Hart Boven Hard versus Jambon I: voorbode van een hete herfst?

“Het beleid van Jambon I blijft steken in ideeën die hun tijd allang gehad hebben.” Het is een niet mis te verstaan zinnetje in de alternatieve oktoberverklaring van Hart Boven Hard. Maar liefst tweehonderd mensen en organisaties ondertekenden de open brief die integraal bij De Morgen te lezen is. De brief leest niet alleen als een alternatief, maar ook als een waarschuwing aan Jambon I – de politieke leiders kunnen maar beter in dialoog gaan met het brede middenveld.

“Wij hebben ondertussen de analyse, met begrotingscijfers, gemaakt”, zegt Ann Vermorgen, nationaal secretaris van het ACV en een van de ondertekenaars van de brief. “Daar hebben we een aantal zure zaken in ontdekt.” Vermorgen heeft het dan specifiek over het gebrek aan een armoedebeleid en besparingen in de kinderbijslag. Ze plaatst ook vraagtekens bij de gemeenschapsdienst die de nieuwe regering wil invoeren. “In Vlaanderen bestaan er al tal van trajecten om mensen aan het werk te krijgen.”

Monddood middenveld

Vermorgen ondertekende de open brief van Hart Boven Hard in de eerste plaats om het gesprek tussen de regering en het middenveld opnieuw op gang te trekken. Toch zijn al heel wat middenveldorganisaties nu al erg ongerust over de plannen van de Vlaamse regering.

Uit de brief: “Deze nieuwe regering stelt zich op als een ‘sterke Jan’ die verenigingen van minderheden opdoekt. Die de sociale partners aan banden legt. Die chargeert tegen ngo’s en burgers die in de bres springen voor nieuwkomers. Die georganiseerde tegenstemmen verstikt.” De grootste vrees is dat Jambon I het middenveld monddood wil maken. “Als je neerkijkt op het middenveld, ontstaan er beslissingen die onze samenleving niet ten goede komen.”

Eerste signaal

Zo vragen de ondertekenaars van de brief zich af hoe Vlaanderen koploper kan worden in Europa als je instrumenten voor verandering en herverdeling blijven achterlopen. Wat haalt een jobbonus uit zonder stevig armoedebeleid? Wat stellen investeringen in fietspaden voor zonder strenge klimaatambities? Wat helpt het schrappen van de woonbonus zonder te investeren in sociale woningbouw?

Bij de socialistische vakbond ACOD is men ervan overtuigd dat het niet bij een open brief zal blijven. De bond deelde afgelopen vrijdag symbolisch rode kaarten uit bij de start van de Vlaamse ministerraad. “Een eerste signaal om duidelijk te maken dat we dit niet zullen laten passeren”, zegt algemeen secretaris Chris Moortgat.

ACOD wacht op de beleidsnota’s van de ministers, eind oktober, om de concrete impact van de besparingsmaatregelen te kennen. Maar dat er daarna acties komen, staat nu al vast. “We weten wat er op ons afkomt: een afbouw van 1.440 personeelsleden, een afbouw van de werkingsmiddelen en alweer gemorrel aan onze ziekteregeling”, zegt Moortgat. “We zullen naar alle mogelijke middelen grijpen om dat te vermijden.”

Gaten vullen

Ook ACV-voorzitter Marc Leemans gebruikte tijdens het nationaal ACV-congres scherpe taal over hoe de regering tegenwoordig het middenveld behandelt. “Zolang je met soepbedeling en zwerfvuil opruimen de gaten vult die overheid, non-profit en markt laten, is er geen probleem. Maar een middenveld dat er op wijst dat een betere wereld niet alleen loopt via liefdadigheid, maar ook via de politiek, wordt wel als politiek probleem gezien.”

Toch wil Vermorgen niet te hard van stapel lopen. “Een hete herfst? Dat is nog niet aan de orde. We willen eerst in dialoog gaan met de nieuwe regeringsleiders. En dat kan clashen, maar we moeten onze rol kunnen spelen.”