Test Aankoop wint ‘Zesde Vijs’ van SKEPP

SKEPP reikt de "Zesde Vijs" sinds 1996 jaarlijks uit, samen met de "Skeptische Put”, de prijs voor wie zich "uitzonderlijk onkritisch heeft opgesteld en de popularisering van kennis en wetenschap totaal verkeerd heeft begrepen”. Beide prijzen werden vanavond uitgereikt in Mechelen.

Test Aankoop mocht de "Zesde Vijs 2018" vandaag in ontvangst nemen voor zijn "kritische berichtgeving in Test Gezond", aldus SKEPP-voorzitter Paul De Belder. In dat magazine neemt de consumentenorganisatie voeding en gezondheidsproducten onder de loep. Opvallend is dat Test Aankoop al eens laureaat was van de "Skeptische Put" in 2001 wegens "de toen onkritische berichtgeving over alternatieve geneeswijzen".

"De winnaar van dit jaar slaagde erin om ooit in een paar artikels de loftrompet te laten schallen voor acupunctuur, chiropraxie, homeopathie en de producten van dokter Vogel. Zij brachten destijds - in de jaren negentig van vorige eeuw - hun lezers compleet in de war met onzin over eerder genoemde kwakzalverij", luidt het in de laudatio van Test Aankoop. "Ze stelden onomwonden dat een chiropractor doven opnieuw kon laten horen door de nek te kraken. Ze beoordeelden de werking van homeopathie aan de hand van patiëntentevredenheid en ze beweerden dat acupunctuur stilaan algemene erkenning begon te genieten als behandeling van pijn.”

Maar na 18 jaar heeft de consumentenorganisatie "het juiste pad" gevonden, klinkt het. "De laureaat krijgt de Vijs vooral voor de artikels die in 2018 gepubliceerd werden. In het maartnummer waren we blij verrast met de zeer kritische kijk op de zelftests: die werden met de grond gelijkgemaakt omdat ze duur, onbetrouwbaar en vaak nutteloos zijn." Daarnaast haalt SKEPP onder meer nog de artikels over implantaten, vermageringsoperaties, ziekenhuisverzekeringen en patiëntenrechten aan als goede voorbeelden.

Jan Jacobs, die onder meer voor Doorbraak schrijft, mocht vanavond dan weer de "Skeptische Put 2018" in ontvangst nemen wegens "zijn artikelen waarin de wetenschappelijke consensus over antropogene klimaatverandering wordt verworpen". "Zijn optreden bestaat vooral uit het in vraag stellen of tegenspreken van de beweringen van anderen. Waar hij zelf achter staat, is niet in één centrale stelling of een coherente reeks beweringen samen te vatten", aldus SKEPP.

In zijn teksten ontbreekt het aan "wetenschap en klimatologie" en gebruikt Jacobs graag "argumenten ad hominem", zo luidt zijn laudatio. "Hij bekritiseert mensen, maakt ze verdacht, haalt ze onderuit omwille van al dan niet betwistbare uitspraken over het klimaat, al dan niet uit de context gelicht", klinkt het voorts. "Om in de termen van weer en klimaat te blijven: in de pseudowetenschappen wordt vaak gebruikgemaakt van het 'één-zwaluw-maakt-de-lente-effect'. Een of andere geïsoleerde ontdekking die in het voordeel speelt van een pseudowetenschappelijke opvatting, wordt opgevoerd als het ultieme bewijs van het eigen gelijk."

Door hem de "Skeptische Put" uit te reiken, wil SKEPP Jacobs aanmoedigen om anders te werk te gaan. "Om mensen die ijveren voor het klimaat, niet af te schilderen als bedriegers, onnozelaars of halfreligieuze fanatici. Om niet voortdurend twijfel te zaaien met argumenten die eigenlijk niet ter zake zijn. Om zich te beperken tot de kern van de zaak: de wetenschap. En - om Wittgenstein te parafraseren - als men daar niets over kan zeggen, te zwijgen. Kritiek moet mogelijk blijven, maar dat het dan gaat over de grond van de zaak en niet om verwijten en verdachtmakingen.”