Burgemeester Tienen vraagt Vlaamse aanpak van leegstand winkelpanden in steden: “Strikte regels moeten worden aangepast”

De leegstand van winkelpanden in stadscentra is een probleem dat maar blijft toenemen. In tien jaar tijd zijn er in ons land 12.500 winkels verdwenen, oftewel 20 procent. Dat blijkt uit cijfers die handelsfederatie Comeos eerder deze week heeft gepubliceerd. 

Tegelijkertijd is de totale winkeloppervlakte in België gestegen: maar liefst 1 miljoen vierkante meter aan winkelruimte is er in tien jaar tijd bij gekomen. Uit een studie van de ULB blijkt dat die toename vooral te wijten is aan de groei van de supermarkten en de grote ketens. Die nemen nu 2,7 miljoen vierkante meter meer in dan tien jaar geleden, terwijl de winkels van zelfstandigen 1,6 miljoen vierkante meter minder ruimte innemen.

Die verschuiving laat zich het duidelijkst zien in onze steden. Doordat kleine winkels er de afgelopen jaren massaal zijn verdwenen, kampen die allemaal met het fenomeen van leegstaande winkelpanden. En dat is een probleem waar de stadsbesturen, zoals dat van Tienen, mee worstelen. 

“We vragen dat mensen in het centrum komen wonen. Een aantal mensen doet dat ook, bijvoorbeeld omdat ze (op hogere leeftijd) minder mobiel worden”, zegt Katrien Partyka, burgemeester van de suikerstad in het Radio 1-programma “De wereld vandaag”. 

“Tegelijkertijd stellen we vast dat er in het centrum vrijwel geen enkele handelszaak meer is die voeding aanbiedt. Er zijn geen lokale slagers meer, bakkers krijgen het moeilijk en supermarkten trekken weg uit de stad. Dat is echt een gebrekkige dienstverlening, terwijl mensen net naar de stad komen om die dienstverlening te hebben.”

Stadsbesturen en handelaarsverenigingen nemen al jaren allerlei initiatieven om het probleem van de leegstand tegen te gaan, maar het blijft vechten tegen de bierkaai. “We voeren allemaal onze eigen strijd terwijl we in kleine steden overal dezelfde problematiek hebben”, stelt Partyka vast.  

Partyka pleit daarom voor een overkoepelend beleid en kijkt daarvoor naar de Vlaamse overheid. Concreet denkt de burgemeester van Tienen aan een ruimtelijke ordeningsbeleid “dat meer op maat is van onze problemen”. “Bijvoorbeeld de grootschalige winkelkernen buiten het centrum blijven een probleem. Dat moet bovenlokaal aangepakt worden. Daar kan je een stad niet alleen mee laten.” 

“We hebben nu een rigide beleid”, klaagt Partyka. “Je hebt bijvoorbeeld een handels- of horecazaak. Maar dat zijn tegenwoordig rekbare begrippen. Zo heb je tegenwoordig handelszaken waar je iets kan drinken of omgekeerd.  Onze regelgeving is niet aangepast aan zo’n nieuwe tussenvormen.” 

Daarom vraagt de CD&V-politica dat Vlaanderen de regelgeving aanpast, zodat steden er creatiever mee om kunnen gaan. “Dat is iets waar de Vlaamse overheid ons mee moet helpen. We hebben een handelskerndecreet en een handelsvestigingbeleid gehad, maar misschien moeten we daar eens opnieuw naar kijken zodat we de kleinere kernen kunnen versterken.”

Beluister hier het volledige gesprek met Katrien Partyka in "De wereld vandaag" op Radio 1:

In een reactie op de oproep van haar partijgenote laat Vlaams minister van Economie Hilde Crevits weten dat het versterken van het lokaal handelsbeleid een topprioriteit is van haar beleidsnota.

“Ik ben dus ook akkoord met wat burgemeester Partyka vraagt.” Crevits zegt dat ze het zogenoemde decreet lokaal handelsvestigingsbeleid in nauw overleg met ondernemersorganisaties en met de VVSG grondig gaat evalueren. 

Bij die evaluatie wil Crevits goed naar de realiteit kijken: “Want het is ook zo dat het consumentengedrag sterk veranderd is, onder andere meer e-commerce”, klinkt het bij Crevits.

De minister beaamt dat een deel van de oplossing bij ruimtelijke ordening ligt. “We moeten nagaan of de gemeenten voldoende instrumenten hebben om een sterk handelsvestigingsbeleid te voeren. Als de gemeenten vragende partij zijn om meer bovenlokale sturing te geven, dan neem ik dat zeker ter harte."