LEES OOK. Noord-Koreaanse soldaat wordt neergeschoten tijdens ontsnappingspoging

Legerdienst in Noord-Korea is verplicht, maar toen ze zeventien was, ging Lee So Yeon eigenlijk volledig vrijwillig in het leger. Net als zo’n duizenden andere vrouwen deed ze dat uit een gevoel voor patriottisme en om in de voetsporen van haar familie te treden. Maar wat aanvankelijk een nobel idee leek, bleek al snel de hel te zijn. Het leven in ’s werelds vierde grootste leger is er een in uiterst barre omstandigheden.

Stoppen met menstrueren

Aanvankelijk genoot Lee So Yeon nog van het leven in het leger, ze had er zelfs een haardroger gekregen. Hoewel het apparaat niet veel kon gebruikt worden, door het regelmatig uitvallen van de stroom. Maar al snel eisten de zware trainingen en een gebrek aan voedsel hun tol. Na een aantal maanden menstrueerden Lee en haar mede-rekruten niet meer. “Na zes maanden tot een jaar stopten we met ongesteld zijn door de stress en ondervoeding,” zegt ze. “Maar de soldates zeiden onderling dat ze dat eigenlijk niet zo erg vonden. Het leven in het leger was zo al zwaar genoeg, het zou nog erger zijn moesten we ook nog eens ongesteld zijn.” Wie wel nog ongesteld werd, kon maar zelden aan maandverbanden geraken. “De voorraad van het leger was altijd te klein, we moesten dezelfde maandverbanden vaak wassen om opnieuw te gebruiken.”

Verkrachting

Zelf werd Lee niet verkracht, maar veel van haar medesoldaten maakten het wel mee. “De commandant kon urenlang in zijn kamer blijven om vrouwen te verkrachten,” herinnert ze zich. “Hij deed het bij de vrouwen over wie hij de leiding had. En dat kon eindeloos blijven doorgaan.”

Slangen uit de tuinslang

De nu 41-jarige dochter van een universiteitsprofessor vond het binnen zijn soms nog erger dan de zware fysieke trainingen buiten. Lee So Yeon deelde haar slaapkamer met zo’n 24 andere vrouwen.“De geur was er vreselijk,” vertelt ze. “Er was geen warm water dus fatsoenlijk douchen lukte niet. Het water dat we kregen kwam trouwens rechtstreeks vanuit een bergstroom via een tuinslang. Vaak kropen er slangen en kikkers door de tuinslang.” In de lockers werden de uniformen opgeborgen, maar ook verplichte foto’s van leiders Kim II-sung en Kim Jong-il. De trainingen waren in theorie minder zwaar dan die voor de mannelijke soldaten, maar de vrouwen moesten ook nog eens koken en schoonmaken.

Weggevlucht

Lee So Yeon verliet het Noord-Koreaanse leger op 28-jarige leeftijd en ging als sergeant bij een seineenheid werken dichtbij de Zuid-Koreaanse grens. Ze bleef echter worstelen om het financieel te redden. In 2008 probeerde Lee So Yeon voor het eerst te vluchten uit Noord-Korea, maar ze werd opgemerkt aan de grens met China. Nadat ze een jaar in de gevangenis heeft gezeten, deed ze een tweede poging. Deze keer kon ze wel vluchten naar China om uiteindelijk naar Zuid-Korea te verhuizen.

Lee staat er nu aan het hoofd van een vrouwenrechtenorganisatie voor Noord-Koreaanse vluchtelingen. Ze spreekt nog vaak met voormalige soldates die getuigen dat ook vandaag de situatie in het leger nog hetzelfde is gebleven. “Een van de meisjes die ik onlangs heb gesproken, is amper twintig jaar. Ze traint zo hard dat ze al twee jaar niet meer menstrueert”, zegt Lee.