Direct naar artikelinhoud
sluipverkeer

"Verkeersapps kunnen mee zorgen voor een oplossing"

Wie files wil vermijden, gebruikt apps als Waze.Beeld Tim Dirven

We kunnen moord en brand schreeuwen over apps als Waze, die chauffeurs helpen om sluipwegen te vinden. Of we kunnen de technologie omarmen en er net files en sluipverkeer mee proberen te vermijden. ‘De mogelijkheden zijn groot.’

en

Victors, kleine fluokleurige verkeersmannetjes met vlagje die automobilisten aanraden trager te rijden. Die hebben een groep buurtbewoners in Lokeren zelf gemaakt en geplaatst, om sluipverkeer te weren. Zinvol of niet? In Lokeren redeneren ze dat alle beetjes helpen. Want het probleem van sluipverkeer wordt alsmaar groter. Steeds meer lokale besturen klagen, over automobilisten en vrachtwagenchauffeurs die alternatieven ­zoeken voor snelwegen vol file.

En de komst van apps als Waze vergroot het probleem. Waze maakt van de smartphone een gps-toestel en helpt gebruikers files te vermijden, door voortdurend locatiegegevens door te sturen en te analyseren. Gebruikers kunnen zelf ook files, ongelukken of politiecontroles melden. Crowd­sourcing heet zoiets. Waze is dus een sociale app, toch vanuit het oogpunt van de chauffeurs. Ze helpen elkaar. De inwoners van de dorpskernen en woonbuurten waar de Wazers langs denderden, vinden de app wellicht minder sociaal.

10.000 Waze-chauffeurs

En ze zijn met steeds meer, die Wazers. Vier jaar geleden waren er in Vlaanderen naar schatting 10.000 Waze-chauffeurs. De gebruikers van het eerste uur zijn doorgaans laaiend enthousiast over de tijdswinst die ze boekten dankzij de app. Niets zo leuk als zien dat je de file te slim af kan zijn en dankzij Waze een halfuur kan winnen. 

Maar vorige maand waren er al 250.000 gebruikers, wat meteen duidelijk maakt waarom ook de sluipwegen stilaan dicht zitten. De app die gemaakt is om files te vermijden, zorgt er door zijn succes dus zelf voor dat er nieuwe files ontstaan.

'Het is een illusie dat je met die apps het probleem oplost'
Willy Miermans, verkeersdeskundige

“Het is een zelfvernietigend systeem”, stelt verkeersdeskundige Willy Miermans onomwonden. Hij steekt niet onder stoelen of banken dat hij geen fan is van Waze en consorten. “Het is een illusie dat je met die apps het probleem oplost. Niet alleen het hoofdwegennet in Vlaanderen zit barstensvol, ook het onderliggende net. Het is niet dat er nog capaciteit onbenut is. Het enige wat helpt, is minder rijden, maar dat willen we niet horen. En door dergelijke apps krijg je vooral verkeer waar je het zeker niet wilt hebben. Op wegen die daarop niet voorzien zijn.”

Iets waar ze in Malle alles van afweten. Burgemeester Harry Hendrickx van de onafhankelijke partij Democratische Beweging Malle (DBM) riep vorige maand nog dat hij een Vrijstaat Malle wou uitroepen en een tolheffing voor sluiprijders zou invoeren. “Dat was uit pure frustratie”, zucht hij nu. “We voelen ons gewoon machteloos. Alle verkeer dat naar Antwerpen wil en sluipwegen zoekt, komt langs hier. Zowel gewone auto’s als vrachtwagens. Die laatste willen ook geen tolheffing betalen. Dat maakt dat onze dorpskernen overspoeld raken met verkeer dat daar niet hoort.”

Gevaarlijke situatie

Heel gevaarlijk, meent burgemeester Hen­drickx. “Wij hebben vijf middelbare scholen. We tellen 15.200 inwoners, maar elke dag komen er ook 6.600 leerlingen naar hier. Vaak van buiten Malle. Ze kwamen vroeger vooral met de fiets. Door de gevaarlijke situatie voeren ouders hun kinderen nu met de auto, waardoor de situatie verergert. Onze inwoners geraken met moeite in en uit de gemeente.”

In Malle zijn al actiegroepen actief die het bestuur onder druk zetten om maatregelen te nemen. Burgemeester Hendrickx: “Ja, we kunnen 87 verkeers- en verbodsborden zetten. Maar dat lost structureel het probleem niet op. En als wij maatregelen nemen, zitten de dorpen rond ons met de problemen. Dit vraagt een nationale ­aanpak en we moeten boven alles naar een snelle aanpak van de ring rond Antwerpen. Daar zit de hele knoop.”

Hij vraagt de afschaffing van de tol voor vrachtwagens, tot de infrastructuur in orde is.

Een ongeval. Weer wordt de file langer.Beeld Tim Dirven

Toch zijn verkeersdeskundigen ervan overtuigd dat de technologie achter die systemen ook wel eens de oplossing kan zijn. Die kan namelijk ook ingezet worden voor het maatschappelijk belang. Sinds 1 september loopt een proefproject in de Vlaamse rand rond Brussel waarbij geanonimiseerde gps-gegevens ter beschikking gesteld worden aan de lokale gemeenten. “Die kunnen op basis van de analyses van alle gegevens bekijken waar ze ingrijpen met verkeersborden, bultjes of eenrichtingsstraten”, stelt minister Weyts.

Of bultjes helpen, is de vraag. In Gent gaan ze een stap verder. Daar geloven ze dat de bestaande technologie gebruikt kan worden om de verkeersstromen volledig te sturen. “Het is niet zozeer de technologie, maar de data die binnenkomen die belangrijk is”, stelt Karl-Filip Coenegrachts van de dienst Strategische Coördinatie van de stad Gent én specialist Smart Cities. “En alles staat of valt met de kwaliteit van die data. Want apps als Waze weten veel, maar nog lang niet alles.”

Nutsbedrijven

Door gegevens over werken aan en gebruik van het eigen wegennet te koppelen aan de databank van het Agentschap Wegen en Verkeer, dat de gewestwegen beheert, krijgen ze een beeld van de situatie. “Maar dat is niet genoeg. Want ook de nutsbedrijven gooien wegen open voor werken. En het Agentschap Waterwegen en Zeekanaal laat wel eens werken aan bruggen uitvoeren. Al die info moet je koppelen, anders geraak je in de knoop.”

Die koppeling geeft een statisch beeld, legt Coenegrachts uit. “Als je daar de navigatie­gegevens van bijvoorbeeld Waze-gebruikers of andere navigatiesystemen in kan verwerken, dan krijg je een krachtig instrument om verkeers­stromen te sturen. Dan kun je gericht en realtime communiceren naar chauffeurs. We doen dat nu vooral via sociale media, maar werken ook aan een systeem met TomTom en Waze waarbij de gebruiker rechtstreeks op zijn gps in de wagen informatie krijgt.”

En je kunt nog verder gaan, meent de specialist. Door sensoren langs de wegen te installeren waardoor je real time informatie kunt verwerken. Of door een systeem te bouwen waarbij alles geautomatiseerd gebeurt. Als elke chauffeur bij het instappen op de wijze van Waze ingeeft waar hij naar toe wil, kan het systeem zelf bekijken hoe het de verkeersstromen best stuurt waardoor alles vlot verloopt. Maar dat laatste is nog toekomstmuziek.