De eerste grote test voor president Emmanuel Macron is met veel toeters en bellen voorbij geraasd in de straten van de Franse steden. De links militante vakbond CGT had opgeroepen om op 12 september massaal te betogen tegen de nieuwe arbeidswet. Met tussen de 223.000 en 400.000 manifestanten noemt de vakbond de nationale actiedag geslaagd. Maar Macron heeft de strijd nog niet verloren.

De luidsprekers schalden dinsdagmiddag de betoging aan Place de la Bastille net op gang toen alle reporters op hun smartphone keken. Via sociale media bereikten de eerste beelden van Emmanuel Macron op de Franse Antillen tegelijkertijd de schermpjes van de verslaggevers en betogers.

Het communicatieteam van het Elysée weet hoe je het spel speelt: de aandacht van de duizenden betogers in Parijs afleiden naar de verschrikkelijke gevolgen van de verwoestende orkaan Irma op Saint-Martin. Macron die een baby vasthoudt tussen de vernielde huizen, Macron die troost, Macron die hulp biedt, ja, zelfs op een veldbed van de plaatselijke gendarmerie slaapt. Beelden van een president die de handen uit de mouwen steekt bij mensen die alles verloren hebben.

Wat een contrast met die betogers in Frankrijk die in een late nazomerzon hun tocht voor meer privileges aanvatten. Dat was de bedoeling van Macron want had hij de tegenstanders van de nieuwe arbeidswet niet omschreven als “fainéants, cyniques et extrêmes”. Met andere woorden, wie niet wil veranderen of de nieuwe arbeidsrealiteit niet onder ogen wil zien, is een luierik, cynicus of extremist.

“Les fainéants” of luieriken menen dat ze de luxe hebben niks te moeten doen. “Les cyniques” of cynici geloven dat een toekomst alleen buiten Frankrijk te vinden is. “Les extrêmes” of extremisten willen het land verdelen door de onrust aan te wakkeren.

Net die uitspraak van Macron over “les fainéants” zette kwaad bloed bij heel wat Fransen. Verpleegsters met massa’s onbetaalde overuren, truckchauffeurs met oneerlijke concurrentie uit het oosten, leraren met burn-outs en jongeren zonder zicht op een vaste baan, ze voelden zich allemaal aangesproken.

Wellicht heeft dat ene zinnetje de mobilisatiekracht bij de links militante vakbond CGT voor de nationale actiedag aangewakkerd. De spandoeken en kartonnen bordjes waarop een arrogante president prijkte, waren gisteren niet te tellen. “Dit is niet de president die we verkozen hebben,” zei een betoger me, “hij vergeet naar het volk te luisteren.”

Enkele politieke commentatoren wijzen op het gevaar voor de Franse president. Aan de ene kant heeft Macron dankzij zijn overwinning en grote parlementaire meerderheid alle touwtjes in handen om de arbeidshervormingen door te voeren.

Tenslotte kondigde hij als presidentskandidaat al aan wat hij aan de arbeidsmarkt wou veranderen en hoe hij het zou doen. De vakbonden kunnen dus niet beweren dat ze in snelheid genomen zijn. Bovendien pleegde de Franse regering over die veranderingen vooraf overleg met de bonden. Ook daar is weinig tegen in te brengen.

Maar een president die een deel van zijn bevolking wegzet als luieriken, wel daarmee kan je aan de slag. Het gevaar bestaat dat “fainéant” zo’n geuzennaam wordt voor iedereen die zich verzet tegen de almacht van Macron of zoals in de woorden van een vakbondsafgevaardigde, “Toutanmacron”.

Voorlopig heeft de president de controle nog niet verloren. De straat heeft gesproken, maar Macron kan claimen dat de staat eerder al sprak. Zijn verkiezingsoverwinning geeft hem een sterk mandaat om te regeren. Zeker in het begin van zijn ambtstermijn verwacht niemand dat Macron en zijn regering een duimbreed zullen toegeven aan de eisen van de vakbond. Vandaag inbinden staat gelijk aan de sleutels van het Elysée weggeven. 

En toch zal de temperatuur van de sociale onrust stijgen. Volgende week donderdag plant dezelfde vakbond CGT een nieuwe actiedag en twee dagen later hoopt Jean-Luc Mélenchon van 'La France Insoumise' op een zaterdag alle tegenstanders van Macron op de been te brengen. Mélenchon kiest strategisch voor een zaterdag omdat hij zo hoopt nog meer volk op straat te krijgen.

En alsof dat nog niet genoeg is, dienden twee vakbonden voor maandag 25 september een stakingsaanzegging in voor de transportsector. Als er één sector het volledige land kan platleggen, dan is het wel die sector.

Macron mag dan wel stevig in het zadel zitten, een dalende populariteit en een geblokkeerd land kunnen zelfs een presidentiële Jupiter tot een knieval dwingen.

Of hoe de herfst eraan komt, de eerste bladeren vielen deze week al op de betoging. Macron hoopt alleen dat de vakbondswind niet zal aangroeien tot een orkaan met de kracht van Irma. Die verwoestende kracht kon hij deze week met eigen ogen aanschouwen. Bij deze, een gewaarschuwd president.