Direct naar artikelinhoud
Interview

'Toots heeft nooit iets gedaan wat hij niet leuk vond'

Piet Lambrechts, coördinator van de expo 'Toots 90', over zijn vriend

Toen Toots Thielemans 90 werd, deelde hij zijn onuitputtelijke doos aan herinneringen met de wereld in de overzichtsexpo 'Toots 90'. Piet Lambrechts, die de expo coördineerde en hem op zijn laatste optredens begeleidde, haalt nu zelf herinneringen boven.

Schoorvoetend. Zo stond Piet Lambrechts voor de deur van Toots Thielemans, toen hij aan de productie van de Borgerhoff & Lamberigts-tentoonstelling Toots 90 begon. Hij wist toen nog niet dat hij, samen met Thielemans' vaste manager Veerle Van de Poel, hem ook zijn laatste concerten zou begeleiden. Maar hij herinnert zich wel nog hoe Toots de deur opendeed. "Goedlachs. Hij is een zeer ontwapenende man. Zodra hij de deur opendeed, stelde hij me gerust."

Toots was nochtans niet meteen gewonnen voor het idee van zo'n expo, herinnert Lambrechts zich. "Het was zeker niet zo dat hij zelf met het idee kwam om hem op die manier in de bloemetjes te zetten. Je moest hem mondjesmaat uitleggen dat de mensen genoten van al die mooie herinneringen en verhalen."

Het typeerde de persoon die Toots was. "Hij wilde zelf liever in de schaduw blijven staan, maar hij wilde wel dat zijn muziek onder de aandacht kwam - en de emoties die hij met die muziek kon opwekken." Nostalgie naar een 'goede oude tijd' was hem ook al vreemd. "Toots had geen heimwee naar het verleden, eerder het tegenovergestelde. Hij wilde liever nu plezier en muziek maken, en dan nog het liefst met jonge muzikanten. Als je met hem herinneringen wilde ophalen, had je altijd even tijd nodig om hem zo ver te krijgen."

Hij wilde zelf liever in de schaduw blijven staan, maar hij wilde wel dat zijn muziek onder de aandacht kwam - en de emoties die hij met die muziek kon opwekken
Piet Lambrechts
Onder andere Eliane Elias en Herbie Hancock speelden in New York een korte inleidende set van een kwartier.

Hancock als voorprogramma

Ze zijn nochtans mooi, die herinneringen. "Thuis had hij een kamertje, waar hij al zijn trofeeën had opgeborgen, al zijn herinneringen. Alle memorabilia die hij doorheen de jaren had verzameld, staan daar in vitrines en in dozen. Van de verschillende jaren dat hij door een belangrijk muziekmagazine tot beste mondharmonicaspeler ter wereld werd verkozen, tot programmabrochures van een jazzfestival in Frankrijk, waar alle grote jazzmuzikanten in New York hun adres hadden bijgeschreven. Het adres van Louis Armstrong stond er ook tussen."

Bij die herinneringen horen ook de talloze postkaartjes die Toots vanop tournee naar zijn familie stuurde. "Ze stonden helemaal vol geschreven. Hij stuurde ze omdat hij toen geen geld had voor echte brieven. Dan besef je dat hij eigenlijk nog niets betekende toen hij op zijn 25ste naar New York vertrok om het daar te maken als muzikant, en wat voor een ongelooflijke stap dat was."

Lambrechts reisde met Toots nog naar New York in 2012, voor zijn huldeconcerten in het New Yorkse Lincoln Center. "Onder andere Eliane Elias en Herbie Hancock speelden toen een korte inleidende set van een kwartier. Toots had toen last van zijn voet, dus trad hij op in een rolstoel. De hele zaal sprong recht toen ik hem het podium op begeleidde, en Herbie Hancock boog zich voorover om hem te omhelzen - terwijl ik er nog bij stond. Ik wist niet waar te kruipen, maar tegelijk heb ik nog nooit zo veel kippenvel gevoeld."

Je kon naar hem staan kijken en wanneer hij stopte, bleek het plots drie kwartier later te zijn
Piet Lambrechts

Het werd een van zijn laatste concerten: in 2014 hield Toots op met optreden. "Omdat hij het te moeilijk vond om zijn niveau aan te houden. Voor elk optreden had hij nog zenuwen, omdat hij de lat voor zichzelf altijd heel hoog legde. Hij was heel kritisch voor zichzelf en wilde van elk concert iets unieks maken. Met succes, overigens."

Maar dat spelplezier dat hem zo typeerde, dat is nooit verdwenen. "Je kon naar hem staan kijken en wanneer hij stopte, bleek het plots drie kwartier later te zijn. Hij kon je meenemen zonder dat je het zelf doorhad. Ik herinner me een optreden met Philip Catherine: het derde bisnummer was al gepasseerd, toen Veerle van in de coulissen teken deed dat hij de tijdslimiet al ver had overschreden. Toen hij het podium afwandelde, draaide hij zich plots om, deed met zijn wijsvinger teken naar Philip en vroeg: nog eentje?"

Die opgewekte kant kwam privé overigens nog meer naar voren dan op het podium, besluit Lambrechts. "Ook bij de minder leuke dingen wist hij meteen de speelse kant naar boven te brengen. Hij vertelde me ooit: 'J'ai jamais fait quelque chose que ne m'amusait pas.' Ik denk dat het echt zo was."

"Ook bij de minder leuke dingen wist hij meteen de speelse kant naar boven te brengen."