Theater was mijn minnaar. Daarom dat ik na mijn studies journalistiek besloot om naar de universiteit te trekken voor een master theater- en filmwetenschappen. Tijdens die opleiding kreeg ik les van de meest begeesterde professoren die je je maar kan inbeelden. Mijn beminnen veranderde in een obsessief houden van en daarom zal ik altijd ten oorlog trekken tegen hen die deze kunstvorm ervaren als iets saais, iets uit het verleden.

Opmerkelijk is wel hoe vaak er binnen het traditioneel speelveld gegrepen wordt naar het verleden. Zo zullen theatergezelschappen STAN en Olympique Dramatique dit theaterjaar teruggrijpen naar de 17e-eeuwse Franse auteur Molière, Johan Heldenbergh zal Karl Marx spelen en Tom Lanoye keert terug naar ‘Ten Oorlog’. In november zal het twintig jaar geleden zijn dat dit stuk op de planken werd gebracht en daarom trekt Lanoye er nu met zijn tekst in zijn eentje op uit.

‘Ten Oorlog’ was – zo werd me verteld – legendarisch. De beste acteurs die Vlaanderen te bieden heeft samen op het toneel in een acht uur durende marathon.

Lanoye slaagde erin om de acht koningsdrama’s van William Shakespeare, die kerel van Romeo en Julia, op een eigentijdse, vulgaire manier te bewerken. In 2015 werd het stuk dan ook bekroond tot de nummer één onder de Nederlandstalige stukken, terwijl het stuk na 1998 in Vlaanderen op de plank bleef liggen. 

Om op je eentje een stuk met zo’n status terug op de planken te brengen, vraagt niet alleen lef, het vraagt ook ego. Iets waar Lanoye – terecht – geen gebrek aan heeft. In Het Nieuwsblad van 9 september zegt de auteur dan ook dat de jongere generatie schrik heeft om het stuk een nieuw leven in te blazen. Met zijn soloversie wil hij theater- en literatuurfanatici die wegens hun jonge leeftijd het stuk nooit hebben kunnen zien een nieuwe kans geven. Hoe komt het dat ik, die tot de beoogde doelgroep behoor, niet sta te springen van enthousiasme?

Voor mij, als jonge theaterfanaticus, is Ten Oorlog legendarisch, omdat de voorstelling een mediahetze veroorzaakte. Dat is vandaag de dag, helaas, ondenkbaar geworden. Als theatermaker moet je bij de media bijna smeken voor een beetje aandacht.

Een andere reden om nostalgisch te zijn over de voorstelling is de cast: de crème de la crème van het acteerlandschap stond samen op een podium. Wim Opbrouck zijn carrière werd gelanceerd met de voorstelling en wanneer oudere theaterfanatici spreken over Jan Decleir als Richard III loopt het water hen in de mond.

Kortom, je moet maar lef hebben om nog eens aan de slag te gaan met iets wat stilletjes aan een legende is geworden.  

Daarnaast wil Tom Lanoye de vijfvoetige jambe, stijlfiguur uit de poëzie, vanonder het stof halen. Hij wil aantonen dat Shakespeare linken heeft met rap, slam en hiphop. Nobel doel, maar als je je richt tot theater- en literatuurgeeks is het toch normaal dat ze vertrouwd zijn met deze term.

Als je de jambe wil introduceren bij een nieuw publiek, kan je beter de theaterzaaldeur achter je sluiten. Lanoye is begeesterd door de taal en wil dit virus graag doorgeven op zijn manier en aan zijn publiek, het theaterpubliek.

Misschien ben ik naïef, maar ik geloof erin dat literatuur en theater de taak heeft om hen te begeesteren die dat nog niet zijn. Het is een teek die niet wil loslaten. Lanoye is met zijn nieuwe versie van Ten Oorlog eerder een luis in de pels van een oude hond. Waarom neemt hij niet zelf een paar puppy’s onder de arm om met de tekst aan de slag te gaan? 

Ik ben zelf geen puppy, eerder een kitten die de oude hond graag op stang jaagt. Beste hond, beste meneer Lanoye, predik niet alleen voor de puppy’s en de kittens, ga op zoek naar een zoo en begeester de dieren, gelijk ook gij ooit begeesterd werd. 

---

VRT Nieuws wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.