Vluchtelingen betalen oversteek naar Europa met verkoop van nier
In Egypte verkopen vluchtelingen een nier om hun reis naar Europa te kunnen bekostigen. Tientallen vluchtelingen hebben op deze manier hun oversteek betaald, zegt een orgaanhandelaar vanavond in het Nederlandse tv-programma Zembla. De vluchtelingen zitten nu voornamelijk in Duitsland.
Anderen verkopen hun nier maar krijgen minder geld van de handelaar dan afgesproken, waardoor ze in Egypte moeten blijven. Zembla sprak een van hen. Hij werd 'Adam' genoemd, een gefingeerde naam. Deze Soedanees, met flink litteken op zijn rug, kreeg uiteindelijk tweeduizend dollar, terwijl hem 13.000 dollar was toegezegd. Hij overweegt nu zijn halve lever te verkopen.
Dit is de eerste keer dat bewezen is dat vluchtelingen organen verkopen om de tocht naar Europa te betalen, zegt Frederike Ambagtsheer in de uitzending. Zij is behaalde onlangs een doctoraat over internationale orgaanhandel aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
Transplantatie-artsen betalen zo'n 20.000 dollar aan handelaren, die vervolgens vluchtelingenwijken afstruinen waar veel Soedanezen en Eritreeërs wonen. Dat zegt de orgaanhandelaar tegen Zembla. Daar spreken zij de vluchtelingen herhaaldelijk aan op hun erbarmelijke leefomstandigheden, zegt Zembla-journalist Simone Tangelder. Als ze iemand bereid hebben gevonden zijn nier te verkopen, onderhandelen de handelaar en zijn 'klant' over de prijs. Het is dan nog maar de vraag of de handelaar zijn afspraak nakomt.
"Toevallig" een ambulance op de hoek
De handelaar, Kamal, komt tijdens de uitzending herkenbaar in beeld. "Hij was ervan overtuigd dat hij ten tijde van de uitzending in Europa zou zitten", zegt Tangelder.
Zembla heeft meerdere mensenrechtenactivisten gesproken die vertellen over vluchtelingen die hun nier hebben verkocht. Ook zijn er verhalen van vluchtelingen die door een auto worden aangereden. Tangelder: "'Toevallig' staat er dan een ambulance op de hoek van de straat. Als ze bijkomen zijn ze een nier kwijt."
Transplantatie-artsen betalen zo'n 20.000 dollar aan handelaren, die vervolgens vluchtelingenwijken afstruinen waar veel Soedanezen en Eritreeërs wonen
70 tot 75 procent van de Egyptische transplantatie-artsen is"'in meer of mindere mate" betrokken bij orgaanhandel, hoorde Tangelder van een hulpverlener die donoren met medische complicaties bijstaat. De transplantatie-artsen krijgen ongeveer 40.000 dollar voor een nier, vaak van rijke patiënten in Saoedi-Arabië. De arts die de operatie uitvoerde bij 'Adam' wilde niet in de uitzending reageren.
Dankbaar doelwit
Vluchtelingen zijn een dankbaar doelwit voor orgaanhandelaren: ze zijn vaak arm, rechteloos en durven niet naar de politie. Het contact tussen orgaanhandelaar en vluchteling wordt regelmatig gelegd door mensensmokkelaars, die de vluchteling een manier aandragen om hun overtocht te betalen.
De Egyptische wet vereist dezelfde nationaliteit van donor en ontvanger. Maar het vervalsen van een paspoort is in Egypte gemakkelijk, zegt Tangelder. Vervolgens ondertekent de donor een document dat stelt dat de nier gratis wordt afgegeven. Het bedrag wordt onderhands betaald.
Zembla kwam de orgaanhandel op het spoor via Hamdy al-Azazy, een mensenrechtenactivist die zich al jarenlang bezighoudt met het lot van vluchtelingen in Egypte. Dankzij informanten heeft hij een lijst met betrokkenen opgesteld. In Egypte worden mensenrechtenactivisten geïntimideerd en opgesloten, waardoor al-Azazy naar het buitenland is gevlucht.
Hij vertelt in de uitzending dat vluchtelingen ook onder valse voorwendselen naar het ziekenhuis worden gelokt. Hij kent een Eritrese vrouw die vlak voor haar oversteek naar Europa voor een eenvoudige controle naar het ziekenhuis ging. "Toen ze wakker werd was haar nier gestolen."