Plastic soep in de Noordzee: hoe dringen we de afvalberg terug?
De ministerraad keurt vandaag een actieplan goed voor minder afval in de Noordzee. Vooral plastic en microplastics zijn een probleem in veel zeeën, omdat die niet verdwijnen en zeedieren ze opeten. Staatssecretaris voor de Noordzee Philippe De Backer (Open VLD) wil afspraken maken met bedrijven, zodat er minder plastics in de Noordzee terechtkomen.
"Plastic soep", het is een begrip dat we de laatste jaren meer en meer horen opduiken. Zeeën en oceanen zijn vervuild met tonnen plastic. Verpakkingen, visnetten, zakjes... maar ook zogenoemde microplastics: piepkleine deeltjes die in bijvoorbeeld tandpasta zitten en via de rivieren in zee belanden. Plastic breekt niet of nauwelijks af, met alle gevolgen van dien voor het mariene ecosysteem én voor onze gezondheid.
(lees verder onder de grafiek)
Er zijn al veel internationale campagnes om de plastic soep in te dijken, nu lanceert ook ons land zijn eigen actieplan "Marien Zwerfvuil", een initiatief van staatssecretaris voor de Noordzee Philippe De Backer (Open VLD). "België is internationaal een voortrekker in initiatieven als #CleanSeas van de VN, ook in eigen land zijn er op lokaal, gewestelijk en federaal niveau al campagnes. We hebben alles nu samengebracht in een wetenschappelijk onderbouwd actieplan."
"Het probleem bij de bron aanpakken"
De plastic-vervuiling vormt ook voor de Noordzee een bedreiging: volgens De Backer vinden we in elke kilogram Belgisch zand vandaag tot 150 stukjes plastic. "Enerzijds belandt er plastic in het water door activiteiten op zee zelf: druk bevaren zeeroutes, visserij, offshore-activiteiten... Maar ook activiteiten aan land hebben hun impact: de havens bijvoorbeeld, net als zwerfvuil in steden en gemeenten dat door water en wind in de zee belandt."
"Omdat de oorzaken van de vervuiling zo divers zijn, hebben we met iedereen samengezeten om te bekijken hoe ze hun steentje kunnen bijdragen", zegt De Backer. Hij wil het probleem bij de bron aanpakken. "We maken afspraken maken met sectoren en bedrijven om te vermijden dat plastic in zee belandt. Microplastics in cosmetica bijvoorbeeld: welke alternatieven zijn er? Dat is iets dat we ook moeten pushen op Europees niveau."
In België denkt De Backer vooral aan kringloopeconomie: een systeem waarbij afvalstoffen die bij economische en industriële activiteiten vrijkomen op een andere manier worden hergebruikt.
"We moeten ook de zee in"
Preventie dus, maar wat met de zwerm aan plastic die zich nu al in de Noordzee bevindt? "We moeten ook de zee in om het op te ruimen. Daar zijn ook maatregelen voor. Bijvoorbeeld het "Fishing for Litter"-project waar vissers en baggeraars aangespoord worden om plastic uit zee te halen en aan land te brengen, waar het verder verwerkt kan worden."
De federale ministerraad gaat eerstdaags het licht op groen zetten voor het actieplan van De Backer.