Direct naar artikelinhoud
Standpunt

Er heerst wantrouwen tegenover internationale strafrechtbanken. Maar dat is toch vooral onterecht

Er heerst wantrouwen tegenover internationale strafrechtbanken. Maar dat is toch vooral onterecht
Beeld Eva Beeusaert

Koen Vidal is commentator. 

Met de levenslange veroordeling van de Bosnisch-Servische krijgsheer Ratko Mladic laat het Joegoslavië-tribunaal voor het laatst zijn tanden zien. Op het moment dat de rechter zijn eindoordeel velde, viel het doek over een internationale rechtbank die erin geslaagd is om de hoofdverantwoordelijken van de slachtingen in ex-Joegoslavië te berechten.

Dat is een onverhoopt resultaat, want toen het tribunaal in 1997 van start ging, was de Servische president Slobodan Milosevic nog in functie en konden andere hoofdverdachten als Mladic en de Bosnisch-Servische president Radovan Karadzic nog gaan en staan waar ze wilden. Officieel leefden ze ondergedoken, maar voor de Serviërs waren het helden en de internationale gemeenschap durfde hen niet te arresteren uit vrees dat het conflict opnieuw zou oplaaien.

Enkel naïvelingen leken te geloven in de effectieve bestraffing van de oorlogsbeulen. Maar die naïevelingen kregen definitief hun gelijk

Er heerste toen een defaitisme rond het Joegoslavië-tribunaal. Enkel naïevelingen leken te geloven in de effectieve bestraffing van de oorlogsbeulen. Maar die naïevelingen bleken hardwerkende visionairen te zijn die definitief hun gelijk kregen.

Defaitisme

Tegelijk is het defaitisme rond het internationaal recht en de bestraffing van oorlogsmisdadigers opnieuw aanwezig. Dat wantrouwen is deels terecht. Want wat moeten we denken van een Robert Mugabe die deze week mogelijk zijn vrije aftocht onderhandelde en op het punt staat om in ballingschap te gaan en zijn gestolen miljarden te cashen?

En wat te denken van de Syrische president Assad en andere krijgsheren die de oorlog aan het winnen zijn. Het feit dat Assad Islamitische Staat versloeg is voor Europa en de VS een goede reden om de president voorlopig op zijn troon te laten zitten.

Onomkeerbaar

Maar dat defaitisme in internationale strafrechtbanken is toch vooral onterecht. Want sinds de start van de processen rond ex-Joegoslavië waren ook al bijzondere tribunalen actief met betrekking tot landen als Rwanda, Sierra Leone, Libanon, Cambodja, Oost-Timor en de Centraal-Afrikaanse Republiek. En ondertussen is er ook al het permanente Internationale Strafhof in Den Haag.

Het is vooral te danken aan de moed van slachtoffers die het verlies van een geliefde pas een plaats kunnen geven als er een einde komt aan de straffeloosheid van oorlogsmisdadigers

De evolutie mag dan al pril en broos zijn, ze is onomkeerbaar en dat is niet enkel het werk van juristen, mensenrechtenactivisten, journalisten en politici die dit proces steeds verder duwen. Het is vooral te danken aan de moed van slachtoffers die het verlies van een geliefde pas een plaats kunnen geven als er een einde komt aan de straffeloosheid van oorlogsmisdadigers: een menselijke kracht waartegen voortvluchtige schurken geen verhaal hebben.