Beste Justitie, neem verkeersslachtoffers ernstig en voer straffen voor dronken bestuurders effectief uit

In een open brief aan Justitie vraagt Leentje Dewitte, van wie de dochter werd aangereden door een dronken bestuurder, om de straffen die door rechters uitgesproken worden effectief uit te voeren. Volgens haar geef je slachtoffers enkel dan het gevoel dat ze ernstig genomen worden.

opinie
Leentje De Witte
Leentje De Witte is de moeder van een dochter die is aangereden door een dronken bestuurder.

Onlangs werd de jonge Charlotte begraven, plots uit het leven gerukt door een dronken chauffeur.  De woorden van haar oma blijven in mijn hoofd nazinderen: “We voelen kwaadheid en willen dat recht geschiedt”.

Dat gevoel hadden wij ook toen 2 jaar geleden onze dochter werd aangereden door een dronken chauffeur die vluchtmisdrijf pleegde. We werden van de ene dag op de andere geconfronteerd met de broosheid van het leven en tegelijk met het kluwen van justitie. 

Geen gepaste straf

We geloofden dat de dader een gepaste straf zou krijgen en geen enkel moment zijn verantwoordelijkheid zou kunnen ontlopen, maar nu het hele proces achter de rug is, moeten we onze mening herzien. Het waren vooral beslissingen en acties van raadkamer en justitie-assistenten die tegen de borst stoten.

Een dader die de alcohol rijkelijk laat vloeien, geïntoxiceerd achter het stuur kruipt, een ongeval met lichamelijke letsels (of erger nog dodelijke afloop) veroorzaakt en vluchtmisdrijf pleegt, mag toch een beetje zijn straf uitzweten? Justitie, stop met het pamperen van zulke daders.

We werden van de ene dag op de andere geconfronteerd met de broosheid van het leven en tegelijk met het kluwen van justitie

Ons verhaal is, jammer genoeg, één van de zo veel verhalen waar alcohol in het verkeer verschrikkelijke gevolgen had. Ik schrijf het hier neer, in de hoop dat "justitie" haar beslissingen eens meer bekijkt vanuit de schoenen van het slachtoffer.

Het is 30 juni 2017. Een mooie zomer kondigt zich aan. Zoonlief is vertrokken met vzw Kazou naar Spanje en onze dochter gaat een goed rapport vieren op een openluchtfuif in de buurt, dé afsluiter van het schooljaar voor de Wase jeugd. Ze mag deze keer met de fiets, de fuif is op amper 2 km van ons huis en ze rijdt samen met een schoolvriend langs een goed verlichte baan met apart fietspad. Tegen 02u00 zou ze thuis zijn.

We worden bruusk gewekt door de bel. Een agent staat voor de deur en vertelt dat onze dochter aangereden is en gewond werd overgebracht naar het ziekenhuis. Pas op de spoedafdeling dringt de ernst van de situatie tot ons door. Je ligt daar roerloos, je verwondingen afgedekt door een wit laken, je blonde haren roze van het bloed. Je verkeert in acuut levensgevaar en wordt overgebracht naar het operatiekwartier voor een reeks van ingrepen.

De balans is zwaar: hersentrauma, gebroken nekwervel en verspreid over je lichaam grote wonden. Je bent diep verdoofd in de hoop de hersenzwelling onder controle te houden. Vanaf nu is het bang afwachten. Ondertussen hebben we onze naaste familie kunnen verwittigen en komen er meer en meer bezorgde telefoontjes en berichten binnen, vol ongeloof over wat er gebeurd is.

Terwijl onze dochter veroordeeld is tot een bed op intensieve zorgen, wordt de dader vrijgelaten onder voorwaarden 

We vernemen ook meer details over het ongeval en de dader. De Poolse chauffeur heeft jou zwaar onder invloed van alcohol in de rug aangereden en is onmiddellijk verder gereden, maar door een goed gecoördineerde actie van de politie is hij gevat en aangehouden. We zijn opgelucht dat de man die jou een onbezorgde toekomst ontnomen heeft, achter de tralies is gezet. Hopelijk komt hij tot besef van wat hij heeft aangericht. 

Een eerste kaakslag: dader komt vrij onder voorwaarden

Op 4 juli krijgen we een eerste kaakslag toegebracht door justitie. 

We worden gebeld door een journalist die vertelt dat er een artikel over het ongeval gaat verschijnen. Sereen overlopen we het artikel en plots is daar de mededeling dat de dader die ochtend werd voorgeleid voor de raadkamer en onder voorwaarden vrijkomt. “Neen, dat kan niet kloppen, wij hebben daar niets over vernomen”. Verbijsterd leg ik de telefoon neer. We nemen contact met de politie. Zij beloven dit na te kijken en vrij snel ontvangen we een bevestiging dat de dader in vrijheid gesteld wordt. 

In een emotionele periode moeten we noodgedwongen tijd en energie steken in het op zoek gaan naar een advocaat die onze belangen kan verdedigen

Terwijl onze dochter veroordeeld is tot een bed op intensieve zorgen, kan de dader beschikken en beginnen aan zijn bouwverlof, onder "strenge" voorwaarden weliswaar… maar daar, blijkt achteraf, niet veel controle op te gebeuren.

We krijgen het advies om ons “benadeelde persoon” te verklaren  zodat we op de hoogte worden gehouden van het verloop van het onderzoek. In deze emotionele periode moeten we noodgedwongen tijd en energie steken in het op zoek gaan naar een advocaat die onze belangen kan verdedigen, want anders vernemen we als ouders van het slachtoffer niets over het onderzoek. De dader daarentegen kreeg vanaf dag 1 een advocaat bij zich en wordt uitvoerig geïnformeerd over zijn rechten.

In de nacht van 7 juli gaat jouw toestand pijlsnel achteruit. Je ontwikkelt een hartfalen en moet tot 2 keer toe gereanimeerd worden. Artsen en verpleegkundigen proberen met man en macht jouw toestand te verbeteren, maar wat ze ook doen, ze krijgen je hart niet onder controle.

De tranen van de dader bij de onderzoeksrechter blijken krokodillentranen

We verzamelen samen met je grootouders en E.H. Deken rond je bed en je krijgt de ziekenzalving. Woorden en gebaren die je in het diepst van je ziel raken: “Femke, ik zal u de handen opleggen en de zalving verrichten. Het lijkt een hulpeloos gebaar van de ene mens die de andere helpen wil en niet goed weet hoe…". Je lichaam houdt het uit tot een team van UZ Leuven laat in de avond arriveert met een toestel dat de functie van je hart en longen overneemt. Je hebt een nieuwe kans gekregen. 

Onbeschrijflijk was dan ook de vreugde op het moment dat je ontwaakte uit coma en het moment waarop je ons herkende. Je revalidatie kan beginnen, opnieuw leren slikken, praten, eten, stappen, …

Krokodillentranen

Ondertussen blijken de tranen van de dader bij de onderzoeksrechter, krokodillentranen. Reeds enkele dagen na zijn vrijlating zat hij op de kermis met zijn gezin en legde deze fijne tijd vast met selfies op Facebook.

Waarom wordt iemand die zich ladderzat drinkt en een leven verwoest zo snel vrijgelaten? Waarom wordt hier enkel rekening gehouden met de dader? Heeft justitie een moment stilgestaan bij hoe kwetsend dit is voor het slachtoffer en de familie? Is dit rechtvaardig?

Politierechter D’Hondt verwoordde het onlangs, naar aanleiding van de Pano-reportage omtrent vluchtmisdrijf als volgt: “Stel u de nabestaanden voor die geconfronteerd worden met een dader die behandeld wordt met de grootste égards (beleefdheidsbetuigingen, red.)”. Ja, justitie, stel u de nabestaanden eens voor…

Aangezien de dader enkel beroep aantekent tegen de strafmaat, staan we als burgerlijke partij buiten spel

De gerechtelijke molen draait. Behandeling voor de politierechtbank. Dader komt niet opdagen. Veroordeling bij verstek. Verzet tegen dit vonnis. Verzet afgekeurd. Afwachten of er beroep wordt aangetekend. Uiteraard wordt er beroep aangetekend, het lijkt wel een modeverschijnsel tegenwoordig. 

Aangezien de dader enkel beroep aantekent tegen de strafmaat, staan we als burgerlijke partij buiten spel. Voor een nieuw rechtbank kan de advocaat a volonté verzachtende omstandigheden pleiten, terwijl er langs slachtofferzijde niemand weerwerk mag bieden. Trouwens welke verzachtende omstandigheden zijn er te bedenken als je zelf beslist om dronken achter het stuur te kruipen en vluchtmisdrijf te plegen?

Waarom wordt de dader zo gepamperd?

Ondertussen kregen we trouwens een tweede kaakslag van justitie. We stelden vast dat de dader een van zijn voorwaarden van invrijheidsstelling overtreden had: hij werd gezien terwijl hij een wagen bestuurde.

We signaleerden dit aan politie en justitie-assistent. Tot onze grote verbazing moesten we vaststellen dat het rijverbod niet was ingegeven in de databank en moesten we zelf het document van de rechtbank doorsturen naar de diensten om aan te tonen dat het rijverbod nog steeds van kracht was.

Waarom wordt de dader zo gepamperd door justitie terwijl zijn slachtoffer pijn en zoveel andere ongemakken moet doorstaan tijdens de revalidatie?

Is het naiëf van ons te denken dat zo’n overtreding zal nagekeken worden en er de nodige gevolgen aan zullen gegeven worden? Blijkbaar wel. Er gebeurde niets, integendeel, de justitie-assistent vraagt de onderzoeksrechter om de voorwaarden aan te passen en het rijverbod op te heffen omdat de dader tamelijke afstand van en naar zijn werk moet afleggen.

Enige tijd later krijgen we een brief waarin we op de hoogte gesteld worden van deze mildere voorwaarden. Waarom wordt de dader zo gepamperd door justitie terwijl zijn slachtoffer pijn en zoveel andere ongemakken moet doorstaan tijdens de revalidatie? Waren het de tranen op het juiste moment? Is dit rechtvaardig?

De gerechtelijke molen draait verder en we vernemen het vonnis in beroep. De rechter oordeelt dat de feiten te zwaar zijn voor een werkstraf en spreekt naast een boete en een rijverbod een gevangenisstraf van 30 maanden uit waarvan 12 maanden effectief en 18 maanden voorwaardelijk.

Het is hoog tijd dat justitie slachtoffers en hun familie niet langer in de kou laat staan

12 maanden effectief, dat lijkt ons een gerechtvaardigde tijd om in de cel te zitten. Onze dochter kreeg immers levenslang. Maar wat blijft er over van het sterk gemotiveerd vonnis van de rechter? Wat blijft er over van de straf die is uitgesproken? Hoe gebeurt het toezicht op het rijverbod? Hoe zal de strafuitvoering gebeuren?

Na een derde van de straf is er voorwaardelijke invrijheidsstelling mogelijk en rondvraag leert dat in de praktijk de overblijvende maanden in de cel worden omgezet naar een straf met enkelband.  Dus de kans is groot dat de dader geen moment langer in cel moet doorbrengen? Gaan strafuitvoeringsrechtbank en begeleidende justitie-assistenten mee in het verhaal van de dader zonder stil te staan bij het leed van de slachtoffers? Is dit het recht dat zal geschieden?

Het is hoog tijd dat justitie slachtoffers en hun familie niet langer in de kou laat staan. Speel kort op de bal bij overtreden van voorwaarden, voer de straffen die door rechters uitgesproken zijn effectief uit en hou er toezicht op. Want enkel dan geef je slachtoffers het gevoel dat ze au sérieux genomen worden. Geen overvloed van woorden op papier, maar kordate acties!

Voor allen die slachtoffer werden van ongeval veroorzaakt door een dronken bestuurder en hun familie. “The ones who have a voice must speak for those who are voiceless”

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen