In het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg probeert de Duitse politica Cansel Kiziltepe (SPD) haar parlementszetel aanstaande zondag opnieuw veilig te stellen. Betaalbare huisvesting houdt de hoofdstad in de ban, maar ook discussies over het Duits-Turkse conflict zijn niet weg te denken uit de multiculturele wijken. Hoe probeert zij haar kiezers te overtuigen? Een gesprek.
Cansel Kiziltepe zetelt sinds 2013 in als parlementslid in de Duitse Bundestag en probeert ook in 2017 een zetel voor de SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschlands) te veroveren. Als kind van Turkse gastarbeiders groeide ze op in de Berlijnse wijk Kreuzberg. Met de slogan ‘Dein Kiez regiert mit’ (De wijk regeert mee, nvdr.) maakt Kiziltepe haar kiezers duidelijk dat ze de grootste zorg van de buurtbewoners bovenaan de agenda van het Duitse parlement plaatst: betaalbaar wonen.
Als Duitse politica met Turkse achtergrond ontsnapt ze niet aan de waan van de dag. Het conflict tussen Duitsland en Turkije speelt daarom ook in haar verkiezingscampagne een grote rol. In een wijk waar veel Turkse Duitsers hun thuis vinden, is de Duitse ruzie met de Turkse president Erdogan een dagelijks gespreksonderwerp. Bovendien gaan in er in de regering al lang stemmen op om de dubbele nationaliteit af te schaffen. ‘Ik heb er wel nog altijd vertrouwen in dat slechts een kleine minderheid de raad van Erdogan zal volgen, Turkse Duitsers beslissen uiteindelijk hoe hun toekomst eruit zal zien in Duitsland, niet in Turkije.’
In alle grootsteden stijgen de huurprijzen aan hoge snelheid. Mensen met een gemiddeld loon kunnen zich maar moeilijk een onderkomen veroorloven. Ook in Berlijn is de gentrificatie van wijken zoals Kreuzberg een feit. Hoe pakt u dat aan op politiek niveau?
CANSEL KIZILTEPE: ‘Huurprijzen moeten op nationaal niveau gereguleerd worden. De politieke wereld wordt stilaan wakker, maar we kunnen het er ook over eens zijn dat ze veel te lang geslapen heeft. Het is van enorm belang dat belasting op eigendomsverwerving drastisch de hoogte in gaat, zeker voor kapitaalkrachtige internationale kopers. Internationale speculatie met schaarse woonruimte moeten we indammen.
Je kan toch niet verwachten dat de bevolking blijft stemmen op partijen die zomaar de ongelijkheid jaar na jaar laten groeien?
Het volstaat ook niet meer om blind te vertrouwen op private vastgoedmaatschappijen, hopend dat ze betaalbare huisvesting voor de middenklasse bouwen. We moeten publieke grond dringend anders behandelen. Betaalbare woningen kunnen gebouwd worden door stedelijke bouwagentschappen.’
Met de SPD heeft u zich tijdens de legislatuur ook ingezet voor de plafonnering van de huurprijzen.
KIZILTEPE: ‘We vragen een verplichting om bepaalde huurprijs toe te passen voor onbepaalde tijd. Op stedelijk niveau zijn er al zulke tijdelijke plafonneringen, maar de laatste jaren hadden we vaak het probleem dat de periode om een vaste prijs toe te passen ophield. Daardoor moesten talloze families uit hun huizen plots verlaten. Het gaat nog niet zoals we dat willen.
In de Grote Coalitie (coalitie tussen SPD en CDU/CSU, nvdr.) hebben we dat geïntroduceerd, maar het volledige ontwerp ligt nog steeds stof te vergaren op het bureau van Angela Merkel; de CDU wil het gewoon niet. Voor mij moet een plafond op de huurprijzen in ieder geval transparant zijn. De verhuurder moet open zijn over de bepaling van de huurprijs en het moet ook mogelijk worden dat de huurder geld kan terugvorderen als blijkt dat de huurprijs te hoog zou zijn.’
De SPD lijkt niet meer voor iedereen een geloofwaardige keuze voor sociale politiek. Stralen uw voorstellen bij de kiezer ook daadkracht uit?
KIZILTEPE: ‘In 2013 was ik geen voorstander van de coalitie tussen CDU/CSU en SPD. De politieke omstandigheden dwongen de SPD echter om daarover na te denken. In de overtuiging dat we een verschil konden maken, heeft een meerderheid van de leden voor regeringsdeelname gestemd.
Ik vind Rot-Rot-Grün, een regering met SPD, Die Linke en Bündnis 90/Die Grünen nog altijd de beste optie om aan rechtvaardige politiek te doen. Als het van mij afhangt, komt er geen nieuwe Grote Coalitie. Dat zou de toekomst van de SPD hypothekeren. Het is mijn doel om het directe mandaat in mijn district te winnen, zodat ik nog meer invloed kan uitoefenen op de beslissingen binnen de partij.’
Samen met de CDU van Angela Merkel koos de SPD ervoor om in Duitsland massaal vluchtelingen op te nemen. Hoe kijken jullie daarop terug?
KIZILTEPE: ‘De beslissing van Merkel was absoluut correct. Het is onze humanitaire verplichting om mensen die vluchten voor oorlog te helpen. Ook historisch heeft Duitsland op dat vlak een morele plicht. De Bundeskanzlerin heeft alleen veel te laat de knoop doorgehakt. Vele Zuid-Europese landen hadden op dat moment al jaren te kampen met massale toestromen van vluchtelingen en konden de last daarvan zowel financieel als maatschappelijk niet dragen. Die landen werden gewoonweg in de steek gelaten.
De lakse omgang met Polen en Hongarije heeft het draagvlak van het Europese spreidingsplan helemaal onderuitgehaald.
Op het moment dat Duitsland de beslissing maakte om vluchtelingen op te nemen, was elke vorm van solidariteit op Europees niveau al volledig weggevallen. Merkel had veel strenger moeten optreden tegenover landen zoals Polen en Hongarije. De lakse omgang met die landen heeft het draagvlak van het Europese spreidingsplan helemaal onderuitgehaald. Als er Europese middelen voor Polen en Hongarije moesten geschrapt worden, dan was dat dan maar zo. Nu is het erg moeilijk geworden om de omwenteling nog te forceren.’
Migratie is op die manier een centraal thema geworden in de verkiezingsstrijd. De Alternative für Deutschland spint er garen uit. Hoe gaat u daar mee om?
KIZILTEPE: ‘Sinds de opkomst van de AfD in Duitsland is de sfeer op straat bitsiger geworden, dat kan niemand ontkennen. Ook tijdens de campagne word ik geconfronteerd met mensen die me op racistische wijze bejegenen. Vaak spreken zulke personen me aan op mijn Turkse achtergrond. Soms schreeuwen ze me zelfs toe dat buitenlanders niets in het Duitse parlement te zoeken hebben, maar ik ben hier als kind van gastarbeiders geboren en getogen. Duitsland is mijn land!
Tegen de opkomst van het rechtspopulisme zijn er geen wondermiddelen, maar de oplossingen zijn wel eenvoudig van aard. Om te beginnen moeten alle democratische politieke partijen zich openlijk uitspreken tegen rechtsextremisme en het leven van vele families dringend verbeteren. Je kan toch niet verwachten dat de bevolking blijft stemmen op partijen die zomaar de ongelijkheid jaar na jaar laten groeien? Ook mijn eigen partij treft daar schuld.’
Heeft de vluchtelingencrisis de relatie tussen de regeringspartijen veranderd?
KIZILTEPE: ‘Bij de CDU/CSU valt er een verschuiving naar de rechterflank waar te nemen sinds de massale intrede van Syrische vluchtelingen in Duitsland. Sommigen spreken al openlijk over een bovengrens en directe repatriatie. Het is niet omdat men plots vluchtelingen opvangt, dat het asielrecht verscherpt moet worden.
Misschien had de EU niet zo op de rem moeten staan tijdens de onderhandelingen met Turkije
Ze willen natuurlijk stemmen bijhouden die anders naar de AfD gaan, maar zo draagt de CDU wel bij aan de normalisering van rechtsextremisme. Vanaf volgende week zitten er voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog zelfs weer nazi’s in het parlement. We weten niet hoe dat de werking van het parlement zal veranderen, maar het is duidelijk dat het politieke discours zich nog meer naar rechts zal ontwikkelen en de maatschappelijke resultaten zullen navenant zijn.’
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan riep Turkse Duitsers onlangs op om niet voor de traditionele partijen in Duitsland te stemmen. Is dat geen streep door de rekening voor de SPD?
KIZILTEPE: ‘De retoriek van Erdogan is voor de Turkse Duitsers een slag in het gezicht, omdat het de rechtsextremistische haat tegen de mensen met een migratieachtergrond versterkt. Het klopt inderdaad dat 60% van de Turkse Duitsers traditioneel voor de SPD stemt. Dat sommigen wel degelijk naar Erdogan zullen luisteren, is een feit.
Ik hoorde zelfs al Turkse Duitsers zeggen dat ze voor de AfD zullen stemmen, dat kan je je toch niet voorstellen? Dat is resoluut een stem tegen het eigenbelang. Ik heb er wel nog altijd vertrouwen in dat slechts een kleine minderheid de raad van Erdogan zal volgen, Turkse Duitsers beslissen uiteindelijk hoe hun toekomst eruit zal zien in Duitsland, niet in Turkije.’
SPD-kandidaat Martin Schulz haalde tijdens de verkiezingscampagne hard uit naar Erdogan. Hoe schat u de verhouding in tussen Duitsland en Turkije?
KIZILTEPE: ‘De rode lijn was al lang overschreden, het was nodig dat Martin Schulz en Sigmar Gabriel duidelijk stelling namen tegen de Turkse regering. Ik kan wel de ergernis van de 50% van de bevolking in Turkije begrijpen, die niet met de ontmanteling van de democratie onder Erdo?an ingestemd hebben. Zij voelen zich in de strijd tegen Erdogan niet meer door Europa ondersteund, terwijl ze in Europa wel een belangrijke schakel zien in hun verzet.
De meerderheid van de Turken wil immers nog altijd toetreden tot de Europese Unie. Misschien had de EU niet zo op de rem moeten staan tijdens de onderhandelingen toen het nog goed ging met Turkije. De SPD was altijd voor een volwaardig EU-lidmaatschap van Turkije, het is onder Merkels CDU dat Turkije jarenlang aan het lijntje gehouden werd. Met Erdogan wil de SPD nu niet meer over een eventuele toetreding onderhandelen, maar wie weet zien de zaken er anders uit met een nieuwe Turkse regering in de toekomst.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
