Direct naar artikelinhoud
Syrië

Trump: staakt-het-vuren Noord-Syrië permanent, sancties voorbij

Amerikaans president Donald TrumpBeeld AFP

De Amerikaanse president Donald Trump heeft van Turkije garanties ontvangen dat de tijdelijke wapenstilstand in Noordoost-Syrië ‘permanent’ wordt, al is dat woord volgens hem ‘wat fluïde in dat deel van de wereld’. De VS heffen economische sancties tegen Turkije op.

Onderdeel van het staakt-het-vuren is een bufferzone van ruim 30 kilometer diep, aan de Syrische kant van de Turks-Syrische grens. De Amerikanen hebben hun troepen uit die beoogde zone teruggetrokken, en dragen de controle over aan Russische, Turkse en Syrische militairen. “Hierdoor ontstaat een veiliger en stabieler grensgebied”, aldus Trump in een persconferentie.

Met de nieuwe overeenkomst krijgt Turkije in feite wat het wil: een gebied aan haar zuidelijke grens waar de Koerden niet langer de scepter zwaaien. Om dat te bereiken viel het Turkse leger op 10 oktober Syrië binnen. Een week later besloot de Turkse president Recep Tayyip Erdogan tot een tijdelijk staakt-het-vuren, na zware druk van de Verenigde Staten.

Bekijk: wie zijn de hoofdrolspelers in het Syrisch conflict?

Koerdische strijders in het gebied moeten de aftocht blazen. Zij bouwden de afgelopen jaren een autonoom ministaatje op in Noordoost-Syrië, vanwaaruit zij op westers verzoek en met westerse steun vochten tegen Islamitische Staat. Daarbij sneuvelden 11.000 Koerden. Zij voelen zich ernstig verraden nu de VS zich terugtrekken en het gebied overdragen.

Dinsdagavond trokken Koerdische strijders zich al terug uit een gebied van 120 kilometer lang en 30 kilometer diep, tussen de plaatsen Tal Abyad en Ras al-Ain. Turkije krijgt voorlopig volledige controle over dat gebied. Vóór volgende week dinsdag 28 oktober moeten de Koerden ook elders langs de Turks-Syrische grens, aan weerszijden van de 120 kilometer lange strook, het gebied verlaten. Vervolgens zullen Turkse en Russische troepen in dat deel van het grensgebied een bufferzone van 10 kilometer diep bewaken.

Turkije bevestigde dat het ‘op dit moment’ de vijandelijkheden niet zal hervatten, maar waarschuwde dat het Koerdische strijders ‘zal neutraliseren’ als die proberen terug te keren in het gebied dat Turkije nu bezet. Ook Trump houdt wel een slag om de arm. ‘We weten allemaal dat het woord ‘permanent’ wat fluïde is in dat deel van de wereld’, aldus de Amerikaanse president. Vlak erna hernam hij: ‘Ik geloof toch wel dat het permanent zal zijn.’

Bekijk: wie zijn de hoofdrolspelers in het Syrisch conflict?
Beeld AP

PKK

Turkije heeft de afgelopen jaren met grote zorg gezien hoe Koerdische strijders op een steenworp afstand van de Turkse grens westerse wapens ontvingen en de voorhoede gingen vormen in de strijd tegen Islamitische Staat. De Syrische Koerden vechten onder de vlag van de YPG, een militie die nauw verbonden is met de Turks-Koerdische PKK.

Die groep is al zo’n drie decennia lang verwikkeld in een strijd met de Turkse staat. De PKK wil autonomie in het zuidoosten van Turkije. Ankara vreest dat de feitelijke autonomie van de Syrisch-Koerdische YPG in Noordoost- Syrië haar zusterbeweging in naburig Turkije uiteindelijk zal sterken bij het nastreven van datzelfde doel.

Sinds Turkije Noordoost-Syrië binnenviel, zijn zeker tweehonderd Syrische burgers gedood. Koerdische tegenaanvallen kostten tot nu toe twintig Turkse burgers het leven. Turkije besloot tot de invasie nadat de Amerikaanse president Donald Trump plotseling had aangekondigd dat hij de ongeveer duizend Amerikaanse commando’s direct terug zou trekken.

In ruil voor de Turkse belofte van een wapenstilstand hief Washington de economische sancties op die het op 14 oktober instelde tegen Turkije, als antwoord op de invasie. Trump schortte toen onder meer een handelsovereenkomst met Turkije op, ter waarde van 100 miljard dollar (89,6 miljard euro), en gelastte importtarieven van 50 procent op Turks staal. Ook drie Turkse topfunctionarissen en de Turkse ministeries van Defensie en Energie werden kortstondig het doelwit van sancties.

De Koerdische YPG, die door haar strijd tegen Islamitische Staat sinds 2014 feitelijke autonomie verwierf in Noordoost-Syrië, hoopt dat het enkele enclaves in het grensgebied mag behouden.

PKK
Beeld AFP