Ook trilobieten liepen 480 miljoen jaar geleden al keurig in een rij

De studie van de onderzoekers beschrijft verschillende groepen van blinde trilobieten die Ampyx genoemd worden, die in een rij achter elkaar aan bewaard zijn, terwijl ze allemaal naar dezelfde kant gericht zijn en waarschijnlijk contact hielden met elkaar met hun lange, naar achteren gerichte sprieten. 

Uit onderzoek van het sediment rond de fossielen blijkt dat ze waarschijnlijk in deze positie bedolven zijn geraakt als gevolg van een storm, en daardoor bewaard zijn gebleven. De trilobieten leefden op de zeebodem in wat nu Marokko is, zo'n 480 miljoen jaar geleden, in het Ordovicium, een periode waarin de meeste groepen dieren zich van elkaar gediversifieerd hebben. 

De onderzoekers uit Frankrijk, Zwitserland en Marokko analyseerden de fossielen en kwamen tot de conclusie dat de kleine trilobieten, die lijken op de hedendaagse degenkrabben, waarschijnlijk opzettelijk een rij hebben gevormd terwijl ze over de prehistorische zeebodem kropen.

"Gelet op de schaal van het patroon in de fossielen", lijkt het de onderzoekers onwaarschijnlijk dat de consistente rijen waarin alle dieren dezelfde kant uitgaan, het gevolg zouden zijn van een opeenhoping door de stromingen of dat de dieren op een andere passieve manier in een dergelijk patroon zouden terecht gekomen zijn. 

Het gaat om de oudste vorm van collectieve organisatie ooit gevonden op een dergelijke precieze manier bij dieren, zei Abderrazak El Albani aan het persbureau AFP. El Albani is een onderzoeker bij het Franse CNRS en een van de auteurs van de studie over de fossielen. 

De dieren bewogen zich waarschijnlijk zo voort door omgevingsstress of om zich te gaan voortplanten, zei Jean Vannier aan het persbureau AP. Vannier is een onderzoeker aan de Université de Lyon en een van de auteurs van de studie. 

"De meest logische hypothese is dat ze op een rij moesten migreren van de ene leefomgeving naar de andere, om zich te beschermen tegen de bewegingen van het water, en/of om zich te gaan voortplanten in een kalmere omgeving", zei Muriel Vidal, een paleontologe aan de Université Bretagne occidentale en een van de auteurs, aan AFP. Dergelijk gedrag wordt ook nu gezien bij langoesten in de Caraïbische Zee, en ook andere leden van de geleedpotigen, de familie waartoe de trilobieten behoorden, zoals rupsen, mieren en kreeften vormen groepen om zich te beschermen of zich voort te planten. 

"Statistisch gezien is het minder gevaarlijk om zich in groep te verplaatsen, dat vermindert de kansen opgegeten te worden door een roofdier, dat het moeilijker heeft om zijn prooi te identificeren", zei Vannier aan AFP. 

De migratie in groep kan de trilobieten ook meer kansen hebben gegeven om zich voort te planten "omdat de groep toelaat andere partners tegen te komen". En dat biedt een evolutionair voordeel. "In groepen leven en zich bewegen schijnt al snel een evolutionair voordeel opgeleverd te hebben bij de oude dieren", zei Vannier. 

Vannier zei dat de bevindingen het idee ondersteunen dat collectief gedrag zoals het vormen van een rij, opdook tegelijk met of niet lang na de ontwikkeling van een gesofistikeerd zenuwsysteem en zintuigen. 

"We hebben veel informatie over de anatomie van de eerste dieren, maar weinig over hun gedrag. Deze studie toont de zeer oude oorsprong aan van collectief gedrag, dat zich waarschijnlijk ontwikkeld heeft zeer vroeg in de evolutie van de dierenwereld", zei Vannier. Hij en andere onderzoekers zeiden dat het opnieuw onderzoeken van 520 miljoen jaar oude fossielen van garnaalachtige wezens uit China, aanwijzingen zou kunnen opleveren dat dergelijk gedrag zelfs nog vroeger begonnen is. 

De studie van de Franse, Zwitserse en Marokkaanse onderzoekers is gepubliceerd in Scientific Reports. Bronnen: Agence France-Presse (AFP) en Associated Press (AP).