Direct naar artikelinhoud
opinie

We kunnen niet meer blijven doen alsof we onschuldig zijn

Stef AertsBeeld RV

Stef Aerts is o.a. opleidingshoofd Agro- en Biotechnologie en docent Ethiek, Maatschappelijke Aspecten & Proefdierkunde, verbonden aan de Odisee Hogeschool.

De dierlijke productie, vooral de slachthuissector, zit in de hoek waar de klappen vallen. Dit voorjaar de beelden uit Tielt, deze week Izegem, en er lijkt geen reden waarom dit de laatste episode zou zijn. Eind maart zei ik in Landbouwleven,  weekblad voor de Vlaamse land- en tuinbouwer, al dat het me zou verbazen mochten er nergens anders problemen zijn én verwees ik al naar de bedwelming van runderen. We zijn zover.

Wat nu? Er is geen makkelijk antwoord, maar een calimerohouding of de verdediging nog hoger optrekken is zeker niet de weg. Reacties als “alles gebeurt volgens de regels van de kunst”, of “ze hebben ons geflikt” zijn hemeltergend. In ieder systeem zijn problemen mogelijk, ook en vooral als er mensen bij betrokken zijn. Dat ontkennen is zinloos, en totaal ongeloofwaardig. Je wéét als slachthuis dat niet alle bedwelmingen ineens perfect zullen zijn, je wéét dus dat je een backupsysteem nodig zal hebben. Onder geen enkel beding, in geen enkel ethisch denken, kan je dit soort problemen goedpraten. Manifeste onwil van individuen is soms een verklaring, maar zelden de enige. Het probleem zit dieper, véél dieper. De doos van Pandora is diep.

Reacties als “alles gebeurt volgens de regels van de kunst”, of “ze hebben ons geflikt” zijn hemeltergend.

Meer transparantie is nodig. Transparantie helpt tegen mistoestanden, maar ook tegen de struisvogelhouding van de consument. Veel mensen vermijden al te graag de suggestie dat hun sappig stukje vlees ooit een dier was. Al te vaak worden we gelokt met het aanbod “1 kg vlees kopen, 1 kg gratis”. Gratis bestaat niet. Iemand betaalt de prijs en in een sector waar de marges (in de goede jaren!) enkele percenten zijn, is dat de kwetsbaarste: de boeren, en uiteindelijk de dieren. We hebben daarom absoluut nood aan meer transparantie, meer betrokkenheid, al is het niet altijd leuk om zien. Ooit zei iemand mij dat het voelde of zijn kipfilet aan een boom groeide, en dat dat wel net zo makkelijk wa ... We kunnen niet meer blijven doen alsof we onschuldig zijn.

Veel mensen vermijden al te graag de suggestie dat hun sappig stukje vlees ooit een dier was

Er zijn géén simpele oplossingen. De “race to the bottom” is dodelijk, in alle sectoren, ook in de voeding. En toch blijven we zoeken naar de goedkoopste supermarkt, want die is “de beste”. Grote concerns worden verketterd, maar we blijven – terecht – investeringen eisen die de kleintjes onmogelijk kunnen betalen. Prijsafspraken en voorraden voor voedsel schaffen we af, maar voor brandstof of boeken kan het wel? Blijkbaar verhongeren we liever dan dat we stilvallen met de auto. Wake-up-call: er is niets zo fundamenteel voor de maatschappij als landbouw en voedsel. We moeten terug leren betalen voor de waarde van eten. We moeten niet enkel dierenwelzijn belangrijker vinden, maar ook voedsel.

We moeten terug leren betalen voor de waarde van eten. We moeten niet enkel dierenwelzijn belangrijker vinden, maar voedsel

Om de open brief van EVA vzw te parafraseren: “Er is maar één manier om te zorgen dat er geen dieren moeten lijden: door ze niet te kweken”. Bio is geen wondermiddel, vegetarisme is niet diervrij (ook voor eieren en melk worden dieren gedood!) en over de problemen bij gezelschapsdieren hebben we het maar niet. En veganist worden is niets dat je zomaar even doet. Er zijn geen simpele oplossingen.

Laten we beginnen met de problemen te benoemen, ook als sector. Laten we de deuren opengooien: ik begin mijn oproep om slachthuisexcursies in het middelbaar te verplichten echt te menen. En laten we werk maken van een écht landbouw- en voedselbeleid dat méér is dan een handelsbeleid.