Waarom we vogels niet meer horen zingen

Dergelijke vragen zijn niet nieuw voor Natuurpunt. Elk jaar rond deze tijd stromen ze toe.  Een deel van de antwoorden heeft dan ook te maken met het seizoen.  "In de zomer wordt er volop gebroed en is er veel leven in de tuin", licht vogelexpert Gerald Driessens van Natuurpunt toe. "Nu de zomer erop zit, verlaten de vogels hun nest om elders naar voedsel te zoeken. Daarom zien en horen we ze minder."

Driessens heeft nog een andere en belangrijkere verklaring: "De meeste vogelsoorten zaten de afgelopen weken in de rui en voor sommige duurt die nog voort. Ze vervangen hun versleten veren door een nieuw vederpak. Dat hebben ze nodig om binnenkort te kunnen trekken of hier te overleven in de winterkou. Die ruiperiode duurt verschillende weken en vogels zijn dan een makkelijke prooi voor katten en roofvogels omdat ze niet snel kunnen wegvliegen.  Ze houden zich dan liever schuil in het struikgewas waar ze zich veiliger voelen."  

Maar er is helaas nog een andere verklaring waarom sommige vogels minder onze tuinen opzoeken: het usutuvirus. Twee zomers geleden dook het voor het eerst op en maakte het heel wat slachtoffers onder merels, vooral in Antwerpen en Limburg.  Maar dit jaar zijn er ook elders in Vlaanderen slachtoffers gemeld. Wat er mogelijk op wijst dat het virus in opmars is. "Het usutuvirus wordt overgedragen door muggen", weet  Frederik Thoelen van Vogelbescherming Vlaanderen. "Vooral merels blijken er vatbaar voor te zijn".   

Hoe dodelijk het virus is, valt moeilijk te achterhalen omdat het aantal vogels dat aan het virus sterft nergens wordt bijgehouden. "Vermoedelijk zijn het er enkele honderden", zegt Thoelen. "Maar omdat vogels geen standvastige dieren zijn en dus eender waar kunnen sterven, valt het juiste aantal onmogelijk te achterhalen. We kunnen alleen maar afgaan op het aantal vogels dat wordt binnengebracht in opvangcentra."

Het feit dat we in deze periode van het jaar minder merels waarnemen, hoeft zeker niet te betekenen dat ze massaal sterven aan het usutuvirus. "Merels zitten net als andere vogels in de rui. Vanaf oktober zullen ze weer verschijnen. Dan zullen we pas echt kunnen inschatten hoe het virus zich dit jaar heeft gedragen", besluit Thoelen.

Dat vogels af en toe zwijgen, is overigens niet meer dan normaal. Zingen kost namelijk energie en maar een paar soorten zingen het hele jaar door. De meeste doen dat enkel om hun territorium af te bakenen en om een partner te verleiden. In het voorjaar dus.