Direct naar artikelinhoud
Gezondheid

"De meeste mensen hebben écht acht uur slaap nodig"

.Beeld Thinkstock

Wie maar zes uur per etmaal slaapt, schaadt zijn gezondheid, meent de Amerikaanse neuroloog Matthew Walker. Hij pleit voor minstens acht uur, en terecht. "Als slechte nachten jaren aanhouden, kunnen er ernstige lichamelijke klachten volgen", zeggen ook experts bij ons.

Zeven, acht, negen. Over het aantal uren slaap dat een mens nodig heeft, is al veel inkt gevloeid. Een nieuwe aanleiding is het boek Why We Sleep van expert Matthew Walker. Slaap moet een prioriteit worden, willen we een lang en gezond leven leiden, schrijft hij daarin. Wie systematisch minder dan zeven uur slaapt, hypothekeert volgens de man zijn toekomst. Hij baseert zich daarvoor op verschillende internationale onderzoeken. "Al na één nacht van vier of vijf uur slaap, dalen je natuurlijke kankerwerende cellen met 70 procent", beweert hij. 

Walker ziet niet alleen linken tussen slaaptekort en darm-, prostaat- en borstkanker, maar waarschuwt ook voor verhoogde risico's op alzheimer, diabetes en psychische stoornissen als depressie. "Een arts zou geen slaapmedicatie maar slaap moeten voorschrijven."

Heeft Walker het bij het rechte eind? Is zes uur slaap werkelijk onvoldoende? Waar ligt de grens? En hoe schadelijk is het als we daaronder duiken?

Drie soorten slapers

Als het gaat over zes uur slaap, dan is Walkers pleidooi terecht, zegt professor An Mariman van de Gentse Universitaire Slaapkliniek. "Tenminste, toch voor het merendeel van de bevolking." Niet iedereen heeft dezelfde hoeveelheid slaap nodig. Er worden genetisch drie soorten slapers onderscheiden: kortslapers, middellange slapers en langslapers. Zij hebben respectievelijk vijf à zes, zeven à acht en minstens negen uur slaap nodig. "De groep mensen die na zes uur slaap goed kan presteren, is relatief klein. Het gaat naar schatting om 10 procent van de bevolking. De groep middellange slapers is acht keer groter." 

'Als slechte nachten jaren aanhouden, dan kunnen er ernstige lichamelijke klachten volgen, als cardiovasculaire ziekten en diabetes'
An Mariman (Gentse Universitaire Slaapkliniek)

Wie drie à vier keer per week een slechte nacht heeft, kan volgens Mariman vrij snel last krijgen van prikkelbaarheid en concentratieproblemen, of zijn probleemoplossend vermogen aangetast zien. "Als slechte nachten jaren aanhouden, dan kunnen er ernstige lichamelijke klachten volgen, zoals cardiovasculaire ziekten en diabetes." De wetenschappelijke consensus hierover is groot, stelt Mariman. Maar dat is ze wel minder als het gaat over het voorkomen van alzheimer en hormonale kankers. "De eerste, kleine studies wijzen in die richting, maar ik zou daar toch erg voorzichtig mee zijn."

Toch vindt Mariman dat we slaap ernstig moeten nemen. "Het is niet omdat we geen onmiddellijke gezondheidsnadelen opmerken, dat we een tekort moeten bagatelliseren. Een goede nachtrust is even belangrijk als de voedingsdriehoek."

Gerard Kerkhof, emeritus slaaphoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, beaamt. Ook hij zegt dat een tekort dodelijk kan zijn. In theorie toch. "Een causaal verband kun je niet aantonen. We spreken altijd over verhoogde risico's, die gemeten worden in groepen. Je kunt het niet tot één individu herleiden."

'De meeste volwassenen hebben nood aan een minimum van zeven uur slaap'
Gerard Kerkhof (Universiteit van Amsterdam)

'Te veel is ook niet goed'

Volgens Kerkhof is een minimum van zeven uur voor de meeste volwassenen de aanbevolen slaaptijd. Dat stond ook zo in een belangwekkende meta-analyse, vorig jaar in vakblad Nature. Voor die analyse werden 35 studies over slaaplengte bestudeerd, goed voor meer dan 1,5 miljoen participanten over de hele wereld. Zeven uur was volgens de wetenschappers de aanbevolen slaapduur om vroegtijdige sterfte te voorkomen. Vier uur slaap ging volgens hen gepaard met een verhoogd sterfterisico van 7 procent. Maar ook bij elf uur slaap ging de risicografiek de hoogte in.

"Te veel slapen is ook niet goed", stelt professor Johan Verbraecken van het UZ Antwerpen. "Al is het in dezen niet het slapen an sich dat voor een vroegtijdig overlijden kan zorgen. Meestal is er in dat geval een onderliggende gezondheidsproblematiek, zoals een depressie."

Wie denkt in het weekend een paar uur in te halen, denkt trouwens mis. Een mens slaapt volgens een vaste cyclus. "Alleen in de eerste uren raak je in de diepe, recupererende slaap. Meer uren slapen betekent vooral meer droomslaap, en die hebben we zeker nodig, maar een teveel helpt niet", besluit Mariman.

Conclusie: ga vanavond op tijd naar bed. En laat uw wekker minstens zeven uur later afgaan. Zes uur slaap is maar voor een kleine minderheid een optie.