Eerste interstellaire bezoeker is nu goed bekeken... en hij is vreemd

De asteroïde was de eerste in haar soort, en dus moest de Internationale Astronomische Unie, die zich bezighoudt met de naamgeving van astronomische objecten, met een nieuwe classificatie komen. 

De asteroïde kreeg de classificatie "I" (hoofdletter i) voor "interstellar", en de 1 ervoor omdat de asteroïde de eerste in haar soort is. 

Daarnaast gaven de ontdekkers van de asteroïde, de astronomen van het Pan-STARRS-observatorium op Hawaï, haar ook een echte naam, namelijk ʻOumuamua. Die naam heeft een Hawaïaanse oorsprong en is gevormd uit het woord dat "verkenner" betekent (van ou, "uitstrekken naar") en mua, dat herhaald wordt voor de nadruk, en dat "'eerste", "voorafgaand aan" betekent. Het geheel betekent dan zoiets als "verkenner of boodschapper uit het verleden". Het eerste teken voor de naam is overigens geen afkappingsteken maar een Hawaïaanse ʻokina. En de volledige naam van de asteroïde is nu dus 1I/ʻOumuamua.

De eerste waarneming die gedaan werd, en de eerste aanwijzing dat het om een vreemd object ging, was de helderheid. ʻOumuamua werd elke 7,3 uur dramatisch helderder en dan weer minder helder met een factor 10. Dat wees erop dat het object langgerekt was, en om zijn lengteas draaide.  De onderzoekers weten nu dat de asteroïde ruwweg een sigaarvorm heeft, zo'n 400 meter lang is, en mogelijk 10 keer smaller in doormeter. 

Geen enkele andere asteroïde of komeet die we ooit in het zonnestelsel gezien hebben, heeft een dergelijke verhouding. De andere zijn allemaal meer bolvormig en minder langgerekt. Dat kan ons nieuwe aanwijzingen geven over hoe andere planetensysteem gevormd worden. 

De kleur van ʻOumuamua is dan weer vertrouwder dan de vorm: de asteroïde is donker rood, en onderzoekers vermoeden dat dit komt doordat het object, dat geen water of ijs heeft, gedurende miljoenen jaren donker en rood is gemaakt door de kosmische straling, zoals andere objecten aan de rand van het zonnestelsel. 

Uit waarnemingen met de Very Large Telescope van de ESO in Chili heeft men ten slotte kunnen opmaken dat ʻOumuamua bestaat uit dicht metaal of uit rots, en volkomen inert is. Dat wil zeggen dat er geen wolken stof of ijs rond hangen.  

Toen ʻOumuamua op 19 oktober ontdekt werd door Robert Weryk van Pan-STARRS bleek al onmiddellijk dat het om een vreemd object ging. De asteroïde had een sterk hyperbolische baan, wat wil zeggen dat ze ten opzichte van de zon meer dan snel genoeg ging om te kunnen ontsnappen aan de aantrekkingskracht van onze ster.

De excentriciteit van de omloopbaan, de mate waarin ze afwijkt van een cirkel, bedraagt 1,20, en dat is de hoogste waarde die ooit is vastgesteld voor een object in ons zonnestelsel. Die waarde ligt veel hoger dan die van de vorige recordhouder, de komeet C/1980 E1 met 1,057.  De hoge excentriciteit van de baan van ʻOumuamua, zowel bij het binnenkomen in ons zonnestelsel als bij het verlaten ervan, betekent dat de asteroïde nooit door de zwaartekracht van de zon gevangen is geweest, en de hoge snelheid waarmee ze ons zonnestelsel binnen is gekomen, toont aan dat het een interstellair object is. 

In de interstellaire ruimte heeft ʻOumuamua een snelheid van 26,33 kilometer per seconde ten opzichte van de zon. Toen de asteroïde door de zon werd naar binnen getrokken, haalde ze een pieksnelheid in het perihelium, de plaats waarop ze het dichtst bij de zon stond, van 87,71 km/s. Binnen ruwweg 20.000 jaar zal ʻOumuamua ons zonnestelsel opnieuw verlaten hebben. 

Hoewel dit de eerste keer was dat astronomen met zekerheid een interstellaire bezoeker in het vizier hebben gekregen, is het zo goed als zeker dat dergelijke bezoekjes wel vaker voorkomen. De schattingen lopen uiteen van een tot tien keer per jaar, en met de nieuwe, krachtigere telescopen hopen de astronomen er in de toekomst meer te kunnen volgen. Deze objecten, die gekenmerkt worden door de zeer hoekige baan die ze door ons zonnestelsel volgen, kunnen aanwijzingen geven over de samenstelling en de vorming van andere, ver verwijderde zonnestelsels. 

Planetensystemen, dat van ons inbegrepen, stoten af en toe kometen en asteroïden uit als een gevolg van de zwaartekracht-interacties met grotere  hemellichamen, en die kunnen miljoenen jaren door de interstellaire ruimte reizen voor ze een ander systeem tegenkomen. 

De bezoekers blijven hier dan meestal slechts hoogstens een paar weken, razen rond de zon, en snellen dan opnieuw de kosmos in: een kort moment van contact, gevolgd door opnieuw miljoenen jaren van stilte en duisternis. 

De eerste studie over de resultaten van de waarnemingen van ʻOumuamua is verschenen in "Nature".