De paradox van de ingenieurs: 5.000 vacatures, maar 2.400 werkzoekenden

Meer dan 5.000 vacatures dus voor ingenieurs, maar tegelijk bijna half zoveel ingenieurs zonder job. "Het is inderdaad een paradox op onze arbeidsmarkt", zegt Luc Sels, arbeidsmarktexpert en rector van de KULeuven. "En het heeft in de eerste plaats te maken met een mismatch tussen wat werkgevers zoeken voor hun vacatures en wat ingenieurs te bieden hebben, zeker als ze hun onderwijs al een tijd achter de rug hebben. In een snel evoluerende hoogtechnologische omgeving veranderen ook de gevraagde competenties voor ingenieurs razendsnel. De digitalisering en robotisering zijn bij uitstek bij hen voelbaar."

Eén op de drie werkzoekende ingenieurs is al langer dan één jaar werkloos. En meer dan één op de drie is ook ouder dan 50. "Dat is meteen nog een reden waarom ze moeilijker aan de bak komen", legt Sels uit. "Werkgevers verkiezen vaak jongere werkzoekenden, die recent zijn afgestudeerd en niet te veel "accidenten" hebben gehad in hun loopbaan." En oudere ingenieurs mogen dan een pak ervaring hebben; ze vallen voor werkgevers ook een stuk duurder uit dan jongeren die pas aan hun loopbaan zijn begonnen.

Om langdurig werkzoekende ingenieurs nieuwe kansen te geven op de arbeidsmarkt, start de VDAB samen met bedrijven en universiteiten het WINWIN-project (Werkzoekende INgenieurs Werken aan INnovatie). Een tien ingenieurs die al langer dan één jaar werkloos zijn, kunnen vier tot zes maanden lang een bijscholingstraject volgen aan de universiteit in combinatie met een stage in een bedrijf. Intussen behouden ze hun werkloosheidsuitkering.

"De vraag naar STEM-beroepen (Science, Technology, Engineering, Mathematics) gaat in stijgende lijn", zegt Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder van de VDAB. "Daarom is het noodzakelijk dat we meer investeren in projecten zoals WINWIN. Daarin kunnen werkzoekende ingenieurs hun vakexpertise opfrissen, aangevuld met een praktijkervaring op de werkvloer. Een vorm van duaal leren eigenlijk, en die combinatie vergroot hun kansen om een nieuwe job te vinden."

De bedrijfsstages zijn geen stages in de klassieke betekenis van het woord. De deelnemende ingenieurs worden zelfstandig ingeschakeld, met eigen taken en verantwoordelijkheden. Zo doen ze niet alleen nieuwe ervaring op, maar kunnen ze ook meteen tonen wat ze waard zijn. Als het proefproject positief uitvalt, wordt het uitgebreid, en kunnen in 2020 40 werkzoekende ingenieurs  instappen.

De 50-jarige Zobeida Cisneros is één van de eerste deelnemers aan het WINWIN-project. Tot ruim een jaar geleden was ze als ingenieur aan de slag in een logistiek bedrijf. Toen ze daar met succes een vernieuwingsproject had afgerond, ging ze op zoek naar een nieuwe job. Maar dat viel dik tegen. "Ik had dat niet verwacht", bekent Cisneros. "Je hoort altijd: "Er zijn ingenieurs nodig, maar de realiteit is voor mij anders. Ik krijg vaak te horen: "We hebben een beter profiel gevonden. Ik hoop dat dit proefproject mij gaat helpen om een nieuwe baan te vinden"."

Eén van de bedrijven die meedoet, is autobouwer Audi in Brussel. “Volgend jaar starten we met de eerste volledig elektrische auto hier in Brussel”, zegt algemeen directeur Patrick Danau. “We hebben ingenieurs nodig, maar we vinden ze niet. De ingenieurs die we nu uit Duitsland gehaald hebben, moeten op termijn vervangen worden. Met dit proefproject willen we ervaren ingenieurs een duwtje in de rug geven voor een nieuwe loopbaan in de industrie, en wie weet: misschien ook bij Audi in Brussel”.

“Om de ideale match te maken tussen vacatures en werkzoekenden, moeten we samenwerken: bedrijven, onderwijs én de VDAB”, beklemtoont Vlaams minister van werk Philippe Muyters (N-VA). “Met het nieuwe proefproject zorgen we ervoor dat langdurig werkloze ingenieurs aansluiting krijgen bij de ontwikkelingen in hun branche. En dat is effectief een win-win : winst voor de ingenieur die opnieuw aan de slag geraakt, en winst voor onze Vlaamse economie die hen hard nodig heeft”.