Kankermedicijn werkt beter met licht ontbijt

Wetenschappers van het Nederlandse Radboud Universitair Medisch Centrum hebben vastgesteld dat de dosering van sommige kankermedicijnen omlaag kan als ze worden gecombineerd met een boterham met hagelslag of een bordje havermout. 

Ziekenhuisapotheker Floor Lubberman zocht voor haar promotie-onderzoek van een aantal antikankermiddelen uit hoe ze beter kunnen worden opgenomen. Vorig jaar ontdekte ze zo dat van pazopanib, een middel tegen onder meer niercelkanker, een kwart minder nodig is als het wordt ingenomen met een ontbijt. Dat komt neer op een – in Nederland – landelijke besparing van 3 miljoen euro per jaar. 

Met de helft minder

Het Radboud bekijkt nu samen met een aantal andere ziekenhuizen of hetzelfde principe opgaat voor een veelgebruikt en kostbaar medicijn tegen uitgezaaide prostaatkanker. De eerste bevindingen wijzen uit dat patiënten na een ontbijt met de helft minder kunnen. Als die resultaten overeind blijven, kan dat nog eens een besparing van 28 miljoen euro opleveren.

"Een mooi verhaal", noemt professor Marc Peeters, diensthoofd oncologie aan het Universitair Ziekenhuis in Antwerpen, het Nederlandse onderzoek. "Maar we moeten tegelijkertijd ook voorzichtig zijn hiermee. Je kunt er niet van uitgaan dat zomaar alle orale medicijnen voortaan het best met voeding worden ingenomen. Het tegenovergestelde is evengoed mogelijk: dat een dosering net hoger moet zijn omdat de werking door eten negatief beïnvloed wordt." 

Het UZA verleent volgens Peeters zijn medewerking aan een gelijkaardige, internationale studie als die van het Radboud. In Antwerpen wordt gekeken of bepaalde middelen bij mensen met eierstokkanker interveniëren met voeding. "Maar de studie loopt nog, er zijn geen resultaten."

Hoeveel geld er in België uitgespaard kan worden, is pure speculatie, zegt Peeters. Eigen, Belgisch onderzoek is er bij zijn weten niet. "Maar het zou goed zijn mochten we er zelf mee beginnen. Het zou vrij makkelijk opgezet kunnen worden, want je hebt relatief weinig patiënten nodig." 

Spek met eieren

De oncoloog wijst erop dat dit soort onderzoek niet alleen een makkelijk manier is om uit te zoeken of geld bespaard kan worden. "Ook voor de patiënt kan het een verschil maken. Lagere dosissen kunnen immers gepaard gaan met minder nevenwerkingen." 

Het advies om medicatie op een nuchtere maag in te nemen, is geen verkooptruc van farmaceuten. Fabrikanten zoeken wel degelijk uit of er een wisselwerking is met voedsel. Alleen gebeurt dat veelal met een stevig ontbijt dat door de Amerikaanse medicijnautoriteit FDA is voorgeschreven, opdat een effect van voeding niet zou worden gemist. Maar een licht Europees ontbijt is heel wat anders dan een FDA-ochtendmaal met eieren en spek, redeneerden ze in Nederland.

Professor Peeters merkt ook op dat de medicijnen in kwestie al jaren bestaan en dat prioriteiten veranderen. "Ontwikkelaars willen in eerste instantie zo snel mogelijk een kankerpatiënt helpen genezen. Wat de mogelijke effecten bij welk soort voedsel zijn, staat niet bovenaan de lijst met aandachtspunten. Lange tijd is ook gedacht dat dit de werking niet of weinig zou beïnvloeden."

Bij onze noorderburen zijn besparingen niet meteen aan de orde. Voordat artsen een ontbijt adviseren of dosis verlagen, moet er meer onderzoek gebeuren. "Wat gebeurt er als een patiënt extra yoghurt neemt, of een dag geen trek heeft? Dan verandert mogelijk de concentratie van het geneesmiddel in het bloed en dat kan gevaarlijk zijn", klinkt het in Nederland.