Waarom zien we de aardbevingen in Mexico nooit aankomen?

Mexico bevindt zich bij de grens tussen twee aardschollen. Het land zelf ligt op de Noord-Amerikaanse plaat. Vanuit het zuidwesten komt de Cocosplaat hier op af stormen met een geologische topsnelheid van ruim 7,5 centimeter per jaar. Op de plaatgrens, langs de kust, duikt de Cocosplaat de diepte in, en schuift daarbij in schokken langs de Noord-Amerikaanse plaat.

Door de wrijving die dit met zich meebrengt krijgt Mexico geregeld een aardbeving voor zijn kiezen. De twee bevingen van de afgelopen twee weken kwamen echter niet door wrijving, maar door de vervorming van de Cocosplaat. Deze buigt flink door als ze de aardmantel in duikt, en ook dat kan aardbevingen veroorzaken.

Binnen een straal van 250 kilometer rond het rampgebied van gisteren vonden de afgelopen eeuw negentien aardbevingen plaats met een magnitude boven de 6,5 op de schaal van Richter.

In steden wonen veel mensen dicht op elkaar, daar heb je altijd de meeste slachtoffers. Maar Mexico-Stad ligt ook nog eens op een zeer instabiele ondergrond. Het is gebouwd in een voormalig merengebied en heeft een zwakke bodem die de trillingen versterkt. Omdat het zijn drinkwater oppompt uit de bodem is de stad bovendien aan het verzakken. Hoeveel invloed dat had is nog niet bekend, maar gunstig is het natuurlijk niet.

Dieprood

Geologen kunnen behoorlijk goed voorspellen of er ergens een aardbeving komt, maar niet wanneer. Op aardbevingsrisicokaarten, waarop je per regio kunt zien hoe groot de kans op een aardbeving is, kleurt Mexico steevast dieprood.  

Bij bewegingen van de aardschollen, die miljoenen jaren in beslag nemen, vallen de schokken waarmee deze plaatsvinden echter niet op de dag af – of zelfs op het jaar af – te voorspellen.

Wel kan men rekening houden met het aardbevingsrisico bij het bouwen en eventueel aardbevingsbestendig maken van huizen en dijken. De reden dat er in 1985 veel meer slachtoffers vielen dan nu, is deels te danken aan de verscherpte bouwvoorschriften.