De vorige BOM-wet, die alle bijzondere opsporingsmethoden reglementeert, dateerde nog maar van begin jaren 2000, maar was niettemin al hopeloos verouderd. De technologie evolueert razendsnel, de maatschappij leeft veel meer digitaal en criminelen bleven uiteraard niet achter. De Belgische autoriteiten hinkten echter zwaar achterop in de strijd tegen cybercriminelen, met veel onduidelijkheid over wat mocht en wat niet kon. Dat leidde geregeld tot conflicten over onder meer privacyregels in onderzoeken.

Door de uitbreiding van de onderzoeksmethoden kunnen de opsporingsdiensten voortaan adequater en sneller optreden tegen alle vormen van criminaliteit, van diefstallen tot terreur. Tegelijkertijd zijn alle bevoegdheden strikt omkaderd, met alle nodige waarborgen voor de privacy van de burger.

“Een krachtig en uitgebalanceerd wettelijk wapen om de criminaliteit te bestrijden”, noemt federaal magistraat Jan Kerkhofs de nieuwe BOM-wet.

Gsm doorzoeken

Bij een zwaar crimineel feit mochten onderzoekers reeds een inbeslaggenomen smartphone doorzoeken. Het was echter onduidelijk hoever ze hierbij mochten gaan. De BOM-wet legt deze regels nu vast zodat er nadien geen discussie meer kan zijn over privacy of procedurefouten.

Infiltratie op het internet

Concreet krijgen politie en gerecht ook een hele reeks nieuwe onderzoeksmogelijkheden, zoals bijvoorbeeld infiltratie op het internet.

Bij criminele feiten (bestraft met een gevangenisstraf van minstens een jaar) kunnen agenten die een speciale opleiding hebben gevolgd contact opnemen met een verdachte onder een fictieve identiteit. Al die contacten moeten geregistreerd worden, een garantie die bij een ‘klassieke’ infiltratie niet geldt.

“Pedofielen moeten beseffen dat de twaalfjarige waarmee ze chatten weleens een speurder kan zijn”, verduidelijkt politiedirecteur Marco Van Laere.

Undercover

Deze infiltratie op het internet kan bijvoorbeeld ook van pas komen bij een gewelddadige homejacking, waarbij de buit te koop wordt gezet op een tweedehandssite en de onderzoekers ‘undercover’ de verkoper willen contacteren.

De onderzoeksrechter kan voortaan bijvoorbeeld ook beslissen om een zoeking uit te voeren op het toestel van een verdachte zonder diens medeweten. Dit kan enkel worden bevolen bij onderzoeken naar zware criminaliteit en wanneer de overige onderzoeksmethoden niet volstaan.

Hacking door politie

Ook regelrechte legal hackings kunnen voortaan, oftewel het heimelijk binnendringen op computers of smartphones. “De onderzoeksrechter krijgt de mogelijkheid om de waarheid à charge en à décharge te gaan zoeken waar ze te vinden is: op facebookwalls, whatsapps, NAS-servers, pc’s, smartphones enzovoort”, aldus Kerkhofs.

Moderne apparatuur

Al die nieuwe opsporingstechnieken vergen uiteraard ook higtech opsporingsmateriaal. “De federale gerechtelijke politie krijgt voor 6,5 miljoen euro nieuwe hoogtechnologische onderzoeksapparatuur”, zegt minister van Justitie Koen Geens.