Palestijnse reactie op Trump: woede op Westelijke Jordaanoever, spanning in Oost-Jeruzalem

Overal in de Palestijnse gebieden is geprotesteerd tegen de beslissing van Amerikaans president Trump om Jeruzalem te erkennen als hoofdstad van Israël. In steden als Ramallah, Hebron, Nablus, Bethlehem en Gaza kwamen telkens honderden mensen op straat om hun ongenoegen te laten blijken. Ook in kleine dorpjes als Nabi Saleh of aan de Israëlische checkpoints in de bezette Palestijnse gebieden liepen de spanningen op.

Het Israëlische leger heeft laten weten dat het extra troepen heeft ontplooid op de Westelijke Jordaanoever. Bij rellen tussen de Israëlische troepen en Palestijnse betogers vielen volgens de Israëlische krant Haaretz zeker 22 gewonden nadat ze onder meer beschoten werden met rubberkogels. Het Palestijnse ministerie van Gezondheid spreekt van minstens 50 gewonden. Tientallen betogers moesten behandeld worden nadat ze traangas hadden ingeademd.

Schril contrast

De demonstraties stonden in schril contrast met de reactie in Jeruzalem zelf. Er werd een algemene staking afgekondigd: de meeste winkels openden de deuren niet, ook veel scholen en andere instellingen bleven gesloten. De anders zo levendige straten lagen er vanaf ’s ochtends grotendeels verlaten bij, in de lucht cirkelden helikopters op zoek naar samenscholingen. Het leek wel een spookstad, met als enige opvallende aanwezigen: tv-crews, gewapende Israëlische militairen (agenten van de grenspolitie) en groepjes toeristen die niet goed leken te weten wat ze hier nu moeten van denken.

Tot massale demonstraties kwam het niet in de Heilige Stad, toch waren er her en der incidenten. Onder het oog van de verzamelde wereldpers kwamen tientallen jongeren samen aan de Damascuspoort om hun ongenoegen te laten blijken. De mediagenieke acties, waarbij slogans werden geroepen voor de bevrijding van Jeruzalem en gebeden werd aan de poort, werden aanvankelijk oogluikend toegestaan door de Israëlische troepen.

Even later sloten die de poort – de belangrijkste toegangsweg tot de oude stad voor Palestijnen – dan af met hekken, waarna de sfeer grimmiger werd. Bereden (oproer)politie chargeerde herhaaldelijk om de massa uiteen te drijven, er werden meer hekken aangesleept om andere toegangswegen af te sluiten en regelmatig kwam het tot opstootjes waarbij voornamelijk jonge kerels stevig werden aangepakt.

Verder weg – uit het oog van de camera’s – in de niet-toeristische wijken van Oost-Jeruzalem werden veel meer Israëlische troepen op straat gezien dan gewoonlijk. Aan geïmproviseerde wegblokkades werden wagens willekeurig tegengehouden en gecontroleerd, en ook voetgangers moesten (nog meer dan gewoonlijk) hun documenten tonen en uitleggen waar ze naartoe gingen. Dit soort praktijken is al jaren gangbaar in Oost-Jeruzalem en zorgt ervoor dat de inwoners zich voortdurend vernederd voelen.

Dat er niet echt gedemonstreerd werd, is geen verrassing. Dit is namelijk een gevaarlijke onderneming in een stadsdeel dat geannexeerd is en waarvan de 350.000 inwoners de bezetter niet erkennen als legitieme overheid. Omgekeerd behandelt het Israëlische gemeentebestuur de Palestijnen in de stad ook niet als burgers die gelijkwaardig zijn aan de (Joodse) bewoners van West-Jeruzalem – ook al betalen ze allebei gemeentebelastingen.

Moe en gefrustreerd

Heel veel Palestijnen zijn erg moe en gefrustreerd door de hele situatie, van de dagelijkse vernederingen en systematische tegenwerking, en hebben geen verwachtingen meer. Dat sentiment kan tot gevaarlijke situaties leiden. Dat mensen die niets te verliezen soms overgaan tot afschuwelijke daden, werd duidelijk tijdens de zogenoemde ‘messen-intifada’ van twee jaar geleden. Of het nu ook zover komt, is nog de vraag. Vandaag zei iemand: "Bij wie voor de zoveelste keer op straat wordt tegengehouden, kunnen de stoppen op termijn weleens doorslaan." Morgen, vrijdag, houdt heel Jeruzalem de adem in, want dan trekken tienduizenden naar Al Aqsa voor het middaggebed.