In memoriam: Jef Geys, Vlaanderens invloedrijkste kunstenaar
Kunstenaar Jef Geys is maandag overleden. Dat melden zijn familie en vrienden. Hij werd 83 jaar. Geys wordt beschouwd als een van de invloedrijkste naoorlogse Belgische kunstenaars. Hij bleef actief tot enkele weken voor zijn overlijden.
“Een van de illustere en grensverleggende Belgische kunstenaars”, zo typeerde artistiek directeur van WIELS Dirk Snauwaert de Kempische kunstenaar in 2009 naar aanleiding van zijn deelname aan de Biënnale van Venetië. Snauwaert noemde Geys in één adem met generatiegenoten Marcel Broodthaers en Panamarenko.
De tentoonstelling op de Biënnale van Venetië was een carrièrebekroning voor de toen 75-jarige kunstenaar. Hij creëerde met Quadra Medicinale een volledig nieuw project voor het Belgische Paviljoen, dat de vorm aannam van een interdisciplinair onderzoek met plannen, inventarissen, beschrijvingen, foto’s en tekeningen. Vertrekpunt was het begrip 'terroir'. Geys schakelde vier kennissen in New York, Moskou, Brussel en Villeurbanne in: zij moesten elk een vierkante kilometer afbakenen en erbinnen twaalf planten zoeken die op straat groeien.
Kunst en leven liepen voor hem steeds in elkaar over
Het gevarieerde oeuvre van Geys bestaat uit foto’s, sculpturen, installaties en schilderijen waarin hij het alledaagse leven becommentarieert. Want kunst en leven liepen voor hem steeds in elkaar over. Een mooi voorbeeld van zijn anti-elitaire werk zijn de 'koffieonderleggertekeningen': bijna elke ochtend dronk Geys koffie in een lokaal café, waar hij de meest opvallende krantenkoppen plus zijn eigen kanttekeningen noteerde op de papieren onderlegger waarop de koffie geserveerd werd. In een steeds internationalere kunstwereld, die zweert bij globalisering, bleef de Kempische kunstenaar dus focussen op het regionale, het lokale en het volkse.
Avant-gardist
Sinds 1965 produceerde hij zijn beroemd geworden Kempens Informatieblad. Oorspronkelijk was dat een lokale publicatie waarin streeknieuws werd verspreid, maar sinds Geys het blad overnam, had het ook een artistieke functie. Hij zag het als een democratische vorm van de tentoonstellingscatalogus, een reactie op de vaak al te hoge prijzen van glossy kunstboeken.
Geys sleepte verschillende prijzen in de wacht, waaronder de Vlaamse Cultuurprijs voor Beeldende Kunst in 2000. En hij nam deel aan prestigieuze internationale tentoonstellingen, zoals Skulptur Projekte Münster (1997) en Documenta 11 in Kassel (2002). In 1986 was zijn werk in eigen land te zien in de legendarische tentoonstelling Chambres d’Amis, waarvoor Jan Hoet kunstwerken exposeerde in privéwoningen verspreid over Gent. Geys monteerde in enkele interieurs in een Gentse achterbuurt een reeks deuren, bedrukt met de leuze van de Franse revolutie: Vrijheid, Gelijkheid, Broederlijkheid. Geys werd niet voor niets wel eens de ‘avant-gardist voor de werkman’ genoemd.
Minister van Cultuur Sven Gatz (Open Vld) noemt Geys op Twitter "de kunstenaar die complexe maatschappelijke thema’s door de ogen van het kind kon zien. En ons daarmee een grote dienst bewees." Ook Bart De Baere, algemeen en artistiek directeur van het M HKA, roemt de kunstenaar. “Jef Geys is de belichaming bij uitstek van de radicale kunstscène in Vlaanderen die in zijn compromisloze eigenheid tegelijk voor de Kempen en voor de wereld een referentie is. Of hoe koeien, wielrenners en een lokale lagere school onderwerp van hedendaagse kunst kunnen zijn. Hij blijft bij ons als referentie.”
Jef Geys, die sinds enkele jaren weduwnaar is, laat een dochter en twee kleinzonen na. Zij zullen proberen om het laatste project van Geys te verwezenlijken: een missie van zijn werk naar Mars met de Space Tesla. Een publieke afscheidsplechtigheid zal georganiseerd worden na het afscheid in intieme kring.