de N-VA. 

Achter die gesprekken mag gerust wat vaart zitten, zegt de preformateur. "Het heeft geen zin om maanden lang na te gaan of er wel kan aan tafel gezeten worden", klinkt het. "Het is geen eindtermijn, maar wat mij betreft gaat het best zo snel mogelijk. 4 november is een goede einddatum", zegt Bourgeois. 

Op 4 november, binnen drie weken, brengen de twee preformateurs verslag uit bij de koning. De opdracht van Vande Lanotte en Reynders werd over de hele zomer telkens verlengd. Bourgeois lijkt liever niet in dat schuitje te belanden.

De oud-minister-president wijst ook meteen op de grote verschillen tussen de linkse PS en de rechtse N-VA. "De tegenstellingen zijn groot, budgettair, sociaal-economisch, op vlak van veiligheid, migratie en communautair. We staan dus niet op de zucht van een akkoord. De vraag is of dat overbrugd kan worden." 

Bourgeois kwam ook terug op de brexit-onderhandelingen. Daar zitten nu technici rond de tafel om het voorstel van het Verenigd Koninkrijk voor de Noord-Ierse grens te onderzoeken. De grens met Noord-Ierland wordt een buitengrens als de brexit doorgaat, en daarover moeten handelsafspraken worden gemaakt.

Bourgeois is geen voorstander van het Britse voorstel, waarbij Noord-Ierland juridisch tot het Verenigd Koninkrijk blijft behoren, maar wel de Europese invoertarieven hanteert. "Ik denk dat er een risico bestaat op smokkel van goederen die binnenkomen en die bestemd zijn voor Noord-Ierland", zegt Bourgeois, die ook Europees Parlementslid is. "Het is niet waterdicht dat die de Europese markt binnenkomen."

Toch hoopt de N-VA'er dat er nog een politiek akkoord mogelijk is voor 31 oktober, de datum waarop de brexit op dit moment gepland staat. Al moet er ook in dat geval een uitstel komen, omdat het Britse en het Europese parlement dat akkoord niet tijdig goedgekeurd krijgen. 

Ook wanneer er geen akkoord is, komt er hoogstwaarschijnlijk een "kort uitstel": "Dan zit Johnson met de Benn bill (een brexitwet die werd gestemd in het Britse parlement, red.), waardoor hij uitstel moet vragen als er geen akkoord is", zegt Bourgeois. Mogelijk komen er dan nieuwe verkiezingen, of zelfs een nieuw referendum in het Verenigd Koninkrijk.